Thủ tướng chủ trì hội nghị trực tuyến tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính làm việc với đại diện doanh nghiệp, Hiệp hội doanh nghiệp và các địa phương về các giải pháp tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp trong bối cảnh đại dịch.

"Sức khoẻ" doanh nghiệp suy kiệt

Theo đó, tại Hội nghị, Bộ KH&ĐT sẽ trình bày báo cáo về thực trạng, bức tranh tổng thể của cộng đồng doanh nghiệp thuộc mọi thành phần kinh tế, những vấn đề khó khăn bức xúc và đề xuất giải pháp.

Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), các Hiệp hội doanh nghiệp gồm Hiệp hội Dệt may Việt Nam (VITAS), Hiệp hội Doanh nghiệp Dịch vụ Logistics Việt Nam (VLA), Hiệp hội Ô tô – Vận tải Việt Nam (VATA), Hiệp hội DNNVV Việt Nam, Hội đồng Kinh doanh Hoa Kỳ - ASEAN, Hiệp hội Doanh nghiệp Hàn Quốc tại Việt Nam, Hội đồng tư vấn Du lịch Việt Nam…và một số doanh nghiệp, tập đoàn sẽ trình bày những khó khăn, vướng mắc và đề xuất của lĩnh vực ngành.

Cũng tại hội nghị, các địa phương tại các điểm cầu trực tuyến gồm những “đầu tàu” kinh tế của cả nước như TP HCM, TP Hà Nội, TP Đà Nẵng, TP Hải Phòng, TP Cần Thơ, Tỉnh Quảng Ninh…sẽ có ý kiến đề xuất tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp.

Thông tin về tình hình “sức khỏe” của các doanh nghiệp hiện nay, Bộ KH&ĐT cho biết, tính đến tháng 7 năm 2021, cả nước có  khoảng 840.000 doanh nghiệp đang hoạt động.  

Nếu như tình hình đăng ký doanh nghiệp 6 tháng đầu năm 2021 còn có nhiều  điểm sáng thì trong tháng 7 và 7 tháng đầu năm 2021, số liệu về tình hình doanh  nghiệp gia nhập và rút lui khỏi thị trường cho thấy những diễn biến phức tạp của  dịch bệnh trong đợt bùng phát thứ tư đã gây ra tác động tiêu cực lớn đến tình hình  sản xuất kinh doanh và phát triển của các doanh nghiệp.  

Số doanh nghiệp thành lập mới trong 7 tháng đầu năm 2021 là 75.823 doanh  nghiệp, tăng 0,8% so với cùng kỳ năm 2020. Đây là mức tăng thấp khi so sánh  với mức tăng trung bình giai đoạn 2016-2020 (8,1%). Tổng số vốn đăng ký bổ  sung vào nền kinh tế trong 7 tháng đầu năm 2021 là 2.432.121 tỷ đồng (tăng  16,1% so với cùng kỳ năm 2020), trong đó, số vốn đăng ký của doanh nghiệp  thành lập mới là 1.065.413 tỷ đồng (tăng 13,8% so với cùng kỳ năm 2020).  

Tuy nhiên, trong 7 tháng năm 2021, số doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường  tiếp tục có xu hướng gia tăng, với 79.673 doanh nghiệp, tăng 25,5% so với cùng  kỳ năm 2020. Trong đó, có 40.251 doanh nghiệp tạm ngừng kinh doanh, chiếm  đến 50,5% tổng số doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường, tăng 23% so với cùng kỳ  năm 2020. Đáng chú ý, doanh nghiệp đăng ký tạm ngừng kinh doanh có quy mô  vừa và lớn tăng mạnh so với cùng kỳ năm ngoái. Các doanh nghiệp tạm ngừng  kinh doanh chủ yếu thuộc các lĩnh vực: Bán buôn; bán lẻ; sửa chữa ô tô, xe máy; Xây dựng và Công nghiệp chế biến, chế tạo.

8 nhóm khó khăn 

Qua phản ánh của các hiệp hội, doanh nghiệp trong và ngoài nước, Bộ KH&ĐT cho biết có 8 nhóm vấn đề khó khăn, thách thức chủ yếu mà doanh nghiệp đang phải đối diện. 

Thứ nhất, tổng cầu giảm mạnh khiến cho các đơn hàng, hợp đồng, sản lượng đều sụt giảm. Trung bình nhu cầu trong các ngành giảm từ 40-50%, nặng nề nhất  là ngành hàng không, vận chuyển hành khách, du lịch, nhà hàng khách sạn nhu cầu giảm đến 70-80%. Để duy trì sản xuất kinh doanh, các doanh nghiệp buộc  phải cắt giảm lao động. Tuy nhiên, đến khi có các đơn hàng/hợp đồng thì doanh  nghiệp lại đối diện với tình trạng thiếu lao động hoặc phải thực hiện cách ly theo  quy định về phòng chống dịch nên không đáp ứng được yêu cầu của các đơn hàng. 

Tình trạng ùn ứ, tắc nghẽn hàng hóa tại một số cảng biển thời gian qua xét  về bản chất nguyên nhân chủ yếu do tình trạng đình trệ sản xuất bởi dịch bệnh.  Nhu cầu giảm, doanh nghiệp giảm sản lượng, quy mô sản xuất, do đó nguyên liệu  nhập về chưa thể đưa vào sản xuất, hàng xuất đi bị ùn ứ do chưa thể xuất khẩu  được.  

Thứ hai, doanh thu giảm mạnh. Ngành du lịch không phát sinh doanh thu;  các nhà hàng, khách sạn bị tê liệt, đặc biệt từ tháng 4 năm 2021 trở lại đây doanh  thu ngành hàng không sụt giảm trung bình 61% so với 2019, đợt dịch cao điểm  đầu năm 2021 giảm 80% so với cùng kỳ năm 2020. 

Thứ ba, dòng tiền vào bị thiếu hụt nghiêm trọng dẫn đến gặp khó khăn để có  thể trang trải các khoản chi phí để duy trì hoạt động sản xuất kinh doanh như:  các khoản chi phí cho người lao động (trả lương, đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm  y tế, bảo hiểm thất nghiệp, kinh phí công đoàn).  

Do thiếu hụt dòng tiền nên hầu hết các doanh nghiệp rất khó khăn trong việc  trả lãi vay đúng hạn, dẫn đến tình trạng nợ xấu, khó có thể tiếp cận các khoản vay  mới. Ngoài ra, các doanh nghiệp vẫn phải chi trả tiền thuê mặt bằng, cửa hàng,  nhà xưởng trong khi phải tạm ngưng hoạt động.  

Thứ tư, chi phí đầu vào, chi phí vận chuyển ngày một tăng cao dẫn đến tình  trạng thiếu hụt nguyên liệu đầu vào, đội chi phí giá thành sản xuất. Tình trạng  thiếu nghiêm trọng container rỗng, giá thuê container tăng 5-10 lần, chi phí vận  chuyển logistics tăng từ 2-4 lần, có thời điểm lên đến 5 lần so với trước khi có  dịch. 

Nhiều khoản chi phí mới phát sinh liên quan đến công tác phòng, chống dịch  như: chi phí xét nghiệm (đối với các doanh nghiệp vận tải, doanh nghiệp có nhiều lao động chi phí này có thể lên đến hàng nghìn tỷ đồng); chi đầu tư để đáp ứng các điều  kiện về kiểm soát an toàn dịch bệnh tại doanh nghiệp. 

Thứ năm, chuỗi cung ứng sản xuất, tiêu dùng và xuất khẩu bị gián đoạn, đình trệ cục bộ. Nhiều doanh nghiệp sản xuất, xuất khẩu bị ảnh hưởng phải trì hoãn  hoặc hủy đơn hàng, nếu đợt dịch bùng phát kéo dài có thể bị mất thị trường do bạn  hàng thay đổi chuỗi cung ứng13. 

Thứ sáu, lưu thông hàng hóa gặp khó khăn, kể cả lưu thông trong nước, giữa  một số tỉnh, thành phố do áp dụng các chính sách phòng, chống dịch bệnh chưa  hợp lý14. Hậu quả là các doanh nghiệp bị chậm tiến độ giao hàng/nhập hàng, chi phí lưu kho, lưu bãi tăng, cước vận chuyển tăng, tình hình sản xuất kinh doanh bị  ngưng trệ. 

Thứ bảy, khó khăn về lao động và nhập cảnh cho chuyên gia: Để cầm cự trước  dịch bệnh nhiều doanh nghiệp phải thu hẹp quy mô, cắt giảm lao động15. Điều này  sẽ gây khó khăn rất lớn cho việc tìm kiếm nguồn lao động trở lại của các doanh  nghiệp khi phục hồi sản xuất sau dịch bệnh, đặc biệt là đối với các ngành nghề yêu  cầu lao động có tay nghề, chuyên môn nhất định như cơ khí, điện tử… Các doanh  nghiệp FDI còn gặp khó khăn với vấn đề nhập cảnh và việc gia hạn hoặc cấp giấy  phép lao động cho chuyên gia nước ngoài.

Thứ tám, khó khăn về tiếp cận các chính sách hỗ trợ của Nhà nước. Các  doanh nghiệp cho biết điều kiện của một số chính sách còn chặt chẽ, gây khó khăn  cho đối tượng hỗ trợ, chưa bao quát hết các tình huống và chưa được hướng dẫn  cụ thể nên số các doanh nghiệp tiếp cận các chính sách này còn thấp, chưa tạo  tác động rõ rệt.

Điểm đáng lưu ý, báo cáo của Bộ KH&ĐT cho biết trong các kiến nghị các doanh nghiệp đều nhấn mạnh đến  vấn đề đơn giản hóa các thủ tục, đảm bảo tính minh bạch, rõ ràng, nhất quán  trong thực thi triển khai các quy định, chính sách phòng, chống dịch trên toàn  quốc; tính công minh và thái độ phục vụ sát cánh cùng doanh nghiệp của đội ngũ cán bộ cấp  thực thi. Đây là điều doanh nghiệp mong mỏi nhất từ phía các cơ quan chính quyền hơn là  các hỗ trợ bằng tiền. 

Diễn đàn Doanh nghiệp sẽ tiếp tục thông tin.