Phục hồi kinh tế: Kỳ vọng giải pháp thiết thực hơn

LINH NGA• 22/11/2021 04:00

Sự hỗ trợ từ Chính phủ là một trong những yếu tố then chốt để kích hoạt nền kinh tế.

>>Hỗ trợ phục hồi kinh tế sao cho hiệu quả?

Hoạt động kinh tế của Việt Nam đã được cải thiện kể từ khi các biện pháp kiểm soát COVID-19 được dỡ bỏ vào đầu tháng 10/2021, trở thành động lực thúc đẩy sự phục hồi kinh tế.

Nền kinh tế đang dần hồi phục

Trong báo cáo triển vọng tháng 11/2021 mang tên “Tiếp tục đi lên nhưng tiềm ẩn biến động” vừa được Công ty Chứng khoán Rồng Việt (VDSC), hoạt động kinh tế của Việt Nam đã được cải thiện kể từ khi các biện pháp kiểm soát COVID-19 được dỡ bỏ vào đầu tháng 10/2021, trở thành động lực thúc đẩy sự phục hồi kinh tế.

Dữ liệu vĩ mô theo tháng cho thấy, nền kinh tế đang dần hồi phục, lĩnh vực sản xuất tăng 6,9% so với tháng trước và giảm 1,6% so với cùng kỳ năm trước nhưng cải thiện so với mức giảm 5,5% so với cùng kỳ trong tháng 9/2021. PMI cũng đã phục hồi mạnh mẽ lên 52,1 điểm trong tháng 10/2021, tăng từ mức thấp là 40,2 điểm trong tháng 8&9/2021.

Tương tự, doanh số bán lẻ, mặc dù vẫn đang trong xu hướng giảm, mức giảm đã thu hẹp từ mức giảm 28,4% so với cùng kỳ trong tháng 9/2021, xuống còn giảm 19,5% so với cùng kỳ trong tháng 10/2021.

Nghị quyết 128 của Chính phủ đã giúp thống nhất quy định các tỉnh trên toàn quốc về việc phòng chống và kiểm soát đại dịch COVID-19, nhờ đó, vấn đề lưu thông và di chuyển trên cả nước cũng được tăng trở lại so với quý III/2021.

Các hoạt động như bán lẻ và giải trí cũng như việc di chuyển đến siêu thị và hiệu thuốc đã phục hồi tích cực, trong khi đó việc di chuyển đến nơi làm việc vẫn còn khá trì trệ, chỉ tương đương mức của tháng 7/2021.

Với việc tăng cường độ phủ vắc-xin, khả năng thích ứng với dịch bệnh khi mở cửa trở lại và sự phục hồi các hoạt động sản xuất, các chuyên gia của VDSC kỳ vọng nền kinh tế Việt Nam có thể tăng trưởng tích cực trở lại bắt đầu từ quý IV/2021, kéo theo tăng trưởng cả năm 2021 ước đạt 2,1-2,5%.

Theo các chuyên gia, rủi ro đối với sự phục hồi kinh tế đến từ sự không chắc chắn về khả năng lây lan của COVID-19, sự gia tăng các ca nhiễm mới hàng ngày kể từ giữa tháng 10 tại một số tỉnh thành có thể khiến dịch bệnh bùng phát trở lại. Theo đó, tốc độ lây nhiễm rộng hơn có thể gây thêm áp lực lên sự phục hồi của các hoạt động kinh tế.

Sau khi nới lỏng các biện pháp phòng chống COVID-19, tốc độ phục hồi sẽ khác nhau giữa các ngành và khu vực. Khu vực sản xuất có thể dẫn dắt sự phục hồi, các ngành xây dựng và nông nghiệp được dự báo sẽ ghi nhận mức tăng nhẹ, trong khi khu vực dịch vụ được kỳ vọng giảm với tốc độ chậm hơn so với quý trước.

Thực tế ghi nhận của VDSC cho thấy, tốc độ phục hồi không đồng đều trên các khu vực rộng khắp cả nước, trong khi sản xuất công nghiệp các tỉnh phía Bắc diễn biến tích cực, hoạt động sản xuất ở miền Nam chưa đạt hết công suất do vấn đề thiếu lao động.

Có thể thấy, tình trạng thiếu lao động vẫn còn diễn ra ở các vùng bị ảnh hưởng nặng nề nhất của COVID-19 như Đồng bằng sông Cửu Long và Nam Bộ. Tại TP. Hồ Chí Minh, mặc dù chỉ số việc làm tăng mạnh trong tháng 10 nhưng vẫn thấp hơn nhiều so với cùng kỳ năm ngoái.

>>Phục hồi kinh tế: Cần chấp nhận nợ công, thâm hụt ngân sách tăng

Khu vực sản xuất có thể dẫn dắt sự phục hồi.

Nhanh chóng ban hành các gói hỗ trợ tiếp theo

Tiếp nối 3 gói hỗ trợ (115 nghìn tỷ đồng gia hạn nộp thuế GTGT, thuế thu nhập doanh nghiệp; 26 nghìn tỷ đồng hỗ trợ người lao động và doanh nghiệp bị ảnh hưởng bởi dịch; 38 nghìn tỷ đồng hỗ trợ người lao động và người sử dụng lao động thông qua Quỹ Bảo hiểm thất nghiệp…), ngày 19/10, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết 406 nhằm giúp đỡ các doanh nghiệp bị ảnh hưởng bởi đại dịch với tổng giá trị hơn 20 nghìn tỷ đồng. Khác với các gói hỗ trợ trước, các giải pháp mới được kỳ vọng sẽ thiết thực hơn vì các đối tượng hưởng lợi sẽ được giảm thuế trực tiếp.

Như vậy, cho đến thời điểm hiện tại, Việt Nam đã phê duyệt các gói tài khóa với tổng cộng 202 nghìn tỷ đồng (khoảng 8,8 tỷ USD, tương đương 2,6% GDP ) nhằm đối phó với các tác động tiêu cực của COVID-19.

Xét trên bình diện chung của khu vực, chuyên gia cho rằng, quy mô của các chính sách hỗ trợ hiện tại của Việt Nam vẫn ở mức tương đối khiêm tốn so với các nước trong khu vực ASEAN.

Dựa trên đề xuất ban đầu của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, các biện pháp hỗ trợ tài khóa là tương đối rõ ràng. Đại biểu Quốc hội Nguyễn Như So nhấn mạnh cần nhanh chóng ban hành các gói hỗ trợ tiếp theo nhằm giúp các doanh nghiệp có thể tận dụng quãng thời gian còn lại của năm 2021 để tăng tốc hoàn thành kế hoạch sản xuất - kinh doanh.

Ông So dẫn chứng để vượt qua đại dịch, hầu hết các quốc gia đều phải can thiệp mạnh vào nền kinh tế bằng các gói hỗ trợ. Dịch bệnh còn diễn biến khó lường, do vậy, cũng như doanh nghiệp của bất cứ quốc gia nào trên thế giới, doanh nghiệp Việt Nam cũng cần những chính sách hỗ trợ mạnh mẽ hơn nữa.

"Chính phủ đặt ra mục tiêu nợ công năm 2022 là khoảng 44%-45% so với GDP là khả thi so với ước thực hiện năm 2021 là 43,7%. Việc kiểm soát lạm phát ở mức 4% là an toàn cho trần nợ công khoảng 60% GDP. Do vậy, chúng ta còn nhiều dư địa để tiếp tục nghiên cứu, tung ra các gói kích thích đủ lớn, có hiệu ứng lan tỏa sâu rộng để thúc đẩy phục hồi kinh tế mà vẫn bảo đảm kiểm soát được chỉ tiêu vĩ mô" - ông So phân tích và góp ý các gói hỗ trợ cần áp dụng đúng, trúng các nhóm đối tượng.

TS Võ Trí Thành, nguyên Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Quản lý kinh tế trung ương, đánh giá thời gian qua, các chính sách về an sinh xã hội, hỗ trợ doanh nghiệp thông qua giãn, khoanh nợ, giảm thuế… được triển khai rất kịp thời. Tuy nhiên, quy mô của các chính sách này còn quá nhỏ so với mức trung bình của thế giới và còn nhiều hạn chế. Chẳng hạn, các gói hỗ trợ cơ bản dựa vào chính sách tiền tệ, chính sách tài khóa; việc giãn, hoãn, giảm thuế không có nhiều tác động vì doanh nghiệp không có thu nhập; chế tài thực thi yếu, thiếu quyết liệt, tỉ lệ thụ hưởng còn cách khá xa so với kỳ vọng…

"Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế giai đoạn 2022-2023 đang được xây dựng với gói hỗ trợ lớn, qua đó thể hiện tính quyết liệt hơn. Chương trình này có 3 ý nghĩa: giúp người dân, người lao động và doanh nghiệp vượt khó; bắt nhịp phục hồi kinh tế và góp phần đặt nền móng, tạo nền tảng cho giai đoạn tăng tốc phát triển trong 5 năm tới hoặc dài hạn hơn. Chương trình phục hồi phải có quy mô đủ lớn với hàng chục tỉ USD cho giai đoạn 2 năm, trong đó cần có những khoản hỗ trợ chi trực tiếp tiền mặt" - ông Thành nêu.

Góp ý thêm về giải pháp cụ thể, TS Võ Trí Thành cho rằng có thể giảm thuế GTGT để vừa kích cầu vừa tạo dòng tiền cho doanh nghiệp; hỗ trợ lãi suất cho các khoản tín dụng; cho chuyển lỗ của doanh nghiệp về các năm trước; cấp bù lãi suất…