Tham luận của ông TRẦN BÁ DƯƠNG - Chủ tịch HĐQT THACO tại Đại hội VCCI lần thứ VII

Theo UNESCO: “Văn hóa là tổng thể sống động các hoạt động và sáng tạo trong quá khứ và hiện tại, đã hình thành nên một hệ thống các giá trị, các truyền thống và thị hiếu, là những yếu tố xác định đặc tính riêng của mỗi dân tộc”.

Và như vậy, Văn hóa kinh doanh là hệ thống các giá trị về vật chất và tinh thần do chủ thể kinh doanh tạo nên, qua ứng xử trong môi trường kinh doanh là nội tại doanh nghiệp và thị trường với nền kinh tế, xã hội, mà trong đó, chủ thể kinh doanh là tổ chức thực hiện công việc kinh doanh được gọi là doanh nghiệp và đội ngũ nhân sự điều hành được gọi là doanh nhân.

Từ khái niệm nêu trên, có thể nói văn hóa kinh doanh là hệ thống các giá trị có được xuất phát từ nền tảng của triết lý xuyên suốt, gắn liền với văn hóa của doanh nhân, doanh nghiệp và văn hóa kinh doanh chung có tính kế thừa của một đất nước.

Việc xây dựng văn hóa kinh doanh và phát triển đội ngũ doanh nhân Việt Nam là hai công cuộc đồng bộ và bổ trợ cho nhau: Văn hóa kinh doanh là kim chỉ nam của đội ngũ doanh nhân và doanh nhân là tác nhân hình thành Văn hóa kinh doanh của mình. Văn hóa kinh doanh Việt Nam có giá trị mang tính truyền thống được kế thừa và phát huy các đức tính tốt đẹp của cha ông ta về đạo làm người nói chung và đạo đức trong kinh doanh nói riêng, điều đó đã được tích lũy thông qua nhiều câu thành ngữ như: chỉ sự trung thực trong kinh doanh với sản phẩm, dịch vụ có giá trị thật: “Buôn đi đường ngay, cày đi đường thẳng”; Hay như việc trọng chữ tín trong “Một lần bất tín, vạn lần bất tin; cạnh tranh lành mạnh như: “Trăm kẻ bán, vạn người mua. Hơn nhau giá cả, ăn thua làm gì”; và đề cao tinh thần hợp tác như: “Buôn có bạn, bán có phường”; “Ngựa chạy có bầy, Chim bay có bạn” trong ứng xử với thị trường và trong cộng đồng doanh nhân, doanh nghiệp.

Trong bối cảnh hội nhập thế giới, chúng ta có thể học hỏi và phát huy bản lĩnh và tinh thần cạnh tranh sòng phẳng với nước ngoài của các bậc tiền bối. Điển hình là doanh nhân Bạch Thái Bưởi đã phá vỡ thế độc quyền vận tải của các hãng tàu của nước Pháp và nước ngoài trong nội địa Việt Nam và các nước lân cận như: Hồng Kông, Nhật Bản, Philippine, Singapore, Trung Quốc  với hơn 30 chiếc tàu lớn, nhỏ mang tên rất Việt Nam: Hồng Bàng, Lạc Long, Trưng Nhị, Đinh Tiên Hoàng, Lê Lợi.

Đồng thời phát huy tinh thần yêu đồng bào như: “Nhiễu điều phủ lấy giá gương, người trong một nước phải thương nhau cùng”, và yêu tổ quốc với những đóng góp cho đất nước bằng việc tham gia lạc quyên hàng ngàn tấn vàng và những hy sinh cho công cuộc kháng chiến của đất nước sau Cách mạng tháng 8 năm 1945.

Năm 2021, dịch COVID-19 bùng phát dữ dội trên cả nước và thế giới, đặc biệt là tình trạng phong tỏa dài ngày tại Thành phố Hồ Chí Minh và các tỉnh phía Nam. Trong bối cảnh đó, đội ngũ doanh nhân, doanh nghiệp Việt Nam đã chung tay, đồng hành cùng các cấp chính quyền phòng chống dịch bằng nhiều hoạt động dấn thân và đóng góp tài chính rất lớn. Cùng với đó là những trăn trở và nỗ lực để duy trì sản xuất, giữ vững mục tiêu phát triển kinh tế, tạo việc làm cho người lao động và đã góp phần sớm đưa đất nước trở lại trạng thái bình thường như hiện nay. Những hành động và ứng xử trên chính là biểu hiện sinh động và rõ nét về tính đặc thù, ưu việt và có tính kế thừa về Văn hóa của cộng đồng doanh nhân, doanh nghiệp Việt Nam chúng ta.

Phát triển đội ngũ Doanh nhân và xây dựng Văn hóa kinh doanh Việt Nam với tầm nhìn hội nhập và khát vọng quốc gia phát triển, phồn vinh, hạnh phúc là kế thừa khát vọng truyền thống về độc lập, tự do của cha ông ta, khát vọng đó đã chuyển thành những chiến thắng oai hùng trong nhiều cuộc kháng chiến chống xâm lược, trong đó có hai cuộc kháng chiến chống Pháp và Mỹ thần kỳ để thống nhất đất nước. Khát vọng độc lập, tự do này cần được tiếp nối bằng khát vọng phát triển, phồn vinh, hạnh phúc trong thời kỳ dựng xây đất nước mà đội ngũ doanh nhân - những chiến sĩ thời bình chúng ta có trách nhiệm thực hiện thông qua sứ mệnh phát triển doanh nghiệp của mình và phát triển đội ngũ doanh nhân Việt Nam hùng mạnh không ngừng để chiến thắng trên mặt trận kinh tế trong bối cảnh hội nhập sâu rộng với thế giới. Nếu chúng ta không thực hiện sớm và hiệu quả thì thế hệ đi sau sẽ rất khó để tiếp nối sự nghiệp.

Để thực hiện được nhiệm vụ cao cả trong bối cảnh kinh tế còn nhiều khó khăn và thách thức này, thì chúng ta cần nhận thức rằng: Văn hóa Kinh doanh của Việt Nam cũng là văn hóa của đội ngũ Doanh nhân Việt Nam sẽ có tác động mạnh mẽ đến sự phát triển của mỗi doanh nghiệp và lớn hơn là nền kinh tế của đất nước, nên ngay từ bây giờ chúng ta cần nghiên cứu bổ sung, hoàn thiện và thực hiện ngay kế hoạch xây dựng văn hóa kinh doanh Việt Nam theo tinh thần của văn kiện đại hội này là:

“Nghiên cứu xây dựng hệ giá trị văn hoá kinh doanh Việt Nam, vừa bao gồm các giá trị văn hoá tinh hoa của dân tộc, vừa kết hợp hài hoà các giá trị của văn hoá kinh doanh của thế giới, đem lại bản sắc và giá trị thiết thực cho doanh nhân, doanh nghiệp nước ta trong thời kỳ hội nhập quốc tế… Gắn việc xây dựng văn hoá doanh nhân với mục tiêu xây dựng đội ngũ doanh nhân có tinh thần cống hiến cho dân tộc, có chuẩn mực văn hóa, đạo đức tiến bộ, tích cực thực hiện trách nhiệm xã hội và tham gia phát triển xã hội mà Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng đã đề ra..”

Theo ý kiến cá nhân tôi, toàn thể hội viên VCCI hãy tự nguyện, tiên phong xây dựng văn hóa kinh doanh Việt Nam và văn hóa cho chính doanh nghiệp của mình xứng tấm với sự phát triển của đất nước, dựa trên những chuẩn mực khoa học, phù hợp với thực tiễn. Đồng thời, đề ra những tiêu chí, tiêu chuẩn của doanh nhân Việt Nam trong thời đại mới cùng với những giải pháp tích cực và cụ thể để xây và chống những hành vi tiêu cực, bảo vệ uy tín của đội ngũ doanh nhân và giá trị của văn hóa kinh doanh Việt Nam đối với xã hội và trên thế giới. Bên cạnh đó, cũng đề xuất với Đảng, Nhà nước có giải pháp thiết thực nhằm xây dựng nên hệ giá trị của văn hóa kinh doanh Việt Nam, qua đó phát triển đội ngũ doanh nhân có TÂM và có TẦM thể hiện hình ảnh quốc gia trên trường quốc tế và cũng là để thực hiện khát vọng phát triển, phồn vinh, hạnh phúc của đất nước sớm thành hiện thực.