Chủ tịch Tập đoàn Phú Thái: Thị trường bán lẻ không “ngon ăn”

Doanh nhân Phạm Đình Đoàn, Chủ tịch Tập đoàn Phú Thái đã chia sẻ như vậy tại cuộc tọa đàm “lựa chọn mô hình kinh doanh cho DNNVV và khởi nghiệp trong bối cảnh thế giới hội nhập và biến đổi”, vừa tổ chức gần đây.

Tuy nhiên, ông Đoàn nhận định, sức mua hiện tại chưa đủ lớn như kỳ vọng, cho nên phần lớn các siêu thị đang kinh doanh đều bị lỗ, những ông lớn như Metro, Bic C đều đang rất “chật vật”. Cụ thể như Fivi Mart, trong một lần trò chuyện với ông Đoàn, bà  bà Vũ Thị Hậu, Phó Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Nhất Nam - đơn vị sở hữu chuỗi siêu thị Fivimart thừa nhận siêu thị này lỗ gần 100 tỷ đồng/năm.

Nhiều siêu thị đang “chật vật”

Ông Đoàn thừa nhận, nếu muốn hệ thống này “sống sót” thì phải có tiền để nuôi, nước ngoài đánh giá tiềm năng nhưng tiềm năng trong bao nhiêu lâu. Chúng ta hay nói mảng thị trường bán lẻ tại Việt Nam rất có tiềm năng nhưng phải nuôi đến 10 năm mới nắm bắt được thì liệu doanh nghiệp Việt có đủ tiền để làm điều đó hay chưa đến 3 năm đã “ngất xỉu” phải đưa đi “cấp cứu”. 

Chúng ta thường hướng đến tương lai, nhưng chưa hình dung tương lai đấy sẽ thế nào. Ông Đoàn đưa ví dụ vì sao Walmart (Mỹ) vẫn chưa sẵn sàng nhảy vào Việt Nam dù họ nhìn thấy có tiềm năng tại thị trường này. Công ty Mỹ này đang chờ đợi đến khi nào thấy thật sự tiềm năng thì mới đầu tư, trong khi các doanh nghiệp Việt Nam thì quyết tâm xây dựng “tương lai” bằng cách tích góp cho đến khi “đủ lớn”. Nhưng 10 năm sau rất có thể Walmart sẽ đầu tư ngay “sát vách” doanh nghiệp Việt Nam. Khi đó, nếu doanh nghiệp Việt chưa đảm bảo “sức khỏe” để chiếm lĩnh thị trường thì sẽ cầm chắc tờ giấy thông báo “phá sản”.

“Với những tập đoàn lớn như Walmart, thường họ không mấy quan tâm đến đối thủ của mình là ai, họ cảm thấy cơ hội chín muồi là cấp tập nhảy vào đầu tư. Trong khi, doanh nghiệp Việt kiên nhẫn chờ đợi sau 10 năm, mới đón tương lai tươi sáng được vài ngày đã gặp ngay “ông lớn” kinh doanh ngay gần nhà thì khả năng tồn tại là rất mong manh”, ông Đoàn nói.

Do đó, theo ông Đoàn, nói về thị trường bán lẻ hiện nay tại Việt Nam thì phải nhìn dưới góc độ tổng thể. Trước đây khoảng hơn 10 năm, ông Đoàn đã từng đề xuất với Chính phủ nên xóa bỏ cơ chế bảo hộ, vì khi đã ký các hiệp định thương mại thì không được phép phân biệt doanh nghiệp trong và ngoài nước, không thể hô hào phải ủng hộ doanh nghiệp trong nước, vì nếu doanh nghiệp bị phát hiện có dấu hiệu được bảo hộ thì sẽ ngay lập tức bị kiện.

Ông Đoàn chia sẻ thêm, có nhiều lo ngại trước việc các tập đoàn lớn của nước ngoài vào Việt Nam thì thị trường tiêu dùng Việt Nam chỉ tràn ngập hàng của nước ngoài. Ví dụ, doanh nghiệp Thái Lan, Đức, Mỹ tràn vào Việt Nam thì chỉ toàn hàng hóa các nước này, nhưng ông Đoàn khẳng định sẽ không bao xảy ra câu chuyện đó. Cũng có thể có chút ưu tiên nhưng họ sẽ chỉ bán những gì mà thị trường cần, đơn cử nếu thị trường cần hàng Nhật Bản thì sẽ tràn ngập hàng Nhật ngay trong các siêu thị của Thái Lan, Đức, Mỹ...

Bài học từ Walmart

Có lý thuyết đưa ra cho thị trường bán lẻ, đó là muốn cạnh tranh trong thị trường bán lẻ thì phải mua rẻ, bán rẻ. Bởi vì người tiêu dùng chỉ muốn được mua rẻ, do đó các siêu thị muốn có lãi thì chỉ còn cách chọn nhà cung cấp đầu vào rẻ. Mà muốn mua được giá rẻ thì siêu thị đó phải đủ lớn.

Ông Đoàn kể lại câu chuyện của Walmart, khi siêu thị này đàm phán với nhà cung cấp hàng là doanh nghiệp Việt Nam, thường họ không đề cập đến việc triết khấu như với các đối tác khác, ông lớn này sẽ đặt thẳng vấn đề với nhà cung cấp hàng bằng cách yêu cầu cho xem sổ sách, sản xuất một chiếc quạt giá bao nhiêu tiền.

Ví dụ, nếu sản xuất 100 USD thì Walmart sẽ trả 110 USD, không có chuyện bên cung cấp hàng bán cho Walmart với giá 200 USD rồi tự chiết khấu lại 20% cho Walmart. Ở đây Walmart muốn thể hiện quyền lực thuộc về kẻ mạnh, họ sẽ mua hàng dựa vào phần trăm trên giá thành sản xuất để đảm bảo cho nhà sản xuất sẽ có lãi.

Đối với doanh nghiệp vận tải Walmart cũng áp dụng phương án này. Một ngày Walmart vận chuyển hàng nghìn container từ Trung Quốc sang Mỹ. Họ đến hãng tàu vận chuyển “làm giá” bằng cách hỏi thẳng, bây giờ tôi thuê tàu của các ông, khấu hao vận chuyển hết bao nhiêu thì cộng phần trăm lên. Và tính ra, họ chỉ phải trả 300 USD/container, trong khi giá vận chuyển lên tới 700 – 800 USD. Như vậy mới thấy sức cạnh tranh về giá của Walmart “khủng khiếp” như thế nào.