"Nghề đồng nát, ve chai" là khâu đầu tiên của ngành công nghiệp tái chế

Đó là khẳng định của TH.S Nguyễn Thị Thanh Hà - Viện Khoa học Lao động và Xã hội, bởi vì sẽ không có ngành công nghiệp tái chế rác thải nếu không có khâu thu gom và phân loại rác thải.

Ngành công nghiệp tái chế rác thải tạo được nhiều việc làm, tăng thu nhập cho người lao động, tiết kiệm tài nguyên, giảm chi phí sản xuất và làm môi trường trong sạch. Hiệu quả của việc tái chế rác thải được thực tế ở các nước trên thế giới chứng minh. Ở Thuỵ Điển, lượng rác thải cần phải chôn lấp chỉ chiếm khoảng 1%, còn 47% được tái chế và 52% được đốt để sản xuất nhiệt và điện. 50% lượng điện năng tiêu thụ của Thuỵ Điển đến từ năng lượng tái tạo. Bỉ 75% rác được tái sử dụng, tái chế hoặc ủ phân - con số cao nhất thế giới.

Không có ngành công nghiệp tái chế rác thải nếu không có khâu thu gom và phân loại rác thải.

Ở Việt Nam, theo Hiệp hội Giấy và Bột giấy Việt Nam, năm 2010, Việt Nam sẽ tốn thêm 240 tỉ đồng để xử lý giấy thải nếu 800.000 tấn giấy này không được các doanh nghiệp thu mua. Tốn tiền là vậy, việc chôn lấp hay đốt bỏ giấy phế liệu còn gây ra hiệu ứng nhà kính, ô nhiễm không khí và nước khi giấy bị phân hủy ở bãi chôn lấp...

Ngành công nghiệp tái chế rác thải phát triển thu hút lực lượng lao động khá lớn đặc biệt là lao động thu gom rác thải.  Tái chế rác thải là ngành đem lại thu nhập  cao cho người lao động làm thu gom rác thải. Ở nước Mỹ lao động làm thu gom rác thải có tiền lương khá cao: “Trên toàn quốc, tiền lương của công nhân dọn rác đã tăng 18%, nhanh hơn 4% so với mức trung bình dành cho mọi đối tượng lao động khác kể từ khi suy thoái kết thúc vào tháng 6/2009”.

Ở Việt Nam ngành công nghiệp tái chế rác thải là ngành phát triển đầy tiềm năng, hiện nay ngành này ở thời kỳ sơ khai. “Nghề đồng nát, ve chai”- thu mua rác thải sinh hoạt đã, đang và sẽ thu hút nhiều lao động và góp phần quan trọng phát triển ngành công nghiệp tái chế rác thải. Tuy nhiên, cho đến nay lao động làm “Nghề đồng nát, ve chai” chưa được coi trọng. Phần lớn lao động làm “Nghề đồng nát, ve chai” vẫn tự làm, tự lo và tự chịu, bất chấp những rủi ro luôn rình rập; trong bối cảnh người lao động ở các lĩnh vực khác được cả xã hội quan tâm, tìm cách cải thiện điều kiện làm việc, nâng cao thu nhập.    

Tuy nhiên, theo TH.S Nguyễn Thị Thanh Hà: "Chưa có nghiên cứu nào về lao động di cư hay lao động nữ di cư từ nông thôn ra thành thị làm “ nghề đồng nát, ve chai”. Cũng có rất nhiều bài viết trên web viết về  người lao động làm “nghề đồng nát, ve chai” nhìn chung các bài viết đưa ra nhừng thuận lợi, khó khăn của nghề này. Tuy nhiên chưa thấy bài viết nào đi sâu về người lao động làm “nghề đồng nát, ve chai” với vai trò họ là lao động trong công tác quản lý rác thải".

Người lao động làm đồng nát, ve chai mặc dù có nhiều cơ hội đối với nghề thu gom rác thải, nhưng thực tế nghề này chưa được cơ quan quản lý lao động, chính quyền địa phương quan tâm. Bản thân người lao động cũng chưa nhận thức được.

Vì vậy, cần phải có những nghiên cứu, đánh giá sâu hơn vào cơ hội, thách thức của lao động nữ làm “nghề đồng nát, ve chai” với vai trò là một khâu trong công tác quản lý rác thải.