Gập ghềnh con đường phát triển ĐBSCL (kỳ 3): Loay hoay tìm đường ra biển

Bộ GTVT đã đầu tư hơn 7.500 tỷ đồng để mở luồng kênh Quan Chánh Bố cho tàu lớn vào sông Hậu thay cho cửa Định An, thế nhưng hiện nay dự án này chưa phát huy hiệu quả. Chính vì vậy, ý kiến của một số địa phương trong vùng ĐBSCL lại muốn Bộ GTVT cho mở lại luồng qua cửa Định An cũ.

Đầu năm 2016, dự án nâng cấp kênh Quan Chánh Bố giai đoạn 1 hoàn tất. Cục trưởng Cục Hàng hải Việt Nam cũng đã ký Quyết định số 58/QĐ-CHHVN về việc công bố luồng hàng hải cho tàu biển trọng tải lớn vào sông Hậu. Tiếp sau đó là những chuyến tàu trọng tải lớn do Tổng công ty Tân cảng Cái Cui khai thác đã vào được sông Hậu, cập cảng an toàn trong niềm hân hoan của người dân vùng ĐBSCL.

Nhưng niềm vui chưa “tày gang”, luồng được khai thác chỉ vài chuyến tàu thì đã bồi lắng nhiều đoạn, kể từ tháng 10/2017 đến nay tàu 1 vạn tấn không thể ra vào.

Thống kê cho thấy, xu thế hàng hóa thông qua cảng biển khu vực Cần Thơ ngày càng giảm kể từ năm 2015. Riêng bến cảng Cái Cui năm 2017 chỉ đạt khoảng 23% công suất (sản lượng cao nhất năm 2016 cũng chỉ đạt khoảng 44% công suất thiết kế). Bến cảng Tân Cảng Cái Cui mới chuyển đổi công năng, đưa vào khai thác cuối năm 2016 và tập trung vào hàng container nên chưa phát huy hiệu quả khai thác với sản lượng năm 2017 đạt dưới 10% công suất.

Theo thống kê, mỗi năm có hơn 16 triệu tấn hàng hóa của vùng ĐBSCL xuất khẩu bằng đường biển. Trước đây do cửa Định An thường xuyên bị bồi lắng, tàu trọng tải lớn không vào được nên chỉ 30% hàng hóa của khu vực đi thẳng đến các cảng bằng sà lan nhỏ, 70% còn lại phải trung chuyển bằng đường bộ lên các cảng ở TP HCM, Vũng Tàu với chi phí đắt gấp đôi so với đường thủy. Khi có luồng Quan Chánh Bố, các địa phương trong vùng đã đặt kỳ vọng sẽ mở ra con đường phát triển cho cả vùng, tuy nhiên thực tế dự án này chưa phát huy được tác dụng như mong muốn.

Phát biểu tại hội thảo về phát triển logistics tại Cần Thơ và khu vực ĐBSCL, ông Nguyễn Minh Toại, Giám đốc Sở Công thương TP.Cần Thơ cho thẳng: “Từ khi kênh Quan Chánh Bố đưa vào sử dụng thì Bộ GTVT không đầu tư nạo vét luồng, cửa Định An định kỳ hàng năm nữa nên hiên nay tàu có trọng tải 5.000 tấn không thể đi vào bằng cửa này”.

Trong khi đó, theo ông Toại, kênh Quan Chánh Bố sau thời gian ngắn khai thác đã xảy ra tình trạng sạt lở, bồi lắng rất nhanh, hiện tại đã có nhiều đoạn tàu trọng tải lớn không thể lưu thông. Mặt khác, do đây là luồng một chiều nên khi có một tàu vào luồng thì tàu khác phải neo đậu lại để chờ mất cả ngày mới qua được đoạn kênh này.

Những bất cập trên cho thấy cả khu vực ĐBSCL hiện tại vẫn tắc đường ra biển, nếu điểm nghẽn trên không được giải quyết thì mãi mãi logistics của khu vực chỉ quanh quẩn trong cái ao làng”.

(Kỳ tiếp: Trung tâm logistics ĐBSCL đặt đâu?)