Động lực cho kinh tế tư nhân vươn mình

Sau 20 năm kể từ khi có Ngày Doanh nhân Việt Nam, cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam đã có sự phát triển mạnh mẽ. Số doanh nghiệp thành lập mới không ngừng gia tăng, là một điểm sáng của nền kinh tế, phản ánh nhu cầu và nỗ lực phát triển trong bối cảnh đất nước còn đối diện rất nhiều khó khăn, thách thức.

Những người dám mạo hiểm làm "doanh nhân"

Từ bỏ công việc y sĩ vốn là mơ ước, đam mê, bà Lương Thu Hương – Giám đốc Công ty TNHH In, Đầu tư, Thương mại Đức Trường đã có quyết định liều lĩnh khi dấn thân vào thương trường, rồi trở thành 'thủ lĩnh' cộng đồng doanh nghiệp Hải Dương. Năm 1989 sau khi tốt nghiệp y sĩ đa khoa, bà Hương được xét tuyển, vào làm việc tại Bệnh viện Đa khoa TX Hải Dương (bây giờ là Trung tâm Y tế TP Hải Dương). Những tưởng sẽ gắn bó lâu dài với công việc y sĩ thì biến cố gia đình ập tới khiến bà buộc phải đưa ra lựa chọn nghỉ việc.

Năm 1995, bà Hương thành lập Hợp tác xã In Đức Trường và giữ vai trò quản lý. Ngày đấy, nghề in nhiều tiềm năng nhưng cũng lắm cạnh tranh. Nhiều lần thất bại, không ít lần muốn bỏ cuộc song bà đã kiên trì, quyết tâm. Sau nhiều năm cố gắng, từ cơ sở in quy mô nhỏ đến xưởng sản xuất tập trung thì bà Hương cũng xây dựng được nhà máy in quy mô. Năm 2002, bà thay đổi mô hình kinh doanh, thành lập Công ty TNHH In, Đầu tư, Thương mại Đức Trường.

Điều hành doanh nghiệp, áp lực nhân lên bội phần bởi bà Hương không chỉ lo cho bản thân, gia đình mà còn gánh vác cuộc sống của hàng trăm công nhân, lao động. Tuy nhiên, nhờ sự nỗ lực bền bỉ, cố gắng không ngừng nghỉ của bà Hương mà Công ty TNHH In, Đầu tư, Thương mại Đức Trường đã tạo dựng được thương hiệu, khẳng định vị thế trong lĩnh vực in ấn, quảng cáo không chỉ ở Hải Dương mà còn khắp khu vực phía Bắc.

Rồi câu chuyện của kỹ sư Lê Văn Định với biệt danh “ông Định Thành Công” từng công tác trong lĩnh vực khoa học, công nghệ của tỉnh Hải Dương, đã dứt ngạch công chức ra ngoài để tham gia làm kinh tế tư nhân. Năm 2000, ông Định đã thành lập Công ty TNHH Sản xuất vật liệu xây dựng Thành Công chuyên sản xuất các sản phẩm chủ yếu là clinker và xi măng.

Khi thành lập doanh nghiệp của riêng mình, ông kỳ vọng sẽ khắc phục những bất cập cản đường phát triển trong doanh nghiệp nhà nước với cơ chế bao cấp. Những vấn đề này ông đã nhận ra khi làm công chức ở các sở hay phụ trách kỹ thuật của các doanh nghiệp sản xuất xi măng của Nhà nước.

Ban đầu, Công ty của ông cũng sản xuất theo công nghệ xi măng lò đứng. Lúc ấy, "làng" xi măng lò đứng trên địa bàn Hải Dương luôn nằm trong danh sách "đen" gây ô nhiễm môi trường. Hầu hết các chủ doanh nghiệp đều đau đầu để tìm biện pháp hạn chế khói, bụi. Sau một thời gian trăn trở, công ty của ông trở thành doanh nghiệp tư nhân đi đầu chuyển sang công nghệ xi măng lò quay. Lòng say nghề của ông đã cuốn hút lực lượng kỹ thuật của công ty không ngừng phát huy sáng kiến, cải tiến kỹ thuật trong sản xuất sạch hơn, trong tiết kiệm nguyên, nhiên liệu, giảm phát thải, bảo vệ môi trường…

Tiếp đến là anh Mai Xuân Thịnh bỏ việc ở 1 ngân hàng hàng đầu Việt Nam để về trồng rau sạch mặc dù khi đó anh chưa có kiến thức về trồng trọt. Ý tưởng chỉ đơn giản là xã hội cần rau sạch, thực phẩm sạch mà đồng đất quê hương thì hoang hoá. Kiến thức nông nghiệp do anh tự học, anh thuê chuyên gia. Anh chắt chiu, gây dựng từng khách hàng một, từ trường học, nhà hàng rồi đến vươn ra xuất khẩu. Từ trồng rau, anh vươn lên kết hợp làm nhà phân phối…

Năm 2015, anh thuê 7.000 m² đất tại thôn Bái Thượng - xã Toàn Thắng trồng rau hữu cơ. Anh thuê kỹ sư nông nghiệp nghiên cứu biện pháp loại bỏ các chất độc hại tích tụ lâu ngày trong đất, diệt cỏ bằng phương pháp an toàn, xây dựng quy trình sản xuất an toàn cho từng loại rau quả. Thời gian này, anh cũng thành lập Công ty CP Nông nghiệp hữu cơ HDGreen để thuận tiện cho các giao dịch trên thị trường.

Rau hữu cơ được người tiêu dùng đón nhận là động lực để anh quyết tâm theo đuổi ước mơ làm nông nghiệp sạch. Tuy nhiên, công việc ở ngân hàng chiếm nhiều thời gian khiến anh không thể chuyên tâm nên sau khi bàn đi, tính lại, năm 2017, anh Thịnh nghỉ việc ở ngân hàng để toàn tâm, toàn ý cho sản xuất nông nghiệp.

Động lực vươn mình

Trên đây chỉ là một trong câu chuyện lập nghiệp của những doanh nhân từng là người Nhà nước, dám mạo hiểm giữa chừng để thành công ở khu vực tư. Những doanh nhân ấy họ đều có một điều chung là dũng cảm dứt ra, dũng cảm bước ra khỏi “vùng an toàn”. Họ luôn quan sát cuộc sống, tìm hiểu nhu cầu của xã hội, phân tích từng chi tiết làm nên một ngôi nhà để thấy được vật liệu gì có thể tham gia cung cấp. Họ tích luỹ kiến thức, kinh nghiệm khi làm trong nhà nước, biết được những vướng víu, khó khăn và cách tháo gỡ; biết được những điểm yếu của doanh nghiệp nhà nước để khắc phục khi làm ở khu vực tư; luôn luôn dấn thân, luôn luôn sáng tạo.

Họ nung nấu phải tập trung vào một việc theo sở trường, vì cuộc sống, vì con cái. Có lúc họ đi 2 chân, chưa bao giờ nghĩ bỏ việc nhà nước, nhưng rồi đến lúc cần quyết đoán, phải tập trung vào một việc theo sở trường để làm cho đến đầu đến đũa. Họ có một ý chí mãnh liệt làm nên sự nghiệp riêng.

Không ngại gian khó, họ đi lên từ những công việc nhỏ nhặt, chắt chiu từng đồng, từng mối hàng. Khi đã bước ra khỏi “vùng an toàn” thì không ngại thất bại, “cánh cửa này đóng lại, cánh cửa khác sẽ mở ra”. Họ hiểu sản xuất đã khó, tiêu thụ còn khó khăn hơn...

Bà Lương Thu Hương – Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp Hải Dương chia sẻ: Hải Dương, với hơn 20.000 doanh nghiệp đang hoạt động, hàng nghìn hộ kinh doanh cá thể, kinh tế tư nhân của Hải Dương đang đóng góp đáng kể vào GRDP của tỉnh. Những con số ấy không chỉ là thống kê khô khan, mà cho thấy sức sống mạnh mẽ của một khu vực kinh tế năng động, sáng tạo.

Những năm qua, Hải Dương đã nỗ lực cải thiện chỉ số PCI, đơn giản hóa thủ tục hành chính, minh bạch quy trình cấp phép, hỗ trợ doanh nghiệp tiếp cận vốn, đất đai, thị trường. Tuy nhiên, từ chính tiếng nói của cộng đồng doanh nghiệp, vẫn còn nhiều “nút thắt” cần tháo gỡ về thủ tục hành chính chưa thực sự nhanh gọn, sự phối hợp giữa các cơ quan đôi khi còn chồng chéo; giải phóng mặt bằng còn chậm...

Một tín hiệu tích cực là gần đây, Chính phủ đang đề xuất miễn thuế 3 năm cho các hộ kinh doanh chuyển lên doanh nghiệp. Đây là chủ trương phù hợp, nhằm khuyến khích hộ kinh doanh mạnh dạn “lớn lên”, thoát khỏi mô hình nhỏ lẻ, gia đình. Ở Hải Dương, nhiều hộ kinh doanh có tiềm lực, doanh thu hàng tỷ đồng mỗi năm nhưng vẫn ngại "lên doanh nghiệp" vì lo thuế, bảo hiểm, kiểm tra, quản lý sổ sách phức tạp. Chính sách miễn thuế là một “liều thuốc tinh thần”, giúp họ bớt lo lắng, tự tin bước ra sân chơi lớn.

Phát triển kinh tế tư nhân cũng đồng nghĩa với mở rộng không gian khởi nghiệp. Nhưng khởi nghiệp không thể chỉ dựa vào ý chí cá nhân. Doanh nhân cần được tiếp sức bằng nguồn vốn ưu đãi, bằng những khóa đào tạo kỹ năng quản trị, marketing, pháp lý. Họ cần được kết nối với hệ sinh thái khởi nghiệp toàn vùng, toàn quốc.

Phát triển kinh tế tư nhân không chỉ là câu chuyện của Nhà nước. Đó còn là sự thay đổi chính từ cộng đồng doanh nghiệp. Muốn đi xa, doanh nghiệp tư nhân Hải Dương cần nâng cao năng lực quản trị, tăng cường liên kết, ứng dụng công nghệ mới, hướng tới sản xuất xanh, sạch, bền vững. Doanh nghiệp cần xây dựng văn hóa kinh doanh trách nhiệm, không vì lợi nhuận trước mắt mà bỏ qua tiêu chuẩn chất lượng, môi trường.

Kinh tế tư nhân đang đứng trước ngưỡng cửa mới, với nhiều cơ hội nhưng cũng không ít thách thức. Nghị quyết của Bộ Chính trị, sự chỉ đạo của Chính phủ, nỗ lực của tỉnh, sẽ là bệ đỡ quan trọng. Nhưng động lực thực sự phải đến từ chính nội lực của doanh nghiệp, của mỗi cá nhân dám nghĩ, dám làm, dám vượt khó.