Fed thắt chặt tiền tệ tác động như thế nào đến chứng khoán Việt Nam?

>>> Fed thu hẹp chính sách tiền tệ, Việt Nam thận trọng trước nguy cơ lỡ nhịp

Thông điệp Cục dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) truyền tải trong kỳ họp tháng 12 vừa qua thể hiện rõ xu hướng thắt chặt (hawkish) với hai ý chính: Thứ nhất, Fed tăng tốc độ cắt giảm chương trình mua trái phiếu từ 15 tỷ USD/tháng lên 30 tỷ USD/tháng, từ đó kết thúc hoàn toàn bơm tiền vào tháng 3/2022 thay vì vào tháng 6/2022 như kế hoạch cũ. Quá trình này được đánh giá có phần gấp gáp hơn so với năm 2014 cả về thời điểm bắt đầu lẫn thời gian tiến hành.

Thứ hai, lãi suất Fed Fund Rate tiếp tục được duy trì ở mức 0-0,25%, nhưng 10/18 thành viên của FOMC dự kiến Fed sẽ tăng lãi suất 3 lần vào năm 2022, đưa phạm vi lãi suất cơ bản lên 0,75-1%.

TTCK toàn cầu nói chung và TTCK Mỹ nói riêng phản ứng tương đối tích cực sau kỳ họp của Fed bất chấp các thông điệp truyền tải có phần hawkish hơn so với trước. Nguyên nhân được lí giải là do thị trường hài lòng với lộ trình từng bước cho một chu kỳ thắt chặt tiền tệ thận trọng của Fed trước lạm phát, song song với niềm tin sức khoẻ nền kinh tế Mỹ được cải thiện.

>>> Fed nâng lãi suất ảnh hưởng tích cực lên thị trường

Như vậy sẽ có hai kịch bản tác động lên thị trường. Đầu tiên với kịch bản cơ sở, áp lực lạm phát ở mức vừa phải và nhiều khả năng suy giảm trong nửa sau năm 2022 khi tình trạng đứt nghẽn nguồn cung hạ nhiệt, Fed tăng lãi suất theo lộ trình từng bước đúng với kỳ vọng thị trường, kết thúc chương trình mua trái phiếu vào tháng 3 và sau đó có 3 lần nâng lãi suất lên 0,75%-1% thời điểm cuối năm 2022. Trong kịch bản này, tác động tiêu cực đến TTCK toàn cầu nói chung và Việt Nam nói riêng là không lớn (tương đồng giai đoạn 2016-2019) khi mà thị trường tài chính toàn cầu đã có sự chuẩn bị tốt, trong khi kinh tế toàn cầu quay trở lại chu kỳ tăng trưởng mới, tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp mở rộng hoạt động sản xuất kinh doanh.

Thứ hai, với kịch bản tiêu cực (Stagflation). Lạm phát duy trì ở mức cao và không có dấu hiệu hạ nhiệt, trong khi tăng trưởng kinh tế, thị trường việc làm chưa phục hồi đủ mạnh. Fed sẽ buộc phải đẩy nhanh hơn tốc độ tăng lãi suất (có thể lên tới 1,5%-1,75%) vào cuối năm 2022.

Chính sách tiền tệ thu hẹp nhanh, mặt bằng lãi suất tăng cao khiến định giá cổ phiếu trở nên kém hấp dẫn (đặc biệt đối với nhóm cổ phiếu tăng trưởng ngành công nghệ, chiếm tỷ trọng vốn hoá lớn tại TTCK Mỹ).

Theo quan sát của KBSV, mốc lợi suất trái phiếu Mỹ 10 năm ở 2,5% nếu bị phá vỡ nhiều khả năng là tín hiệu đảo chiều của xu hướng lãi suất giảm kéo dài được nhiều thập kỷ, là cột mốc cần thận trọng quan sát. Trong kịch bản này, đối với Việt Nam, rủi ro lạm phát, tỷ giá và vốn ngoại rút ròng trở nên hiện hữu trong bối cảnh đồng USD tăng mạnh (dưới tác động từ chính sách tiền tệ thắt chặt của Fed) khiến Chính phủ và NHNN cần có những điều chỉnh chính sách phù hợp, bao gồm tăng lãi suất, kiểm soát lạm phát, cung tiền và dòng vốn ra/vào, qua đó tác động tiêu cực đến kênh đầu tư chứng khoán và thị trường bất động sản.

Dù vậy, KBSV không đánh giá cao kịch bản tiêu cực này, bởi thứ nhất, sức cầu hồi phục sau phong tỏa một số nước sẽ dần bình thường hoá, nhất là sau khi hiệu ứng từ các gói kích thích kinh tế kết thúc.

Thứ hai, gián đoạn chuỗi cung ứng có thể giảm bớt nhờ việc các quốc gia trên thế giới đều đã đạt được độ phủ vaccine nhất định, và có kinh nghiệm ứng phó với dịch bệnh.

Thứ ba, giá năng lượng vẫn duy trì ở mức cao nhưng khó có thể tăng sốc như trong năm 2021 khi Chính Phủ các nước lớn như Mỹ, Trung Quốc, Ấn Độ, Nhật Bản và Anh đều sẵn sàng phối hợp xả kho dầu dự trữ nhằm bình ổn giá nhiên liệu và kìm lại đà tăng mạnh của nhóm này. Và cuối cùng xu hướng hạ nhiệt đang diễn ra ở nhiều loại hàng hoá cơ bản.

Trong phiên giao dịch 5/1 (giờ Mỹ), chỉ số trung bình công nghiệp Dow Jones kết thúc ngày giảm 392,54 điểm, tương đương 1,07%, ở mức 36.407,11 điểm. Chỉ số gồm 30 cổ phiếu đạt mức kỷ lục trong ngày trước đó trong phiên. S&P 500 giảm 1,94% xuống 4.700,58 điểm. Nasdaq chứng kiến mức giảm lớn nhất trong một ngày kể từ tháng 2, mất 3,34% xuống 15.100,17 điểm. 

Lợi suất trái phiếu cũng tăng vọt, gây áp lực lên thị trường, sau khi biên bản cuộc họp gần đây nhất của Cục Dự trữ Liên bang cho thấy ngân hàng trung ương đã thảo luận về việc cắt giảm bảng cân đối kế toán ngay sau khi nâng lãi suất vào cuối năm nay.