Phân cấp, phân quyền là một vấn đề lớn, đã được nhấn mạnh và thực hiện trong nhiều năm qua.
Dù Chính phủ đã chủ động trong nhiệm kỳ này, trình Quốc hội ban hành 14 luật, 9 nghị quyết và bổ sung, thay thế 27 nghị định liên quan đến phân cấp, phân quyền, song vẫn còn nhiều vướng mắc cần tháo gỡ. Những khó khăn này chủ yếu tập trung ở cấp Trung ương, trở thành một "nút thắt" lớn cản trở tiến trình thực hiện hiệu quả các chính sách đã đề ra.
Việc phân cấp, phân quyền là một bước tiến để tăng cường tính tự chủ và trách nhiệm của các cấp địa phương, từ đó giảm tải áp lực cho Trung ương và nâng cao hiệu quả quản lý. Tuy nhiên, thực tế cho thấy quy trình và cơ chế thực hiện phân cấp vẫn gặp nhiều khó khăn.
Những vướng mắc tại Trung ương đòi hỏi các biện pháp linh hoạt và cải cách mạnh mẽ hơn để đẩy mạnh hiệu lực quản lý từ trên xuống dưới, tạo điều kiện cho địa phương chủ động giải quyết các vấn đề phát sinh một cách kịp thời và hiệu quả.
Tại phiên chất vấn và trả lời chất vấn của kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV, chiều 12/11, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã nhấn mạnh sự cần thiết của việc giải quyết “nút thắt” này để thúc đẩy hệ thống vận hành trơn tru hơn, từ đó tăng cường tính hiệu quả, linh hoạt của bộ máy chính quyền các cấp, đáp ứng yêu cầu phát triển và cải cách toàn diện.
Thủ tướng Phạm Minh Chính đã đề nghị một số giải pháp lớn nhằm khắc phục những vướng mắc trong quá trình phân cấp, phân quyền và nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước.
Cụ thể, Thủ tướng yêu cầu thực hiện rà soát lại các quy định pháp luật và thể chế hiện hành để đảm bảo sự đồng bộ và phù hợp với thực tiễn. Đồng thời, rà soát lại chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn của các cơ quan nhà nước theo các luật quan trọng như Luật Tổ chức Quốc hội, Luật Tổ chức Chính phủ, và Luật Tổ chức chính quyền địa phương. Điều này nhằm làm rõ vai trò của các cơ quan trong hệ thống chính trị và giúp phân định trách nhiệm một cách rõ ràng, tránh chồng chéo.
Một giải pháp khác mà Thủ tướng đề xuất là hoàn thiện các tiêu chuẩn, quy chuẩn trong quản lý nhà nước, nhằm nâng cao chất lượng công tác tổ chức, kiểm tra và giám sát. Việc này không chỉ giúp phát hiện sớm các sai sót, mà còn tạo ra một hệ thống giám sát hiệu quả, đảm bảo sự minh bạch trong việc phân cấp, phân quyền.
Thủ tướng nhấn mạnh, việc phân cấp, phân quyền không thể chỉ dừng lại ở việc chuyển giao quyền lực mà cần đi đôi với việc phân bổ nguồn lực hợp lý và nâng cao năng lực thực thi của các cấp.
Việc phân bổ nguồn lực đảm bảo công bằng và hợp lý sẽ giúp các cấp địa phương có đủ khả năng triển khai các nhiệm vụ được giao, trong khi nâng cao năng lực thực thi sẽ đảm bảo các chính sách và quyết định được thực hiện hiệu quả, góp phần thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội ở mọi cấp độ.
Những giải pháp này không chỉ nhằm giải quyết các vướng mắc hiện tại mà còn hướng đến một hệ thống quản lý nhà nước hiệu quả hơn, phục vụ tốt hơn cho người dân và doanh nghiệp, đồng thời tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển lâu dài của đất nước.
Tại phiên chất vấn, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã khẳng định rằng trọng tâm của công cuộc cải cách thể chế hiện nay là phân cấp, phân quyền. Đây là một trong những yếu tố quan trọng giúp cải thiện hiệu quả quản lý nhà nước, tăng cường tính tự chủ và trách nhiệm của các cơ quan, đơn vị, từ đó thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội và giải quyết những vấn đề cấp bách của đất nước.
Theo Thủ tướng, phân cấp, phân quyền không chỉ đơn giản là việc chuyển giao quyền lực từ cấp trung ương xuống các địa phương, mà còn là quá trình tái cấu trúc lại hệ thống tổ chức, xác định rõ vai trò, trách nhiệm và quyền hạn của từng cơ quan, tổ chức trong bộ máy nhà nước. Việc này sẽ giúp giảm bớt sự can thiệp từ Trung ương vào công việc của các cấp địa phương, tạo ra một môi trường quản lý linh hoạt hơn, từ đó giúp các cơ quan, chính quyền địa phương giải quyết nhanh chóng và hiệu quả các vấn đề của cộng đồng.
Thủ tướng cũng nhấn mạnh rằng quá trình phân cấp phải đi đôi với việc phân bổ nguồn lực hợp lý và nâng cao năng lực thực thi của các cấp địa phương. Đây là một yếu tố không thể thiếu để đảm bảo rằng các cấp chính quyền có đủ khả năng và điều kiện để thực hiện nhiệm vụ, chính sách được giao.