Mô hình máy bay C919 của COMAC tại triển lãm hàng không ở Bắc Kinh, Trung Quốc năm 2017. Ảnh: Reuters .

Mô hình máy bay C919 của COMAC tại triển lãm hàng không ở Bắc Kinh, Trung Quốc năm 2017. Ảnh: Reuters .

Chính quyền Trump gần tuyên bố rằng 89 công ty hàng không vũ trụ Trung Quốc và các công ty khác có quan hệ quân sự, hạn chế họ mua một loạt hàng hóa và công nghệ của Mỹ, theo bản sao danh sách dự thảo mà Reuters nhìn thấy.

Người phát ngôn của Bộ Thương mại Hoa Kỳ, nơi đưa ra danh sách từ chối bình luận. Trong khi đó, Bộ Ngoại giao Trung Quốc cũng không trả lời ngay lập tức yêu cầu bình luận.

Mỹ có thể sắp hạn chế 89 công ty hàng không Trung Quốc và các công ty có quan hệ với quân đội mua hàng hóa và công nghệ Mỹ.

Danh sách này được đưa vào một quy tắc dự thảo xác định các công ty của Trung Quốc và Nga mà Mỹ coi là “người dùng cuối quân sự”, một định nghĩa có nghĩa là các nhà cung cấp của Mỹ phải xin giấy phép để bán một loạt các mặt hàng có sẵn trên thị trường cho họ.

Theo quy tắc, các đơn xin cấp giấy phép như vậy có nhiều khả năng bị từ chối hơn là được cấp.

Trong những tháng gần đây, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã tăng cường các hành động chống lại Trung Quốc. Mười ngày trước, ông đã công bố một lệnh hành pháp cấm Mỹ đầu tư vào các công ty Trung Quốc mà Washington nói là do quân đội Trung Quốc sở hữu hoặc kiểm soát.

Danh sách đang chờ xử lý được đưa ra sau khi Bộ Thương mại mở rộng định nghĩa "người dùng cuối quân sự" vào tháng 4.

Quy tắc tháng 4 không chỉ bao gồm dịch vụ vũ trang và cảnh sát quốc gia, mà còn bất kỳ cá nhân hoặc tổ chức nào hỗ trợ hoặc đóng góp vào việc bảo trì hoặc sản xuất các mặt hàng quân sự - ngay cả khi hoạt động kinh doanh của họ chủ yếu là phi quân sự.

Hạn chế xuất khẩu áp dụng đối với các mặt hàng khác biệt như phần mềm máy tính như xử lý văn bản, thiết bị khoa học như máy hiện sóng kỹ thuật số và các bộ phận và linh kiện máy bay.

Về máy bay, các hạng mục bao gồm mọi thứ từ giá đỡ cho hộp điều khiển chuyến bay đến chính động cơ.

Tin tức về danh sách này được đưa ra vào thời điểm nhạy cảm đối với ngành hàng không vũ trụ Mỹ khi Boeing đang tìm kiếm sự chấp thuận của Trung Quốc đối với chiếc 737 MAX của mình sau khi nó được các cơ quan quản lý Mỹ thông qua vào tuần trước. 

Vào tháng 3/2019, Trung Quốc là quốc gia đầu tiên hạ cánh máy bay phản lực sau hai vụ tai nạn chết người và dự kiến sẽ phải chờ nhiều tháng để dỡ bỏ lệnh cấm. Người phát ngôn của Boeing từ chối bình luận về vấn đề này.

Luật sư thương mại Kevin Wolf của Washington, một cựu quan chức Bộ Thương mại, cho biết Bộ Thương mại đã chia sẻ dự thảo quy tắc với một ủy ban cố vấn kỹ thuật gồm các đại diện trong ngành và lẽ ra nó phải được giữ bí mật.

Wolf cho biết, quy tắc và danh sách vẫn có thể được sửa đổi để nó có hiệu lực dưới thời chính quyền Trump vì nó sẽ cần được xóa và gửi đến Cơ quan Đăng ký Liên bang, ấn phẩm chính thức của Hoa Kỳ về các quy tắc, vào giữa tháng 12 tới.

Trong dự thảo quy tắc mà Reuters nhìn thấy, Bộ Thương mại cho biết việc có thể kiểm soát dòng chảy của công nghệ Hoa Kỳ đến các công ty niêm yết là "điều quan trọng để bảo vệ lợi ích an ninh quốc gia của Hoa Kỳ.

Tuy nhiên, một cựu quan chức Hoa Kỳ không muốn được tiết lộ danh tính, nói rằng “chỉ tạo một danh sách và điền danh sách đó là một hành động khiêu khích”. Một nguồn tin trong ngành hàng không vũ trụ cho biết họ có thể thúc đẩy Trung Quốc trả đũa.

Nguồn tin trong ngành cho biết, việc đưa COMAC vào sẽ gây ngạc nhiên cho ít nhất một nhà cung cấp lớn của Mỹ, công ty đã xác định công ty không phải là người dùng cuối quân sự.

Một danh sách cũng sẽ cung cấp cho các đối thủ châu Âu cơ hội để quảng bá các nhà sản xuất của họ, bằng cách chỉ ra rằng họ không cần phải vượt qua những rào cản như vậy, ngay cả khi Mỹ cấp giấy phép, nguồn tin trong ngành cho biết.

General Electric Co và Honeywell International, cả hai đều cung cấp COMAC và có liên doanh với AVIC.

Người phát ngôn của GE cho biết các liên doanh toàn cầu của họ hoạt động tuân thủ mọi luật lệ và công ty đã làm việc để xin giấy phép liên quan đến người dùng cuối trong quân đội.

Người phát ngôn của Honeywell từ chối bình luận.

Bên cạnh 89 danh sách của Trung Quốc, dự thảo quy tắc cũng chỉ định 28 thực thể của Nga, bao gồm Irkut, cũng đang nhắm đến việc thâm nhập thị trường của Boeing với việc phát triển máy bay phản lực MC-21.

Quy tắc dự thảo cho biết, danh sách 117 công ty là “chưa đầy đủ” và được coi là “giai đoạn ban đầu”.