Cần tư duy mới về cơ cấu lại nền kinh tế

Quốc hội vừa đặt lên bàn nghị sự Kế hoạch Cơ cấu lại nền kinh tế giai đoạn 2021 - 2025.  Đáng chú ý, Kế hoạch này được xây dựng trong bối cảnh nền kinh tế đang chịu tác động lớn của dịch bệnh với yêu cầu sớm có cơ chế, chính sách để phục hồi tổng thể. 

Bình luận về Kế hoạch Cơ cấu lại nền kinh tế giai đoạn 2021 – 2025, đại biểu Hoàng Văn Cường, Ủy viên Ủy ban Kinh tế của Quốc hội, Phó hiệu trưởng Trường đại học Kinh tế quốc dân 

“Theo quan điểm của tôi, tái cơ cấu nền kinh tế là thực hiện sắp xếp, bố trí lại mô hình phát triển, xác định tỷ lệ các ngành để từ đó phân bổ nguồn lực cho hiệu quả. Như vậy, mục tiêu tái cơ cấu là nhằm giúp cho tăng trưởng kinh tế, chứ không trùng với mục tiêu tăng trưởng. Để tăng trưởng, thì phải tái cơ cấu”, ông Cường nhấn mạnh.

Ông Cường nhấn mạnh nếu như ở giai đoạn trước, mục tiêu tái cơ cấu gần giống với mục tiêu tăng trưởng, dẫn đến khi đánh giá lại cả nhiệm kỳ, thì kết quả tăng trưởng và tái cơ cấu gần gần như nhau, không phân định được rõ ràng. Có thể có những nội dung tái cơ cấu được, nhưng chưa chắc mang lại ngay kết quả cho tăng trưởng, mà dài hạn hơn mới nhìn thấy kết quả. Vì thế, kế hoạch tái cơ cấu mới cần phân định rất rõ tái cơ cấu là làm những gì và mục tiêu cần đạt được đến đâu, thì mới tránh được những hạn chế của giai đoạn trước.

“Với quan điểm này, trong tái cơ cấu không nên đặt mục tiêu tăng GDP hay CPI... cụ thể, nhưng phải đưa ra các chỉ tiêu về sự thay đổi tỷ trọng các ngành kinh tế lớn, như công nghiệp, nông nghiệp, thương mại, dịch vụ... Chẳng hạn, trong công nghiệp thì dừng ở gia công lắp ráp là chủ yếu hay chuyển sang sản xuất để tạo ra chuỗi giá trị khép kín. Công nghiệp sẽ sử dụng nhiều lao động như hiện nay, hay chuyển sang các ngành công nghiệp chế tạo để tạo ra các trụ cột cho nền kinh tế...

Hoặc với tái cơ cấu doanh nghiệp nhà nước, thì không có nghĩa đơn thuần chỉ là cổ phần hóa, mà cần xác định lĩnh vực nào Nhà nước bắt buộc phải giữ lại, đầu tư nguồn lực thế nào để doanh nghiệp ở lĩnh vực đó tiếp tục giữ được vai trò của mình”, ông Cường nhấn mạnh.

Ngược lại, theo quan điểm của ông Cường những lĩnh vực mà Nhà nước không nhất thiết phải giữ, thì phải tái cấu trúc, bán, cổ phần hóa, thậm chí ngay trong 1 doanh nghiệp có những khâu không cần thiết tồn tại, thì bỏ đi để dồn lực cho mục tiêu chính. Tái cấu trúc doanh nghiệp nhà nước không phải để lấy tiền về cho Nhà nước, mà mục tiêu là phân bổ lại nguồn lực đó để cái gì không cần thiết thì chuyển cho khu vực tư nhân.

Với lĩnh vực ngân hàng, ông Cường cho rằng nếu lại đưa mục tiêu giảm tỷ lệ nợ xấu vào kế hoạch, thì cũng không phù hợp. Tỷ lệ nợ xấu đúng là phản ánh chất lượng hoạt động của ngân hàng, nhưng tái cấu trúc hệ thống ngân hàng thì kết quả cuối cùng không phải là giảm nợ xấu, mà là làm cho hoạt động dịch vụ của ngân hàng đạt được mục tiêu hỗ trợ cho nền kinh tế và xã hội tốt hơn. 

“Ở lĩnh vực này, nói rộng ra là tái cấu trúc hệ thống cấp tín dụng, không chỉ có ngân hàng mới cấp tín dụng, mà còn các tổ chức tài chính vi mô, rồi cho phép các fintech hoạt động đến đâu. Hiện nay, các fintech có thể thay thế hoạt động ngân hàng cung cấp tín dụng cho các nhóm nhỏ. Các nhóm cho vay tín dụng đen sử dụng app để cho vay đó chính là tư nhân sử dụng công nghệ fintech, vậy Nhà nước có sử dụng công nghệ này để phát triển dịch vụ tài chính vi mô đến từng người dân được không. Như thế sẽ hạn chế được tín dụng đen”, ông Cường nói.