>>>TIN NÓNG CHÍNH PHỦ: Thúc đẩy Cơ chế một cửa quốc gia, Cơ chế một cửa ASEAN

Tại phiên họp thứ 8 của Uỷ ban chỉ đạo quốc gia về Cơ chế một cửa ASEAN, Cơ chế một cửa quốc gia và tạo thuận lợi thương mại (Ủy ban 1899), Phó Thủ tướng Thường trực Phạm Bình Minh đánh giá cao một số bộ, ngành đã thực hiện rà soát, kiểm tra chuyên ngành đối với Quyết định 1254/QĐ-TTg về việc phê duyệt kế hoạch hành động thúc đẩy Cơ chế một cửa quốc gia, Cơ chế một cửa ASEAN, cải cách công tác kiểm tra chuyên ngành đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu và tạo thuận lợi thương mại giai đoạn 2018-2020 cùng Quyết định 1258/QĐ-TTg sửa đổi, bổ sung một số nội dung của Quyết định 1254/QĐ-TTg với tinh thần tránh chồng chéo, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp, người dân.

phiên họp thứ 8 của Uỷ ban chỉ đạo quốc gia về Cơ chế một cửa ASEAN, Cơ chế một cửa quốc gia và tạo thuận lợi thương mại (Ủy ban 1899)

Phiên họp thứ 8 của Uỷ ban chỉ đạo quốc gia về Cơ chế một cửa ASEAN, Cơ chế một cửa quốc gia và tạo thuận lợi thương mại (Ủy ban 1899).

Hoàn thành trao đổi tờ khai hải quan Liên minh Kinh tế Á - ÂU

Đến nay, 89% các bộ, ngành hoàn thành công tác, chỉ còn lại 4 bộ: Quốc phòng, Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Công Thương, Công an. Phó Thủ tướng đề nghị các đơn vị này cần hoàn thành sớm công tác rà soát hai Quyết định trên.

Báo cáo tại cuộc họp, ông Mai Xuân Thành, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan, Bộ Tài chính - cơ quan thường trực Ủy ban 1899 cho biết, về triển khai Cơ chế một cửa quốc gia, tính đến ngày 30/6/2022 đã có 249/261 thủ tục hành chính của 13 bộ, ngành kết nối với gần 4,95 triệu bộ hồ sơ của hơn 55.000 doanh nghiệp.

Đối với chỉ đạo của Chủ tịch Ủy ban 1899 tại công văn số 6007/VPCP-KTTH ngày 30/8/2021 của Văn phòng Chính phủ, chậm nhất quý I/2022, các bộ, ngành cần hoàn thành triển khai chính thức 35 thủ tục hành chính. Tính đến ngày 30/6/2022 đã có 25/35 thủ tục hành chính được triển khai.
Ở Cơ chế một cửa ASEAN và kết nối ngoài ASEAN, Việt Nam tiếp tục kết nối chính thức Cơ chế một cửa ASEAN để trao đổi thông tin chứng nhận xuất xứ mẫu D điện tử với tất cả 9 nước thành viên ASEAN.

Cùng với đó, Bộ Tài chính đã phối hợp với Ban Thư ký ASEAN và các nước ASEAN để hoàn thành triển khai kết nối trao đổi tờ khai Hải quan đối với tất cả các nước ASEAN theo đúng kế hoạch, lộ trình chung. Với các quốc gia ngoài ASEAN, Bộ đang trong quá trình xác nhận để mở kênh kết nối chính thức. Bộ Tài chính cũng phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chuẩn bị các yêu cầu liên quan để kết nối thử nghiệm trao đổi chứng nhận kiểm dịch thực vật. Các nước ASEAN cũng đang trao đổi để xây dựng giải pháp, lộ trình kết nối trao đổi chứng từ điện tử giữa ASEAN và các đối tác: Nhật Bản, Trung Quốc, Hàn Quốc.

Trong triển khai kết nối với đối tác ngoài ASEAN, Bộ Tài chính đã hoàn thành trao đổi thông tin tờ khai hải quan thử nghiệm qua kênh kết nối bảo mật với Liên minh Kinh tế Á-Âu.

Hai Bộ Tài chính và Công Thương đang phối hợp đàm phán xây dựng Nghị định thư, đã thống nhất Phụ lục yêu cầu kỹ thuật, chuẩn bị nâng cấp Cổng thông tin một cửa quốc gia để trao đổi thông tin C/O điện tử với Hàn Quốc.

Bộ Tài chính cũng đang phối hợp với Bộ NN&PTNT cùng Bộ các ngành cơ bản New Zealand để thống nhất giải pháp xây dựng hệ thống kỹ thuật phục vụ triển khai Thỏa thuận tạo thuận lợi thương mại giữa Việt Nam và New Zealand.

Về triển khai công tác tạo thuận lợi thương mại, đại diện Bộ Tài chính cho biết, trong thời gian dịch bệnh diễn biến phức tạp, việc lưu thông hàng hóa gặp nhiều khó khăn dẫn đến ùn ứ, ách tắc hàng hóa, phương tiện vận tải, gây thiệt hại lớn cho các doanh nghiệp trong nước và nền kinh tế.

Trước tình hình đó, Chính phủ và các bộ, ngành đã nỗ lực triển khai nhiều giải pháp tạo thuận lợi thương mại, thúc đẩy thông quan hàng hóa, đặc biệt là hàng hóa nông sản, hoa quả, trái cây như: Thành lập ban chỉ đạo giải quyết tình hình ùn tắc hàng hóa tại các cửa khẩu biên giới phía Bắc; trao đổi thông tin với đối tác để bàn giải pháp phối hợp xử lý tình trạng ùn tắc, thúc đẩy thông quan hàng hóa qua biên giới; mở đợt cao điểm thông quan hàng hóa; xây dựng “vùng xanh”, “vùng đệm” ở khu vực cửa khẩu biên giới với quy trình, tiêu chuẩn phòng, chống dịch hài hòa với đối tác.

Trong triển khai Hiệp định Tạo thuận lợi thương mại (TFA) của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO), Việt Nam đã thực hiện đúng lộ trình cam kết TFA với WTO và đã đạt được những tiến triển đáng kể với tỷ lệ đạt trên 80%. Theo kế hoạch, tỷ lệ thực thi TFA của Việt Nam sẽ đạt 94,5% vào ngày 31/12/2023 và 100% vào ngày 31/12/2024.

Đối với vấn đề kiểm tra chuyên ngành, đã ban hành 51/60 danh mục hàng hóa kèm mã số HS, chiếm 85% kế hoạch; ban hành quy chuẩn, tiêu chuẩn hoặc loại bỏ danh mục hàng hóa nhóm 2 và danh mục hàng hóa được cấp phép nhập khẩu cho 22/22 nhóm hàng.

Cũng tại phiên họp, các đại biểu đã nêu nhiều ý kiến đối với công tác tạo thuận lợi thương mại, đặc biệt là trong lĩnh vực logistics. Cụ thể, về phát triển thị trường logistics, theo ông Trần Thanh Hải, Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu, Bộ Công Thương, mặc dù chịu ảnh hưởng bởi đại dịch COVID-19 từ đầu năm 2020, ngành dịch vụ logistics của Việt Nam đã thể hiện vai trò đặc biệt quan trọng trong thúc đẩy sản xuất, kinh doanh, góp phần thực hiện các hiệp định thương mại thế hệ mới.

Ngành logistics có đóng góp quan trọng trong việc giữa mức kim ngạch xuất nhập khẩu của Việt Nam năm 2021 đạt 668,5 tỷ USD, tăng 22,6% so với năm 2020, trong đó có 31 mặt hàng xuất khẩu đạt trên 1 tỷ USD. Bất chấp đại dịch, ngành dịch vụ logistics Việt Nam lại cho thấy một số dấu hiệu tích cực khi trong năm 2021, số vốn đăng ký ngành logistics đạt trên 50 nghìn tỷ đồng, tăng 8,8% về số lượng nhưng số lao động lại giảm 6,9% so với năm 2020. Điều này thể hiện xu hướng gia tăng quy mô vốn của các công ty và hiện đại hóa quy trình nhằm giảm phụ thuộc vào lao động chân tay tại các doanh nghiệp logistics.

>>>Lấy ý kiến doanh nghiệp về việc thực hiện thủ tục hành chính thông qua Cơ chế một cửa quốc gia

>>>Bộ Tài chính đẩy mạnh triển khai cơ chế một cửa quốc gia, một cửa ASEAN

Khối lượng vận tải hàng hóa của Việt Nam tăng 17,4% trong giai đoạn 2017-2021, từ mức 1,38 tỷ tấn năm 2017 lên 1,63 tỷ tấn năm 2021. Báo cáo của Ngân hàng Thế giới năm 2018 đánh giá chỉ số năng lực quốc gia về logistics của Việt Nam xếp thứ 39/160 nước và vùng lãnh thổ, tăng 25 bậc so với năm 2016 và vươn lên thứ 3 trong các nước ASEAN.

Việt Nam cũng là nước xếp hạng ở nhóm đầu trong các thị trường mới nổi, tốc độ phát triển ngành logistics ở Việt Nam những năm gần đây đạt khoảng 14-16%, quy một đạt khoảng 40-42 tỷ USD/năm.

Đề xuất gỡ bỏ những phiền toái…

Tuy nhiên, đứng ở góc độ doanh nghiệp, ông Đào Trọng Khoa, Phó Chủ tịch thường trực Hiệp hội Doanh nghiệp dịch vụ Logistics Việt Nam (VLA) thẳng thắn cho biết, còn một số tồn tại gây khó khăn cho hoạt động của doanh nghiệp. Thực tế mặc dù số lượng doanh nghiệp có sự gia tăng nhưng các doanh nghiệp logistics Việt Nam chủ yếu có quy mô nhỏ, tới 90% doanh nghiệp đăng ký số vốn dưới 10 tỷ đồng, 1% có mức vốn trên 100 tỷ đồng. 50% doanh nghiệp trong lĩnh vực logistics đăng ký ở loại hình Công ty Trách nhiệm hữu hạn một thành viên.

gây phiền toái cho doanh nghiệp.

VLA đề nghị sớm công nhân chữ ký số của đại lý Hải quan trên cổng thông tin một của quốc gia nhằm tạo thuận lợi cho doanh nghiệp thực hiện nghiệp vụ nhanh chóng và hiệu quả.

Cùng với đó, các Bộ ngành hiện chưa chấp nhận chữ ký số của đại lý làm thủ tục Hải quan trong việc khai báo Hải quan thay cho doanh nghiệp chủ hàng, trong khi cơ quan Hải quan chấp nhận.

“Do đó, đề nghị xem xét để sớm công nhân chữ ký số của đại lý Hải quan trên cổng thông tin một của quốc gia nhằm tạo thuận lợi cho doanh nghiệp thực hiện nghiệp vụ nhanh chóng và hiệu quả. Ban hành quy chế đại lý Hải quan ưu tiên như các doanh nghiệp xuất nhập khẩu để tạo thuận lợi cho công tác”, Phó Chủ tịch VLA đề xuất.

Bên cạnh đó, Cổng thông tin Một cửa quốc gia chưa kết nối tự động với hệ thống thông quan VNACC của Hải quan, khi có kết quả kiểm tra chuyên ngành, khiến doanh nghiệp hiện phải gọi điện thoại thông báo cho Hải quan biết hoặc in kết quả đó ra thì Hải quan mới thông quan. Gây khó khăn phiền toái cho doanh nghiệp.

Cũng theo Phó Chủ tịch VLA, quy định cần phải có bảo lãnh Ngân hàng cho các lô hàng quá cảnh thì khai báo mới được phê duyệt. Do vậy, các doanh nghiệp vận tải Việt Nam còn gặp nhiều khó khăn do phát sinh thêm thủ tục và chi phí vì nếu khai theo cách quá cảnh nước nào khai quá cảnh ở nước đó như hiện tại thì các doanh nghiệp tại Việt Nam không phải làm thủ tục bảo lãnh.

Do đó, kiến nghị các cơ quan chức năng Việt Nam xem xét miễn tiền bảo lãnh này có điều kiện. Hoặc quy định 1 số tiền bảo lãnh hợp lý và 1 thư bảo lãnh áp dụng cho 1 khoảng thời gian, ví dụ như 6 tháng hoặc 1 năm.

Đồng thời, đề xuất tạo thuận lợi hoá vận tải cho hàng quá cảnh. Trong đó, tạo thuận lợi cho xe Việt Nam vận chuyển hàng tại Lào. Bởi hiện nay Lào yêu cầu xe Việt Nam chở container rỗng vào Lào phải có bảo lãnh của một doanh nghiệp tại Lào mới được vào  Lào nhận hàng.

“Do đó, VLA đề nghị cấp có thẩm quyền kiến nghị với nước bạn gỡ bỏ hạn chế này để tạo điều kiện cho xe Việt Nam vận chuyển hàng hóa qua Lào”, ông Đào Trọng Khoa nhấn mạnh. Đồng thời đề xuất trường hợp Hải quan Việt Nam kiểm tra thực tế và phạt doanh nghiệp vận tải Việt Nam khi kiểm tra phát hiện hàng hóa vi phạm quyền sở hữu trí tuệ thì miễn trách cho đơn vị vận chuyển Việt Nam nếu đối với các vi phạm liên quan đến hàng hóa niêm phong.

Đặc biệt, về kiểm tra chuyên ngành, Lãnh đạo VLA cho biết là khâu doanh nghiệp gặp nhiều khó khăn nhất. Theo đó, tỷ lệ hàng không đạt /hàng kiểm tra rất thấp, chỉ chiếm 0,3%. Chưa kể còn tình trạng kiểm tra chồng chéo.

“Một mặt hàng như nồi cơm điện được kiểm tra chất lượng bởi Bộ KHCN vừa phải kiểm tra hiệu suất năng lượng của Bộ Công thương”, ông Đào Trọng Khoa cho biết.

Phó Chủ tịch VLA cũng đề nghị Chính phủ sớm xem xét thông qua Nghị định về Quy định cơ chế quản lý, Phương thức, trình tự, thủ tục kiểm tra chất lượng và kiểm tra vệ sinh an toàn thực phẩm đối với hàng hóa xuất nhập khẩu. Đồng thời các Bộ ngành liên quan có hướng dẫn kịp thời và rõ ràng trong việc thực hiện Nghị định sau khi được ban hành.

Lắng nghe đề xuất của các Bộ ngành liên quan, hiệp hội doanh nghiệp, Phó Thủ tướng yêu cầu Bộ Công Thương tiếp tục chủ động rà soát lại các cơ sở pháp lý về phát triển logistics quốc gia, bởi đây là lĩnh vực hết sức quan trọng đối với phát triển doanh nghiệp Việt Nam trong bối cảnh hiện nay.

Phó Thủ tướng cũng yêu cầu các bộ, ngành, đơn vị rà soát lại toàn bộ các thủ tục hành chính nhằm giảm thiểu tối đa sự chồng chéo, tránh lãng phí thời gian thông quan. Thủ tục nào không sử dụng nhiều hoặc không có nhiều tác dụng, các bộ, ngành, đơn vị trình Ủy ban 1899 để có phương án cắt giảm phù hợp.

Nhấn mạnh yêu cầu cấp thiết, Phó Thủ tướng đề nghị phải hoàn thành việc xây dựng Nghị định về kết nối và chia sẻ thông tin trong lĩnh vực xuất khẩu, nhập khẩu, quá cảnh hàng hóa, xuất cảnh, nhập cảnh, quá cảnh người và phương tiện vận tải "sớm nhất có thể" làm cơ sở để tăng cường sự phối hợp giữa các bộ, ngành, nhất là việc xây dựng danh mục thông tin bộ, ngành cung cấp, chia sẻ qua Cổng Thông tin một cửa quốc gia.

Các bộ, ngành tiếp tục rà soát, gửi Bộ Tài chính tổng hợp, trình Chính phủ để rút các thủ tục hành chính phát sinh ít hồ sơ đăng ký hoặc không phát sinh hồ sơ đăng ký để rút các thủ tục này khỏi Cơ chế một cửa quốc gia nhằm giảm kinh phí duy trì.