Mỹ - Trung tiếp tục lún sâu vào mâu thuẫn hệ thống

TRƯƠNG KHẮC TRÀ• 19/03/2021 09:00

Cuộc gặp cấp cao Mỹ - Trung tại Alaska rất quan trọng nhưng không có nhiều hy vọng để chờ đợi!

Mỹ và Trung Quốc đã có cuộc gặp trực tiếp đầu tiên dưới thời Tổng thống Joe Biden

Sau thời gian dài trì hoãn vì dịch bệnh COVID-19, Mỹ và Trung Quốc đã nối lại đàm phán đối mặt trực tiếp (face to face), địa điểm được chọn là bang Alaska lạnh giá.

Y hệt như khối băng tuyết đã có hàng trăm năm nay ở vùng đất Alaska, các đại diện cấp cao của hai phía đã không tiếc lời chỉ trích nhau, ném vào nhau những động từ mạnh. Triển vọng quan hệ nồng ấm giữa hai cường quốc lớn nhất thế giới coi như tan thành mây khói.

Ngay trước cuộc gặp gỡ hiếm hoi này, đại sứ Trung Quốc tại Washington đã dội “gáo nước lạnh” khi tuyên bố: “Mỹ hoàn toàn ảo tưởng nếu như cho rằng Trung Quốc sẽ xuống thang và thỏa hiệp”.

Mặc dù trước đó, ngoại trưởng Vương Nghị đã đề xuất 4 điều kiện để giảng hòa với Mỹ! Đây thực sự là cú xoay chiều thái độ rõ ràng nhất kể từ sau khi ông D. Trump rời Nhà trắng.

Người đồng cấp phía Mỹ, Antony Blinken khẳng định: “Chúng tôi sễ thảo luận về những mối quan ngại sâu sắc của chúng tôi với các hành động của Trung Quốc ở Tân Cương, Hồng Kông, Đài Loan, các cuộc tấn công mạng vào Hoa Kỳ, sự cưỡng bức kinh tế đối với đồng minh của chúng tôi”.

Vì sao Trung Quốc thể hiện thái độ tiền hậu bất nhất? Đâu là cơ sở để cường quốc châu Á tự tin đặt mình ở thế ngang cơ với đối thủ? Có thể thấy, trong cuộc cạnh tranh chiến lược dài hơi này, Bắc Kinh tỏ ra linh hoạt hơn.

Cái lạnh của Alaska dường như khiến cho mối quan hệ Trung - Mỹ không thể ấm nồng!

Trong giai đoạn ở Mỹ diễn ra bầu cử Tổng thống, mất đoàn kết nội bộ và bị bao vây bởi dịch bệnh COVID-19, phía Trung Quốc đã triển khai những bước đi vững chắc nhằm củng cố vị thế lãnh đạo của mình ở châu Á - Thái Bình Dương.

Họ nhanh chóng thông qua luật hải cảnh sửa đổi, bất chấp làn sóng lo ngại của cộng đồng quốc tế; xúc tiến ký kết Hiệp định Thương mại với ASEAN, Đông á (RCEP).

Một động thái chính trị, quân sự và một động thái kinh tế đủ để ngáng đường Washington quay lại châu Á. Đó là cơ sở để ông Vương Nghị cứng rắn với phái đoàn Mỹ tại Alaska!

Ông Dương Khiết Trì không ngại ngần nói thẳng: “Tôi xin nói ở đây rằng trước mặt Trung Quốc, Hoa Kỳ không có đủ tư cách để nói rằng họ muốn nói chuyện với Trung Quốc từ một vị thế cường quốc” và không quên cáo buộc: “Mỹ sử dụng lực lượng quân sự và quyền bá chủ tài chính của mình để thực hiện quyền tài phán dài hạn và đàn áp các quốc gia khác”.

Cả Mỹ và Trung Quốc đang có những bước đi lẫn công khai và âm thầm để chuẩn bị lực lượng cho màn cạnh tranh chiến lược. Tổng thống Joe Biden gấp rút xây dựng mạng lưới đồng minh, tập trung vào lĩnh vực công nghệ cao và mũi nhọn quân sự.

Bắc Kinh tuy không ồn ào nhưng họ đã vạch ra những kế hoạch mang tính chất “tự lực tự cường” sẵn sàng với viễn cảnh bị Mỹ và đồng minh đẩy ra khỏi chuỗi cung ứng toàn cầu.

Không có dấu hiệu nào cho thấy một trong hai bên sẽ “dịu giọng”, và những vấn đề được mang ra chỉ trích nhau vốn không có gì mới mẻ. Trên tất cả đó là mâu thuẫn hệ thống không thể giải quyết!

Jeff Moon, Chủ tịch của Moon Strategies và cựu quan chức Hội đồng An ninh Quốc gia Mỹ ví von: “Mối quan hệ này giống như một cặp vợ chồng đã ly thân và cả hai đều muốn ly hôn. Nhưng họ nhận ra rằng, họ phải tiếp tục chung sống vì những đứa trẻ”.