Thủ tướng Chính phủ vừa yêu cầu các bộ ngành và địa phương báo cáo về nguy cơ doanh nghiệp trong nước bị thâu tóm, thất bại ngay trên sân nhà trước làn sóng doanh nghiệp bất động sản ngoại đổ vào VN.
Thực tế, những cuộc thâu tóm âm thầm từng xảy ra tại một số địa phương trong mấy năm qua. Mới đây thông tin 21 lô đất (có nhiều lô rộng cả 20ha) gần sân bay quân sự Đà Nẵng người Trung Quốc mua nhưng do người Việt đứng tên khiến dư luận lo lắng.
“Mượn” danh nhà đầu tư trong nước
Sở TN-MT Đà Nẵng giải thích, từ nhiều năm trước, cá nhân người Việt chuyển nhượng quyền sử dụng 20 lô đất dọc tường sân bay Nước Mặn cho một công ty trong nước nhưng có 48% vốn góp của nhà đầu tư Trung Quốc. Hay có lô cũng từ công ty trong nước nhưng sau được góp... 90% vốn của công ty Mỹ mà người đại diện vốn là người Trung Quốc.
Đáng nói hơn, một số dự án nhà đầu tư ngoại quan tâm lại ở một số địa điểm nhạy cảm, ảnh hưởng đến an ninh quốc phòng như ven biển, gần sân bay, trên sông, sát biên giới như vùng lân cận sông Đồng Nai, gần khu vực sân bay Long Thành, khu vực Vân Đồn, Vân Phong...
Theo thống kê từ Cục Đầu tư nước ngoài (Bộ KH-ĐT), từ đầu năm đến hết tháng 9/2019, dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) đăng ký vào lĩnh vực BĐS đứng thứ hai với 1,77 tỷ USD, chiếm 10,6% tổng vốn đầu tư đăng ký.
“Thậm chí, có tập đoàn nước ngoài từng được giao dự án lớn tại vùng ven biển, lại đánh tiếng muốn thuê thêm mở rộng với số lượng từ hàng trăm đến hàng ngàn héc ta đất”, ông Châu thông tin và cho rằng, 21 lô đất tại Đà Nẵng mới đây được phát hiện là của chủ người Trung Quốc nhưng do người Việt đứng tên là những phát hiện nhỏ lẻ.
“Họ không chính danh mà ẩn danh, núp bóng người Việt để thực hiện các hoạt động thâu tóm này. Đó cũng là một trong những lý do cần thiết có những cuộc rà soát trên toàn quốc”, ông Châu nhấn mạnh.
Công khai thâu tóm chưa thấy
TS Đinh Thế Hiển, Viện trưởng Viện Nghiên cứu tin học và kinh tế ứng dụng, phân tích hiện có gần 70 doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực BĐS, hạ tầng, khu công nghiệp của VN niêm yết trên sàn chứng khoán.
Trong đó có những doanh nghiệp BĐS lớn nhất của VN như VinGroup, Novaland, FLC, Quốc Cường Gia Lai, Hà Đô, Vinaconex, Tập đoàn Kinh Bắc, Phát triển đô thị Từ Liêm, Công ty phát triển nhà Thủ Đức... Thế nên, để đánh giá xem liệu có tình trạng công ty trong nước bị thâu tóm hay chưa thì rất dễ dàng xem xét cơ cấu vốn, cơ cấu cổ đông của các doanh nghiệp này.
Bởi theo quy định trên sàn chứng khoán, bất cứ cổ đông lớn nào đang sở hữu 5% vốn trở lên tại một công ty niêm yết là phải báo cáo và công bố thông tin xoay quanh các giao dịch mua bán cổ phiếu.
Theo TS Đinh Thế Hiển, nếu nói vốn ngoại thâu tóm chính thức doanh nghiệp nội trong lĩnh vực BĐS thì chưa thấy rõ. Nếu để xem xét và ngăn chặn những vụ thâu tóm ngầm chỉ cần kiểm tra khoanh vùng các dự án nghỉ dưỡng, BĐS lớn với hàng trăm ha ở các khu du lịch ven biển, các vị trí trọng yếu ở nhiều tỉnh thành có liên quan về an ninh quốc phòng.
"Đặc biệt, nếu các dự án lớn lại giao cho những doanh nghiệp có quy mô vốn nhỏ thì phải xem xét nguồn gốc vốn từ đâu để thực hiện. Còn riêng với những doanh nghiệp chỉ làm dự án dân sinh, cho dù có vốn nước ngoài tham gia thì tôi thấy cũng bình thường” - TS Đinh Thế Hiển phân tích.