Nghiên cứu sửa đổi quy định hưởng bảo hiểm xã hội một lần

ĐBQH Nguyễn Ngọc Sơn (Hải Dương) phát biểu tại phiên thảo luận trực tuyến về Tình hình thực hiện chính sách, chế độ bảo hiểm xã hội, quản lý và sử dụng Quỹ bảo hiểm xã hội năm 2020; Việc quản lý và sử dụng Quỹ bảo hiểm y tế năm 2020 và thực hiện Nghị quyết số 68/2013/QH13 về đẩy mạnh thực hiện chính sách, pháp luật về bảo hiểm y tế, tiến tới bảo hiểm y tế toàn dân trong 02 năm 2019-2020, ngày 27/10.

ĐBQH Nguyễn Ngọc Sơn (Hải Dương).

Khẳng định, BHXH có ý nghĩa vô cùng quan trọng, là một trong những trụ cột an sinh xã hội của quốc gia, tuy nhiên, theo đại biểu Nguyễn Ngọc Sơn, năm 2020 tuy có những kết quả vượt bậc, nhưng vẫn còn những vấn đề đáng quan tâm, trong đó số người hưởng BHXH một lần tăng cao, ảnh hưởng rất lớn đến tính bền vững phát triển BHXH.

Đại biểu đoàn Hải Dương dẫn số liệu năm 2020 cho thấy, có 860.741 người hưởng BHXH một lần tăng 53.652 người (tăng 6,65%) so với năm 2019. Trong đó, số tham gia BHXH tự nguyện hưởng BHXH một lần là 11.868 người tăng 51,55% so với năm 2019 và bằng 2,09% so với số người tham gia BHXH tự nguyện tăng thêm của năm 2020 so với năm 2019 (567.237 người). Đa phần người hưởng chế độ BHXH một lần (giai đoạn 2016-2020) tập trung ở độ tuổi từ trên 20 tuổi đến đủ 40 tuổi (chiếm 80,9%).

Theo đại biểu Sơn, những con số này phản ánh một thực tế là đời sống, thu nhập của người lao động đang gặp khó khăn, nhất là trong bối cảnh đại dịch COVID-19 kéo dài khiến họ phải rút phần tiền để dành cho quỹ hữu trí để tiêu dùng trong hiện tại.

Dự báo có thể số người hưởng chế độ BHXH một lần sẽ tăng cao vào các năm tiếp theo. Trong khí đó, BHXH là chính sách trụ cột của hệ thống an sinh xã hội, BHXH như “của để dành”, được Nhà nước bảo hộ nhằm bảo đảm quyền lợi tốt hơn cho họ khi hết tuổi lao động.

"Việc nhận BHXH một lần đồng nghĩa với việc người lao động rời khỏi hệ thống an sinh xã hội và hầu hết những trường hợp sẽ không tích lũy đủ thời gian đóng BHXH để được hưởng lương hưu hoặc nếu đủ thì mức lương hưu cũng rất thấp vì thời gian đóng BHXH ngắn nên khi về già sẽ gặp rất nhiều khó khăn và tạo áp lực lên xã hội và gia đình”, đại biểu Sơn nêu rõ.

Theo Ủy viên thường trực Ủy ban KHCNMT, người lao động lựa chọn hưởng chế độ BHXH một lần không chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi của bản thân mà còn ảnh hưởng đến mục tiêu, nỗ lực và quyết tâm chính trị của Đảng, Nhà nước nhằm thực hiện quyền được đảm bảo an sinh xã hội của người dân như Hiến pháp đã quy định.

Bên cạnh đó, việc nhận BHXH một lần được coi là “lợi trước mắt, hại lâu dài”, bởi khi lựa chọn hưởng BHXH một lần, các quyền lợi của người lao động sẽ bị hạn chế hơn rất nhiều so với hưởng lương hưu như chi trả về BHYT, điều chỉnh lương hưu định kỳ, chế độ tử tuất… Nhiều người hưởng chế độ BHXH một lần khiến độ bao phủ an sinh xã hội của nhà nước bị giảm, đi ngược lại xu thế xã hội văn minh là đảm bảo an sinh cho mọi người dân.

Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh, Trưởng Đoàn ĐBQH tỉnh Hoàng Thị Thúy Lan và các đại biểu dự kỳ họp tại điểm cầu Vĩnh Phúc.

Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh, Trưởng Đoàn ĐBQH tỉnh Vĩnh Phúc Hoàng Thị Thúy Lan và các đại biểu thảo luận tại điểm cầu Vĩnh Phúc.

Từ thực trạng trên, đại biểu Nguyễn Ngọc Sơn đề xuất sớm nghiên cứu sửa đổi quy định về hưởng BHXH một lần theo tinh thần Nghị quyết 28 đề ra trong đó hướng đến mục tiêu bao phủ BHXH toàn dân, sửa đổi điều kiện về thời gian tham gia BHXH tối thiểu để hưởng chế độ hưu trí theo hướng linh hoạt nhằm giảm số lượng người hưởng BHXH một lần, điều chỉnh cách tính lương hưu bảo đảm kết hợp hài hòa các nguyên tắc đóng-hưởng, công bằng, bình đẳng, chia sẻ và bền vững, tăng sức hấp dẫn và tính liên kết giữa các chế độ BHXH để đạt mục tiêu mở rộng diện bao phủ…

Đại biểu đoàn Hải Dương cũng đề xuất sửa đổi Luật Việc làm theo hướng mở rộng đối tượng tham gia bảo hiểm tự nguyện bao gồm lao động làm việc theo hợp đồng lao động, hợp đồng làm việc từ 1 tháng trở lên; hỗ trợ doanh nghiệp và người lao động duy trì việc làm.

Tham gia thảo luận về nội dung này, Đoàn ĐBQH tỉnh Vĩnh Phúc khẳng định hiệu quả an sinh xã hội rất lớn của chính sách BHXH và BHYT trong thời gian qua. Tuy nhiên, nhiều đại biểu đề nghị cần xem xét, sửa đổi một số quy định về đối tượng, phương thức, căn cứ đóng BHXH theo hướng mở rộng, linh hoạt để tăng số người tham gia.

Cụ thể, sửa đổi quy định về căn cứ đóng BHXH của khu vực doanh nghiệp để khắc phục tình trạng trốn đóng, đóng không đủ BHXH, làm ảnh hưởng đến khả năng cân đối Quỹ BHXH và quyền lợi của người lao động; cần có cơ chế rõ ràng, cụ thể đối với bảo hiểm trong chi trả người điều trị COVID-19.

Theo đề xuất của các ĐBQH Vĩnh Phúc, Quốc hội cần có chương trình sửa đổi 2 luật liên quan là Luật Khám chữa bệnh và Luật BHYT để đảm bảo cho luật đáp ứng yêu cầu cuộc sống.

Bên cạnh đó, để tiến tới BHYT toàn dân, các đại biểu cho rằng cần tăng cường công tác tuyên truyền để người dân hiểu được lợi ích khi tham gia BHYT, tránh trường hợp khi bị bệnh rồi mới bắt đầu tham gia; nghiên cứu, đổi mới phương thức thanh tra, kiểm tra để và tăng cường quản lý, thanh, kiểm tra Quỹ BHXH, BHYT để tránh thất thoát quỹ…