Tăng cường hợp tác logistics - thúc đẩy "dòng chảy" thương mại ASEAN

>>>Phó Chủ tịch AFFA: ASEAN cần liên kết hợp tác để phát triển logistics

Hội nghị Liên đoàn Giao nhận vận tải ASEAN (AFFA) với chủ đề "Thúc đẩy kinh tế và ngành Logistics trong ASEAN và khu vực châu Á Thái Bình Dương trong kỷ nguyên hậu đại dịch thông qua quá trình chuyển đổi" được tổ chức tại Thủ đô Viêng Chăn, Lào.

Tạo thuận lợi thương mại thông qua chuyển đổi

Tại Hội nghị, ông Yukki Nugrahawan Hanafi, Chủ tịch AFFA chia sẻ, ngành logistics gần đây đang phải đối mặt với tình hình khó khăn trước sự bất định của mô hình kinh doanh trên toàn thế giới do đại dịch Covid-19 gây ra.

“Bằng cách cải thiện và phát triển mối quan hệ hợp tác, nâng cao năng lực thông qua chuyển đổi, chúng ta có thể cùng nhau nâng cao năng lực để vượt qua sự bấp bênh trong kinh doanh do đợt bùng phát Covid-19 này gây ra, và thẳng thắn mà nói sẽ không dễ dàng đối với tất cả chúng ta. Đại dịch Covid-19 vẫn chưa kết thúc, chúng ta cần phải chung sức để vượt qua những tác động”, Chủ tịch AFFA nhấn mạnh.

Theo đó, nhu cầu hàng hóa quốc tế thấp, vấn đề container và sự hỗn loạn về giá cước, từ giá cước rất cao trong thời kỳ đại dịch đến giá rất thấp hiện nay, ông Yukki Nugrahawan Hanafi nhấn mạnh những vấn đề lớn này phải được giải quyết cùng nhau.

Là những nhà điều hành trong lĩnh vực hậu cần và vận tải, ông Yukki Nugrahawan Hanafi nhấn mạnh các thành viên AFFA và đối tác toàn cầu của mình, đặc biệt là trong các quốc gia châu Á nên cùng nhau phát triển.

Ngoài ra, Chủ tịch AFFA cho rằng, còn một điều quan trọng để đảm bảo sự hợp tác và cộng tác này sẽ diễn ra suôn sẻ, đó là cần phát triển hợp tác tốt đẹp về nâng cao năng lực và kết nối công nghệ thông tin.

“Chúng tôi đều hiểu rằng nguồn nhân lực và thiết bị kết nối công nghệ thông tin trở thành khía cạnh quan trọng nhất cho sự thành công của các dịch vụ logistics. Đó là những chuyển đổi chúng ta nên làm cùng nhau”, ông Yukki Nugrahawan Hanafi nhấn mạnh.

Đồng thời khẳng định cần tiến tới hiện thực hóa sự hợp tác lớn hơn giữa Ban thư ký ASEAN và AFFA bao gồm tất cả các nước thành viên trong việc tạo thuận lợi cho thương mại và hỗ trợ RCEP trong khu vực rộng lớn hơn.

Tại Hội nghị Liên đoàn Giao nhận vận tải ASEAN (AFFA), ông Đào Trọng Khoa, Phó Chủ tịch VLA được bầu làm Phó Chủ tịch AFFA, đồng thời, là Trưởng Nhóm công tác về Phát triển bền vững và Chuyển đổi số của AFFA, khẳng định vị thế và vai trò dẫn dắt của VLA tại Liên đoàn AFFA.

“Chúng tôi nhận thấy rằng ngành logistics và giao nhận có nhiều cơ hội phát triển trong những năm tới, bên cạnh đó chúng tôi cũng nhận thấy rằng thách thức sẽ không dễ dàng đối mặt”, Chủ tịch AFFA thẳng thắn.

Vì vậy, ông Yukki Nugrahawan Hanafi cho rằng, sự chuyển đổi của doanh nghiệp, sự hợp tác lẫn nhau giữa các thành viên và đối tác toàn cầu, đặc biệt là trong các quốc gia châu Á, việc nâng cao năng lực và hiểu biết về kỷ nguyên số hóa sẽ giúp ích rất nhiều cho việc ứng dụng tất cả các sáng kiến trong lĩnh vực logistics và vận tải đã được Ban thư ký ASEAN vinh danh.

Khẳng định cùng với Ban Thư ký ASEAN, Chủ tịch AFFA cho biết, AFFA sẽ tích cực hơn với các hoạt động tạo thuận lợi thương mại ASEAN trong tương lai.

Trong đó, các sáng kiến AFAMT, AFAFGIT, ACTS là quan trọng nhất để đảm bảo lưu chuyển hàng hóa nhanh chóng và tiết kiệm giữa các quốc gia trong ASEAN. Bao gồm Thỏa thuận thừa nhận lẫn nhau giữa các nhà điều hành kinh tế được ủy quyền của ASEAN (AAMRA), trong đó các thành viên AFFA cần nâng cao năng lực của mình.

Đồng quan điểm, ông Satvinder Singh, Phó Tổng thư ký ASEAN phụ trách Cộng đồng Kinh tế  khẳng định, triển vọng của ASEAN rất hứa hẹn và đang trên đà phục hồi kinh tế sau đại dịch.

Theo đó, tăng trưởng tiêu dùng phục hồi mạnh mẽ vào năm 2022 khi tất cả các quốc gia Thành viên ASEAN dần gỡ bỏ các hạn chế về di chuyển và mở cửa lại các thị trường và biên giới. Thương mại và đầu tư phục hồi mạnh mẽ, vượt qua mức trước đại dịch. Do đó, tin tưởng rằng khu vực này sẽ đạt mức tăng trưởng dự kiến là 5,0% trong năm nay và 5,2% vào năm 2023.

Mặc dù triển vọng kinh tế đầy hứa hẹn, ông Satvinder Singh cũng nhận định: “Con đường phục hồi kinh tế vẫn còn mong manh”.

Cụ thể, ASEAN đang phải đối mặt với những thách thức về giá dầu cao hơn, lãi suất toàn cầu tăng, căng thẳng địa chính trị, cũng như sự gián đoạn thương mại và nguồn cung. Những yếu tố này đã phần nào làm lu mờ triển vọng của một số quốc gia.

Mặc dù vậy, ASEAN vẫn cảnh giác với những thách thức này bằng cách tích cực tìm cách tạo thuận lợi cho thương mại và tăng cường dòng chảy thương mại trong khu vực.

Rõ ràng, khảo sát toàn cầu của Liên hợp quốc năm 2021 về “tạo thuận lợi cho thương mại bền vững và kỹ thuật số cho thấy từ năm 2019 đến 2021” cho thấy, ASEAN đã thực hiện 79% trong số 58 biện pháp cải cách tạo thuận lợi cho thương mại, cao hơn đáng kể so với mức trung bình của khu vực châu Á Thái Bình Dương là 64,9%.

Phó Tổng thư ký ASEAN cho biết, kết quả tốt như vậy là nhờ các sáng kiến tạo thuận lợi thương mại. Cụ thể, vào tháng 12/2019, tất cả các AMS đã tham gia vận hành trực tiếp cơ chế một cửa ASEAN (ASW), cho phép áp dụng ưu đãi thuế quan dựa trên Giấy chứng nhận xuất xứ điện tử ATIGA (e-Form D) được trao đổi thông qua ASW.

“Bước này mang lại kết quả rõ ràng và có tác động nhất cho các doanh nghiệp bằng cách hợp lý hóa các thủ tục thương mại và giảm chi phí và thời gian kinh doanh. Chỉ riêng trong năm 2021, 880.000 e-Form D đã được trao đổi trong ASW, tiết kiệm gần 132 triệu USD chi phí kinh doanh”, ông Satvinder Singh khẳng định.

Cùng với việc trao đổi e-Form D, hai AMS còn lại đã nỗ lực rất nhiều trong việc trao đổi đầy đủ văn bản khai báo Hải quan ASEAN (ACDD) cũng như trao đổi chứng nhận e-phyto giữa Indonesia và Thái Lan bởi vào cuối năm 2022. Tiến độ cũng đã được đẩy nhanh trong việc phát triển kế hoạch làm việc để trao đổi tài liệu điện tử với Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc và Hoa Kỳ.

Nhấn mạnh về nâng cấp cơ sở hạ tầng, Phó Tổng thư ký ASEAN cho biết, 100% các cảng và điểm nhập cảnh của ASEAN hiện có thể chấp nhận và dành ưu đãi thuế quan dựa trên Biểu mẫu D điện tử.

“Chúng tôi hy vọng rằng trong vai trò chủ tịch của Indonesia vào năm 2023, tất cả các AMS có thể đồng ý loại bỏ dần việc sử dụng các bản sao cứng của Mẫu D trong khu vực và sớm chuyển sang giao dịch không cần giấy tờ”, ông Satvinder Singh nói.

ASEAN cũng đã đảm bảo gia hạn biên bản ghi nhớ về thực thi các biện pháp phi thuế quan (NTM) đối với các mặt hàng thiết yếu đến ngày 30/11/2024, với danh mục 351 dòng thuế gồm các mặt hàng thiết yếu là thực phẩm, nông sản và vắc xin. các sản phẩm liên quan mà AMS sẽ không áp dụng các biện pháp bóp méo thương mại.

Hệ thống quá cảnh Hải quan ASEAN (ACTS), một hệ thống quá cảnh Hải quan được vi tính hóa dành cho các nhà khai thác di chuyển hàng hóa qua biên giới trong ASEAN, cũng đã được đưa vào hoạt động từ tháng 11 năm 2020. Đến tháng 12 năm 2022, ASEAN đã thực hiện 63 hoạt động di chuyển và nhiều hoạt động khác sắp ra mắt cùng với các chương trình tiếp cận cộng đồng đã được cung cấp cho khu vực tư nhân trong khu vực.

Cuối cùng nhưng không kém phần quan trọng, ông Satvinder Singh chia sẻ, ASEAN hiện đang đàm phán nâng cấp Hiệp định Thương mại Hàng hóa ASEAN. ATIGA được nâng cấp sẽ đơn giản hóa hơn nữa các quy tắc xuất xứ đối với hàng hóa, mở rộng việc áp dụng các tài liệu không cần giấy tờ và giải quyết các mối quan tâm về tính bền vững và tính tuần hoàn.

“Một ATIGA được nâng cấp và hướng tới tương lai sẽ có tác động đáng kể đến các doanh nghiệp và nâng cao vị thế của ASEAN trong chuỗi cung ứng toàn cầu, giảm chi phí thương mại, giảm các rào cản pháp lý, tháo gỡ các nút thắt hậu cần và đưa ASEAN vào con đường tăng trưởng kinh tế bền vững và toàn diện hơn”, ông Satvinder Singh chia sẻ.

Phó Tổng thư ký ASEAN hoan nghênh sự hợp tác với hiệp hội khu vực tư nhân như AFFA - đại diện cho hàng nghìn doanh nghiệp và lãnh đạo ngành logistics trên nền tảng toàn cầu. Với 8.500 thành viên từ mỗi hiệp hội giao nhận và hậu cần quốc gia, AFFA có tiềm năng đóng vai trò chiến lược cho ASEAN.

>>>"Đói đơn hàng" trầm trọng, doanh nghiệp logistics cần làm gì?

Tăng cường hợp tác

Từ thực tế này, ông Satvinder Singh đề xuất với AFFA và các hiệp hội, doanh nghiệp thành viên, thứ nhất, cần tăng cường tương tác để thúc đẩy chương trình hội nhập kinh tế trong ASEAN.

“Tôi khuyến khích AFFA thành lập một nhóm chuyên gia bao gồm các nhân vật nổi tiếng trong ngành logistics để cung cấp đầu vào cho vấn đề thực thi các biện pháp tạo thuận lợi thương mại hiện có và một số cuộc đàm phán FTA quan trọng trong tương lai gần. Những tương tác này sẽ đảm bảo rằng ASEAN đang đưa ra các quyết định hoạch định chính sách dựa trên bằng chứng và được thông tin đầy đủ”, Phó Tổng thư ký ASEAN đề nghị.

Thứ hai, ông Satvinder Singh lưu ý, việc sử dụng các FTA của ASEAN còn thấp so với tiêu chuẩn quốc tế. Do đó, cần hợp tác để xã hội hóa các biện pháp tạo thuận lợi thương mại quan trọng nêu trên cho mạng lưới cơ sở của AFFA.

Ban thư ký ASEAN sẵn sàng hỗ trợ AFFA trong việc phát triển các tài liệu thông tin thân thiện với doanh nghiệp để phổ biến và giáo dục các MSMEs về các quy tắc cơ bản như mã HS và Quy tắc xuất xứ để tăng cường sử dụng các FTA. Để làm được điều này, điều quan trọng là phải tận dụng nền tảng hiện có như Học viện Doanh nghiệp vừa và nhỏ ASEAN.

Thứ ba, với vai trò là đầu tàu của nền kinh tế, hoạt động kinh doanh logistics phải được đảm nhận và quản lý bởi lực lượng lao động có trình độ và hiện đại.

Về vấn đề này, Phó Tổng thư ký ASEAN đánh giá cao những sáng kiến của Viện logistics AFFA trong việc xây dựng các chương trình giảng dạy tiêu chuẩn khu vực về phát triển logistics. Trong tương lai, điều quan trọng là phải bổ sung điều này bằng cách phát triển các chương trình xây dựng năng lực về các sáng kiến tạo thuận lợi thương mại quan trọng, bao gồm chương trình tìm đường của Thỏa thuận thừa nhận lẫn nhau giữa các nhà điều hành kinh tế được ủy quyền của ASEAN (AAMRA) sẽ được khởi xướng vào năm tới, ACTS và ASW đang diễn ra, cũng như Công cụ tìm kiếm biểu thuế ASEAN Mới sẽ được chính thức ra mắt trong AEM Retreat lần thứ 29 vào tháng 3/2023.

Chia sẻ thêm về Hệ thống hải quan quá cảnh ACTS, ông Đào Trọng Khoa, Phó Chủ tịch AFFA, Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp dịch vụ Logistics Việt Nam (VLA) khẳng định, ACTS mang lại nhiều lợi ích, tạo thuận lợi cho vận tải hàng hoá trong khu vực, đặc biệt là với Việt Nam khi nằm trên hàng lang kinh tế Đông Tây và Bắc Nam nối Thasi Lan, Lào, Việt Nam và Trung Quốc.

Mục tiêu của Hệ thống ACTS là đơn giản hóa thủ tục nhằm nâng cao hiệu quả của hoạt động vận chuyển hàng hóa qua biên giới bằng đường bộ, thúc đẩy thương mại và giảm bớt rào cản cho doanh nghiệp xuất nhập khẩu. “Tuy nhiên, ở góc độ thực thi, vẫn còn nhiều rào cản về nhận thức từ phía các cơ quan quản lý ở cấp độ cơ sở cũng như các nhà cung cấp dịch vụ logistics”, ông Đào Trọng Khoa nhận định.

Theo đó, đối với hàng quá cảnh theo ACTS, Phó Chủ tịch AFFA cho biết nhà vận chuyển phải có bảo lãnh thông quan và bảo hiểm hàng hoá riêng, dẫn đến phát sinh thủ tục và chi phí so với các vận hành hiện tại, và các nhà cung cấp dịch vụ trong khu vực không quá mặn mà ứng dụng. 

Lãnh đạo AFFA và đại diện các Hiệp hội thành viên.

Trao đổi kinh nghiệm với các nước thành viên ASEAN tại Hội nghị, đại diện Thái Lan cho biết, có một hệ thống và đã triển khai bảo hiểm trách nhiệm với bên thứ 3 (third party liability insurance) đối với các nhà vận chuyển và các nhà vận chuyển Thái Lan không cần phát sinh thủ tục, chi phí khi thực hiện ACTS. Phó Chủ tịch AFFA nhấn mạnh, các thực tiễn này nên được chia sẻ, nhân rộng trong ASEAN để việc thực thi ACTS có hiệu quả theo đúng tinh thần mà nó hướng tới. 

“Việc thay đổi thói quen trong vận hành, kinh doanh cũng quan trọng cho một tầm nhìn Cộng đồng kinh tế ASEAN như một thị trường chung về vận tải & logistics. Hiệp định khung về vận tải đa phương thức đang được triển khai thử nhiệm giữa Việt Nam và Thái Lan, đã được mở rộng cho Singapore và Indonesia, tuy nhiên chưa được cộng đồng doanh nghiệp logistics tích cực tham gia trong giai đoạn thử nhiệm dù lợi ích mang lại là rất lớn. Do đó, cần quan tâm hơn nữa để hiện thực hoá tầm nhìn về một cộng đồng kinh tế và tự do hoá trong khu vực”, Phó Chủ tịch AFFA Đào Trọng Khoa nhấn mạnh.