Gửi bình luận
PGS.TS Phạm Lan Oanh – Phó Viện trưởng Viện Văn hóa Nghệ thuật Quốc gia Việt Nam chia sẻ về phong thủy của người Việt trong dịp Tết Nguyên đán này.
Theo PGS.TS Phạm Lan Oanh, mặc dù quan niệm về ngày Tết có chút thay đổi nhưng vẫn còn rất nhiều phong tục cần chú ý. Cụ thể, trang hoàng nhà cửa theo phong tục tết người Việt xưa là một trong những việc quan trọng. Dù nhà quan hay nhà dân, cuối năm đều được chăm chút để nghênh đón một năm mới tốt lành và chia tay năm cũ.
- Việc trang hoàng nhà cửa, bày biện bàn thờ đón Tết Kỷ Hợi cần lưu ý những điểm nào để đúng với phong thủy, thưa bà?
Trang hoàng nhà cửa sẽ được chú ý cả bên trong và bên ngoài nhà. Ngoài nhà từ cổng ngõ, sân vườn đều cần làm sạch, gọn gàng với những vật dụng, cây cối hài hòa thiên nhiên, mang không khí xuân tới, thuận khí trời đang chuyển ấm dần của trời đất. Trang hoàng trong nhà sẽ lấy tâm điểm là việc sắp xếp bày biện ban thờ với mô hình nhà ngang điển hình của người Việt.
PGS-TS Phạm Lan Oanh - Phó Viện trưởng Viện Văn hóa Nghệ thuật Quốc gia Việt Nam
Người Việt thường bày ban thờ theo mô hình ngũ sự hoặc thất sự, ngũ quả. Nhà dân tập trung vào tâm điểm ban thờ thể hiện ở mâm ngũ quả, điều này khiến ban thờ trở nên sáng sủa và hấp dẫn về thị giác, đó cũng là nơi tổ tiên về ngự để chung vui tết cùng con cháu.
Có thể bạn quan tâm
00:01, 01/02/2019
03:00, 31/01/2019
18:00, 30/01/2019
Trang hoàng nhà cửa còn được thể hiện qua việc treo tranh. Thường các tranh cầu tài lộc sung túc và học hành thành đạt sẽ được ưu tiên chọn lựa. Năm Kỷ Hợi như 2019 sẽ được ưu tiên treo các tranh lợn đàn, lợn ăn lá dáy... để cầu tài lộc và may mắn....
Nói như vậy để thấy rằng việc trang hoàng nhà cửa của cha ông ta là rất khoa học và mỹ thuật vì nó tạo ra sự thay đổi, sự tươi mới, an lành, vệ sinh và tổng hòa lại chính là mang sinh khí đến cho ngôi nhà và những người sống trong tổ ấm đó một cách Phong thủy, tức là hợp với không gian và thời gian của vũ trụ, kết thúc giai đoạn đã qua để chào đón thời khắc mới đến với một tâm thái chủ động, tươi tắn với nhiều hy vọng, dự tính tốt đẹp thể hiện qua màu sắc ấm nóng tươi vui, hình khối tranh,vật trang trí có khối căng tròn.v.v... và quan trọng hơn cả là tâm thế của cả gia đình đang háo hức đón xuân sang.
- Thưa bà, người Việt cũng thường có thói quen sử dụng linh vật để hút tài lộc và may mắn. Vậy có điểm gì cần lưu ý?
Đúng là người Việt rất chú trọng tới nội dung này, đặc biệt là ở các nơi công quyền, dinh thự và địa điểm tâm linh. Đó là lý do để chúng ta thấy các trang trí tại đền miếu, đình chùa thường xuất hiện các biểu tượng may mắn như là tứ linh, tứ quý, bát bửu, cờ phướn, tranh, phù điêu, tượng.vv... với nhiều chất liệu và hình thức biểu đạt phong phú và hấp dẫn.
Các biểu tượng nêu trên không chỉ tạo ra hấp lực thị giác mà quan trọng hơn, trong văn hóa nó còn có nhiều ý nghĩa thể hiện ước mong Ái kiết kỵ hung, tức là ưa thích những điều tốt lành, tránh xa điều xui xẻo một cách chủ động.
Như vậy, ít nhất chúng ta sẽ thấy linh vật thể hiện 2 cấp độ. Cấp độ thấp là có công dụng trừ tà, trấn áp, ví dụ như trấn trạch chẳng hạn. Cấp độ cao hơn và là cấp độ phổ biến là thu hút may mắn, bình an, gắn với chiêu tài lộc – loại này rất được ưa thích và được sử dụng rộng rãi.
Tuy nhiên, vì thời khắc đầu năm mới coi như khởi đầu một quá trình nên những suy nghĩ, hành động của mỗi cá nhân và cộng đồng đều có ý nghĩa quan trọng hơn hết thảy các thời điểm khác trong năm, do đó, những ý nghĩ và việc làm nhằm chiêu tài, hút lộc, cầu bình an thường đa dạng.
Theo tôi, việc sử dụng linh vật, hay còn gọi là linh phù, bùa may mắn sẽ trở nên hiệu quả nếu chúng ta hiểu rõ hơn về nội dung này. Đó là tất cả những điều chúng ta nghĩ và làm đều thể hiện sự lựa chọn của chúng ta trong một năm mới được thực hiện ở hai cấp độ như là: Kiêng phát ngôn không trang nhã, kiêng thực hiện những hành động không thân thiện, thậm chí tổn hại tới cộng đồng và xã hội như là giẫm đạp lên hoa cỏ, ngắt hái lộc, tranh cướp lộc, cãi cọ đôi co. Cấp độ hai là chủ động thư thái an hòa, kính nhớ tổ tiên và các chư vị có công với dân với nước, thực hành các tín ngưỡng, tôn giáo một cách thành tín thì đó là cách sử dụng linh vật khôn ngoan hữu dụng.
- Còn ý nghĩa của phong tục xông nhà đầu năm thì sao, thưa bà?
Xông nhà đầu năm với ý nghĩa mang lại sức khỏe và tài lộc cho gia chủ là một trong những ước mong rất chính đáng của mỗi gia đình. Theo phong tục, người đầu tiên bước vào nhà sau thời khắc giao thừa chính là người xông nhà.
Tuy nhiên, theo ý nghĩa ban sơ của tục này, đó là người xông đất. Ý tức là nhà cửa vườn tược đất đai bao giờ cũng đi với nhau trong một phạm trù. Tuy nhiên, do điều kiện thực tế hiện nay, đa số mọi người đều hiểu đây là tục xông nhà.
Người xông nhà trong năm mới cần thỏa mãn nhiều điều kiện lắm. Tôi xin nói về tục này ngày xưa, đó là người xông đất đến chơi trong ngày đầu tiên năm mới, không là người trong gia đình, ngẫu nhiên và sự hiện diện của họ được coi là chỉ báo tham khảo quan trọng cho kết quả làm ăn của gia chủ trong năm đó. Như vậy, có thể người xông đất sẽ đem lại nhiều hy vọng mới về sức khỏe, tài lộc cho gia chủ, nhưng cũng có thể không là như vậy thì gia chủ phải có phương án đề phòng bất trắc.
Và, để giảm thiểu điều đó, ngày xưa cũng có sự hẹn hò với người hợp tuổi, hợp mệnh với chủ nhà để đảm bảo người xông đất đem lại may mắn cho gia đình. Ngày nay, tục xông nhà đã trở nên đa dạng để phù hợp thực tế nhưng ý nghĩa của nó vẫn không thay đổi. Bởi thế, người xông nhà nên chọn là người mau mắn, vui vẻ hoạt bát, thành công, có ý chí phấn đấu vươn lên trong cuộc sống với khát vọng làm giàu chính đáng, trở thành người có ích cho xã hội. Người xông nhà phải đang là đối tượng có khát vọng và có nhiều cơ hội thành công, không bị cản trở trong năm 2019, ý tức là không thuộc các con giáp xung khắc với năm Kỷ Hợi.
Tuy nhiên, mỗi gia chủ cần có sự tính toán một chút để tìm được người xông nhà thực sự phù hợp và mang lại tâm lý an vui cho gia đình. Trong trường hợp cụ thể nào đó, có thể chính chủ nhà là người xông nhà cũng là phương án tốt.
- Đầu năm, người Việt Nam rất chú trọng tới việc xuất hành. Vậy trong năm Kỷ Hợi 2019, chúng ta cần chú ý những điều gì , thưa bà?
Xuất hành đầu năm theo phong tục gọi là du xuân. Câu thơ Xuân du phương thảo địa chính là nói về tục/thú chơi gắn với tứ thời trong năm. Xuất hành trong năm 2019 sẽ ưu tiên phương Nam nắng ấm nhằm mục đích cầu tài lộc và hạnh phúc.
Nên lưu ý việc xuất hành này nên làm sớm, có thể ngay sau giao thừa, nên chủ động đi về phía ngôi chùa, hoặc đền, hoặc địa điểm tâm linh, phong cảnh hữu tình... nào đó ở phía Nam của nơi mình ở với bán kinh ngoài 200 m.
Cũng có thể việc xuất hành dành cho chuyến đi dài hơn tiến hành vào những thời khắc tiếp theo. Năm Kỷ Hợi theo tính toán của tôi ngay trong ngày 1 tết – là ngày tốt dành cho các mục đích như xông nhà, khai bút, du xuân, cầu tài lộc, thăm hỏi gia đình và họ hàng – hy vọng đây là những thời khắc đẹp đẽ để chúng ta hướng tới một năm mới với nhiều thành công.
- Xin cảm ơn bà!
