Mô hình "bếp đám mây" gặp khó

Rút chân khỏi Việt Nam

Mới đây, CloudEats, một startup tiên phong trong mô hình “bếp đám mây” (cloud kitchen) của Phillipines đã tuyên bố chính thức rút khỏi thị trường Việt Nam vào ngày 25 tháng 10 năm 2024 tới đây.

Từng được đánh giá là một mô hình mang tính cách mạng trong ngành F&B toàn cầu, mô hình “bếp đám mây” hứa hẹn tiết kiệm chi phí và tối ưu hóa vận hành, đặc biệt trong bối cảnh giao đồ ăn trực tuyến bùng nổ thời kỳ đại dịch. Tuy nhiên, sự rút lui của CloudEats, một thương hiệu từng sở hữu hơn 50 bếp và phục vụ hàng triệu khách hàng khắp Philippines và Việt Nam, dường như phản ánh những thách thức tiềm ẩn của mô hình này.

Ra đời vào năm 2019 tại Philippines, CloudEats nhanh chóng mở rộng sang Việt Nam vào năm 2022, tận dụng làn sóng tăng trưởng mạnh mẽ của dịch vụ giao đồ ăn trực tuyến. “Bếp đám mây” là hình thức nhà hàng ảo không có khu vực phục vụ khách, chỉ tập trung vào hoạt động bếp để đáp ứng các đơn hàng online, giúp tiết kiệm chi phí vận hành, nhân công và thuê mặt bằng. Mô hình này nhanh chóng được ưa chuộng trong đại dịch COVID-19 khi người tiêu dùng đổ xô sử dụng các dịch vụ giao đồ ăn.

Cùng với sự tham gia của những tên tuổi lớn như Grab, BAEMIN, và Uber CloudKitchen, thị trường “bếp đám mây” toàn cầu đã phát triển với tốc độ chóng mặt. Theo dự báo, thị trường này ở châu Á có thể tăng trưởng 14,2% hàng năm từ năm 2021 đến 2027. Sự tăng trưởng này phần nào đã thúc đẩy CloudEats huy động thành công 7 triệu USD trong vòng gọi vốn A vào năm 2022, nhằm tiếp tục mở rộng hoạt động tại Đông Nam Á.

Tuy nhiên, CloudEats có vẻ đã gặp khó tại thị trường Việt Nam. Một trong những khó khăn lớn nhất là chi phí vận hành và duy trì bếp đám mây. Mặc dù mô hình này giúp giảm chi phí cố định như thuê mặt bằng nhà hàng, nhưng việc duy trì đội ngũ nhân viên, trang thiết bị và nguyên liệu trong một môi trường bếp tập trung lại không dễ dàng. Hơn nữa, sự cạnh tranh gay gắt từ các dịch vụ giao đồ ăn lớn như GrabFood và BAEMIN đã gây áp lực lên các doanh nghiệp bếp đám mây phải duy trì mức giá hợp lý trong khi vẫn đảm bảo lợi nhuận.

Bên cạnh đó, thị trường Việt Nam cũng đối diện với vấn đề về sở thích ẩm thực địa phương. Người tiêu dùng không chỉ quan tâm đến giá cả mà còn chú trọng đến trải nghiệm ẩm thực, điều mà mô hình bếp đám mây khó có thể đáp ứng đầy đủ. Việc không có không gian phục vụ trực tiếp đã làm mất đi một phần sự kết nối giữa khách hàng và nhà hàng, đặc biệt là khi yếu tố văn hóa và sự tương tác được đánh giá cao tại Việt Nam.

“Bếp đám mây” sẽ đi về đâu?

CloudEats không phải là thương hiệu duy nhất gặp khó khăn trong việc mở rộng và duy trì mô hình này. Uber CloudKitchen, do Travis Kalanick sáng lập, cũng đã phải đối mặt với nhiều khó khăn tương tự tại các thị trường lớn như Mỹ và Ấn Độ. Tại Mỹ, thị trường bếp đám mây trở nên bão hòa khi có quá nhiều người chơi tham gia, dẫn đến tình trạng cạnh tranh khốc liệt và thiếu lợi nhuận. Trong khi đó, tại Ấn Độ, dịch vụ này phải đối mặt với chi phí vận chuyển cao, đặc biệt là tại các thành phố lớn, làm giảm đáng kể biên lợi nhuận.

Tương tự, các công ty tại châu Âu như Keatz cũng gặp vấn đề trong việc duy trì tính bền vững khi chi phí vận hành và quản lý bếp đám mây vượt quá kỳ vọng ban đầu. Điều này cho thấy, dù mô hình này mang lại lợi thế về chi phí ban đầu, nhưng lại tiềm ẩn những rủi ro lớn về quản lý và vận hành lâu dài.

Song, tiềm năng của mô hình bếp đám mây tại khu vực Đông Nam Á vẫn không thể phủ nhận. Với dự báo thị trường giao đồ ăn đạt 49,7 tỷ USD vào năm 2030, các công ty bếp đám mây vẫn còn nhiều cơ hội khai thác. Tuy nhiên, để thành công, các doanh nghiệp cần phải thích nghi với thị hiếu địa phương, tối ưu hóa chi phí vận hành và tập trung vào chất lượng dịch vụ để duy trì sự hấp dẫn với khách hàng.

Việc CloudEats rút khỏi Việt Nam đã làm dấy lên nhiều câu hỏi về tính bền vững của mô hình bếp đám mây, nhưng điều này không đồng nghĩa với sự kết thúc của nó tại khu vực Đông Nam Á. Với những thách thức về chi phí, cạnh tranh, và sự thay đổi trong thói quen tiêu dùng, các doanh nghiệp bếp đám mây sẽ cần phải có chiến lược thích nghi linh hoạt để tồn tại và phát triển. Mô hình này vẫn còn nhiều tiềm năng, nhưng chỉ những ai hiểu rõ thị trường và biết cách tối ưu hóa mới có thể vươn lên dẫn đầu.