Một trong những yếu kém nổi bật của chuỗi cung ứng hàng hóa là chưa hình thành một cách đầy đủ, đồng bộ, còn phát triển rời rạc, lạc hậu.
Đây là đánh giá của PGS, TS Nguyễn Văn Nam - Chủ tịch Viện Nghiên cứu chiến lược và thương hiệu cạnh tranh, tại Diễn đàn Tối ưu hóa chuỗi cung ứng và chiến lược cạnh tranh cho doanh nghiệp do Viện Nghiên cứu chiến lược và thương hiệu cạnh tranh tổ chức chiều 21/8.
Chuỗi cung ứng toàn cầu không còn xa lạ với doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam khi nền kinh tế Việt Nam chuyển sang kinh tế thị trường và hội nhập quốc tế cách đây 30 năm. Tuy nhiên, hầu hết doanh nghiệp Việt mới chỉ tham gia vào chuỗi cung ứng thứ cấp nên giá trị gia tăng không cao.
Hiện nay mới chỉ có 21% doanh nghiệp nhỏ và vừa tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu. Trong khi đó con số này ở Thái Lan là hơn 30%, Malaysia là 46%, do vậy, doanh nghiệp Việt ít được hưởng lợi từ hiệu ứng lan tỏa của doanh nghiệp FDI qua chuyển giao công nghệ, kiến thức và kỹ năng quản lý.
“Thị trường cung ứng không đáp ứng được yêu cầu khiến sức cạnh tranh của nền kinh tế yếu kém. Qua những báo cáo tổng kết, phân tích chỉ ra rằng, chi phí logistics tại Việt Nam cao gấp đôi, gấp ba so với các nước có hoàn cảnh tương đồng”, ông Nam nói.
Tại diễn đàn, nhiều ý kiến thống nhất cho rằng toàn cầu hóa, dòng chảy thương mại, đầu tư ngày càng thuận lợi gắn với lợi thế cạnh tranh và dịch vụ kết nối đã tạo ra những mạng sản xuất và chuỗi cung ứng toàn cầu. Việc sản phẩm có thể mang thương hiệu một quốc gia, sản xuất tại quốc gia khác và được bán ở đâu đó nữa là chuyện bình thường.
Tuy nhiên, không phải ai cũng biết rõ về hành trình mà sản phẩm đó đã trải qua để đến được tay khách hàng hay người tiêu dùng. Hành trình của sản phẩm là sự phối hợp của rất nhiều khâu, từ nhà cung cấp nguyên phụ liệu, các nhà máy gia công trên khắp thế giới, các đơn vị vận chuyển đến các trung tâm phân phối, các cửa hiệu bán sỉ, bán lẻ…
Làm cách nào để sự phối hợp này được tiến hành suôn sẻ, vừa tiết kiệm tối đa chi phí vừa đem lại nhiều lợi ích nhất cho các bên liên quan là bài toán mà các doanh nghiệp luôn trăn trở. Song cái mới là việc đặt bài toán đó trong bối cảnh mới hiện nay, đặc biệt với đặc trưng nổi bật của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư là số hoá, siêu kết nối, và xử lý dữ liệu thông minh.