Hợp tác Việt Nam - EU: Hướng tới mục tiêu phát triển thịnh vượng

>> EuroCham thăng hạng chỉ số môi trường kinh doanh của Việt Nam

Thách thức từ COVID-19

Toàn cảnh gặp gỡ châu Âu 2021: Đối tác Việt Nam - EU sau đại dịch và Lễ ra mắt Sách trắng 2021

Theo đánh giá trong Sách trắng 2021 của Hiệp hội doanh nghiệp châu Âu tại Việt Nam (Eurocham), bắt đầu năm 2021, các nhà lãnh đạo doanh nghiệp châu Âu rất tích cực và lạc quan về môi trường thương mại và đầu tư của Việt Nam. Chỉ số môi trường kinh doanh BCI đạt 73,9 điểm trong quý 1 năm 2021. Đây là mức điểm cao nhất kể từ quý 3 năm 2019, trước khi đại dịch COVID-19 xuất hiện và ảnh hưởng đến nền thương mại và đầu tư toàn cầu.

Tuy nhiên, sự bùng phát của làn sóng thứ tư hiện tại và sự lan rộng của các biến thể mới đã khiến Chỉ số giảm gần 30 điểm trong quý hai xuống 45,8. Làn sóng thứ tư cũng đã làm giảm sự lạc quan về triển vọng ngắn hạn của môi trường kinh doanh của Việt Nam. Chỉ 1/5 số thành viên EuroCham (19%) tin rằng nền kinh tế sẽ ổn định và cải thiện trong quý tới. Con số này giảm so với gần 2/3 (61%) trong quý 1.

Thực tế cho thấy, tương tự xu hướng chung trên toàn thế giới, khi đại dịch COVID-19 ảnh hưởng sâu rộng đến hoạt động đầu tư, kinh doanh toàn cầu, BCI của EuroCham cũng sụt giảm xuống mức thấp nhất từng ghi nhận (26%) vào Quý 1 năm 2020. Nguyên nhân trực tiếp cho sự đảo chiều đánh giá tích cực này là đại dịch COVID-19, không phản ánh sự phát triển của Việt Nam hay chính sách của Chính phủ.

Điều này được khẳng định chắc chắn bởi doanh nghiệp thành viên EuroCham vẫn đánh giá tích cực cho đến khi đại dịch bùng nổ. Thực tế, nhờ các biện pháp hiệu quả và kịp thời của Chính phủ, bao gồm cả biện pháp bảo vệ sức khỏe cộng đồng và các gói kích thích kinh tế, một số hoạt động kinh doanh vẫn có thể duy trì ngay cả trong giai đoạn dịch COVID-19. Ngay cả trong bối cảnh đại dịch, xuất khẩu của Việt Nam đã tăng 11% trong 12 tháng đầu tiên thực thi Hiệp định EVFTA, trong đó xuất khẩu của EU tăng 12%.

>> VCCI và Eurocham tăng cường hợp tác trong bối cảnh mới

Tiếng nói từ Sách trắng

Đánh giá về những thách thức trong bối cảnh hiện nay, ông Giorgio Aliberti, Trưởng phái đoàn Liên minh châu Âu tại Việt Nam cho biết, đại dịch bùng nổ làm thay đổi nhiều quy định và khung pháp lý toàn cầu và có một số gián đoạn nhất định trong thời gian Việt Nam và các nước trong khu vực diễn ra phong tỏa.

Chủ tịch VCCI Phạm Tấn Công phát biểu tại sự kiện Gặp gỡ Châu Âu 2021

“Mặc dù Việt Nam đã tiến hành những cải cách vô cùng đáng kể để triển khai thực hiện EVFTA, trong đó, có nhiều nỗ lực liên quan đến chứng nhận xuất xứ, chỉ dẫn địa lý để có những cải tiến cụ thể. Đây là điểm khởi đầu vô cùng quan trọng”, ông Aliberti đánh giá.

Tuy nhiên, 35% lãnh đạo doanh nghiệp được hỏi cho rằng thủ tục hành chính đang là rào cản trong việc thực thi EVFTA. Chính vì vậy, cải thiện hệ thống chính sách và khuôn khổ pháp lý dựa trên thực tiễn thương mại quốc tế là một trong những yếu tố quan trọng để Việt Nam hội nhập sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu và thu hút vốn đầu tư từ châu Âu, cũng như tạo ra sân chơi bình đẳng cho các doanh nghiệp trong nước và nước ngoài

Bên cạnh đó, ông Aliberti cũng cho rằng, thông qua việc lắng nghe những khó khăn và thách thức, cũng như khuyến nghị của các doanh nghiệp trong Sách trắng 2021, hai bên sẽ tìm ra phương pháp giải quyết, thúc đẩy cơ hội kinh doanh và đầu tư trực tiếp, hỗ trợ doanh nghiệp phát triển bền vững, thực hiện trách nhiệm xã hội. “Hiện nay tiềm năng đầu tư từ khu vực châu Âu vẫn còn rất lớn, đặc biệt là trong các lĩnh vực có giá trị cao.  Eurocham cam kết sẽ cùng VCCI để hỗ trợ Chính phủ Việt Nam trong lộ trình phát triển bền vững để mang lại những cơ hội đầu tư tốt hơn trong tương lai cho cộng đồng doanh nghiệp hai nước”.

Các đại biểu tại Lễ ra mắt Sách trắng 2021

Đồng quan điểm, Chủ tịch VCCI Phạm Tấn Công cho biết, EU luôn là một đối tác tin cậy, quan trọng của Việt Nam và Việt Nam là thị trường đầu tư tiềm năng và an toàn đối với doanh nghiệp Châu Âu. Hiệp định thương mại tự do Việt Nam – EU (EVFTA) chính thức có hiệu lực sau 10 năm đàm phán là động lực thúc đẩy quan hệ thương mại hai chiều dù cho đại dịch COVID-19 vẫn đang hoành hành.

Năm 2021 là một năm đầy thách thức, khó khăn chưa từng có đối với Chính phủ, doanh nghiệp và nhân dân Việt Nam do ảnh hưởng nghiêm trọng của đại dịch COVID -19. Tuy nhiên, Chính phủ và các cơ quan chức năng đang xúc tiến xây dựng Chương trình phục hồi kinh tế và phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2022-2023, tạo điều kiện để các doanh nghiệp phục hồi, phát triển.

Chính vì vậy, Chủ tịch VCCI đánh giá, Sách Trắng 2021 không chỉ góp phần để Việt Nam ngày càng hoàn thiện môi trường đầu tư-kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, mà còn rất hữu ích cho phục hồi kinh tế hậu COVID-19. Chủ tịch VCCI khẳng định, VCCI sẽ tiếp tục đồng hành cùng Eurocham xây dựng những chương trình hành động hiệu quả, thiết thực hơn nữa vì lợi ích của cộng đồng doanh nghiệp hai bên. Hội đồng doanh nghiệp Việt Nam – EU (EVBC) mới được thành lập là một minh chứng cho sự hợp tác này, nhằm hỗ trợ cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam – EU tận dụng lợi thế từ EVFTA mạng lại.

“Chúng tôi cũng sẽ tích cực lắng nghe ý kiến của cộng đồng doanh nghiệp để kịp thời đề xuất lên Quốc hội, Chính phủ nhằm hoàn thiện hệ thống pháp luật của Việt Nam tương thích với cam kết của EVFTA và thực thi Hiệp định này thành công, hiệu quả hơn nữa. Tôi tin tưởng một tương lai tốt đẹp hậu đại dịch đang chào đón doanh nghiệp Việt Nam và Châu Âu”, Chủ tịch VCCI Phạm Tấn Công cho biết.

Trong thời gian tới, Việt Nam và EU sẽ chứng kiến việc mở cửa thị trường, cùng với thuế quan giảm dần sẽ mở ra một làn sóng thương mại mới cho cộng đồng doanh nghiệp hai phía. Mặc dù những vấn đề gặp phải trong năm 2021 đã thay đổi, nhưng các giải pháp – thương mại tự do, công bằng và dựa trên quy tắc vẫn còn nguyên vẹn. Nếu hai bên cùng hợp tác, kết nối để giải quyết các vấn đề và chia sẻ phương pháp  sẽ phục hồi sau đại dịch và hướng tới tương lai tươi sáng thịnh vượng hơn.