Vì sao dân Mỹ không chọn D. Trump?

TRƯƠNG KHẮC TRÀ• 14/11/2020 10:40

D. Trump giành trên 70 triệu phiếu phổ thông, cao thứ nhì trong lịch sử bầu cử Tổng thống Mỹ. Song, ông đang đối diện với thất bại. Vì sao vậy?

Phóng viên Reuters - Kevin Lamarque đã chụp được khoảnh khắc hiếm có của Tổng thống Trump

Nếu nhìn vào bản đồ bầu cử Mỹ 2020, màu đỏ - biểu trưng của đảng Cộng hòa) chiếm ưu thế so với màu xanh - biểu tượng của phe Dân chủ. Nhưng “soi” chất lượng, Joe Biden nắm được nhiều bang chiến địa hơn.

Một trong những thánh địa lâu đời của đảng Dân chủ là California, bang đông dân nhất nước với 55 phiếu đại cử tri. Đặc điểm dân cư tại bang này mối liên hệ mật thiết với chính sách của Biden.

Bạn học đại học với tôi làm nail ở California, một nghề phổ biến của người Mỹ gốc Việt và kể cả hàng triệu người đến từ khắp năm châu. Ngày 3/11 vừa rồi, bạn tôi không đi bầu cử.

Lý do đơn giản, bạn ấy là fans trung thành của ông Trump, vì biết trước kết quả “thần tượng” không thể thắng ở bang này nên 1 lá phiếu góp thêm cũng không làm thay đổi kết quả. Thay vì đi bỏ phiếu, bạn dành thời gian đi làm kiếm tiền.

Nói cách khác, California chính thức là “miền đất hứa” - thành tố cấu thành quan trọng của giấc mơ Mỹ đối với hàng tỷ người trên toàn thế giới. J. Biden nói riêng và đảng Dân chủ nói chung có lịch sử ủng hộ người nhập cư.

Trong chính trị Mỹ, luôn tồn tại hai cánh, là cánh hữu và cánh tả, người cánh tả luôn theo đuổi chính sách “trung bình xã hội”. Đặc trưng của nó là đánh thuế cao để phân phối nguồn lực một cách đồng đều. Nền kinh tế như “bầu sữa chung”, thông qua đó nhà nước kiểm soát mọi mặt.

Về lý thuyết, ưu điểm của chính sách này là tôn trọng người nhập cư, xem đó là yếu tố tạo ra đặc sắc đa dạng trong xã hội Mỹ. Không ai bị bỏ lại phía sau. Những cuộc biểu tình đòi “tăng lương giảm giờ làm” ở Mỹ hầu hết do người ủng hộ cánh tả thực hiện.

Biểu tình nổ ra khắp nơi trên nước Mỹ sau ngày bầu cử (Ảnh

Biểu tình nổ ra khắp nơi trên nước Mỹ sau ngày bầu cử (Ảnh" AFP)

Thực tế, cái tên “Hợp chúng quốc Hoa Kỳ” đã nói lên điều này, sự thịnh vượng của nước Mỹ mấy trăm năm nay dựa trên đa đạng nguồn lực về con người, văn hóa, chủng tộc.

Ngược lại, cánh hữu mà đặc trưng là ông Tổng thống Trump ủng hộ tự do kinh tế, tự chủ, nhà nước không can thiệp quá sâu vào đời sống xã hội. Ưu điểm của chính sách này là tạo ra môi trường sáng tạo, cống hiến tối đa, phát huy hết năng lực con người.

Dĩ nhiên, những người như Trump không muốn sự có mặt ào ạt của người nhập cư, vì điều đó gây ra gánh nặng cho quỹ an sinh liên bang. Việc Tổng thống cắt ngân sách quốc phòng giành 3 tỷ USD xây bức tường biên giới giáp Mexico là minh chứng.

Ở góc độ xã hội học, việc ai làm Tổng thống Mỹ phụ thuộc vào sức mạnh xã hội của cánh hữu và cánh tả. Ví dụ, năm 2018, người cánh hữu đã đưa Trump lên ghế Tổng thống khi bà Hilary tưởng như đã chiến thắng!

Biden được sự ủng hộ của hàng chục triệu người nhập cư tại Cali, giành được bang này tức là có trong tay 1/6 trên tổng số phiếu đại cử tri đủ để mở cánh cửa vào Nhà trắng.

Văn hóa Mỹ tự do đến mức, họ xem các bê bối cá nhân là chuyện bình thường. Với các chính trị gia hàng đầu như ứng viên Tổng thống, thứ quan trọng nhất lôi kéo ủng hộ hay phản đối của người dân là CHÍNH SÁCH.

Năm 2016, tỷ phú Trump là một ngoại lệ chưa từng có trong lịch sử Mỹ, từ doanh nhân “nhảy cóc” sang chính trị gia. Lúc đó người dân Mỹ bị mê hoặc bởi người đàn ông có cá tính, táo bạo, dám mở miệng nói tất cả những gì mà trước đó chưa ai dám nói.

Song, 4 năm qua có rất nhiều thứ mà ông Trump không làm được. Đương kim Tổng thống còn cho thấy rõ ông là người có thiên hướng ủng hộ phân biệt sắc tộc, không lên án chủ nghĩa da trắng thượng đẳng, hiếu chiến hiếu thắng.

Trong rất nhiều phát biểu kể cả trên diễn đàn chính thức lẫn mạng xã hội, D. Trump thường xuyên bỏ qua các “chuẩn mực”. Người dân Mỹ đang cần một Tổng thống giữ “chuẩn mực chính trị”, dễ đoán định chứ không phải bất định và bốc đồng như Trump!

Dù chưa bao giờ được chính thức thừa nhận, song chính trị Mỹ bị ảnh hưởng rất sâu sắc từ hệ thống các nhà tài phiệt siêu giàu sau cánh gà. Thậm chí có một “nhà nước ngầm” hoạt động song song, tác động trực tiếp đến chính sách của Tổng thống.