Trình Đề án thống kê kinh tế chưa được quan sát trong tháng 2/2018

Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Thế Phương.

Theo Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, ngành thống kê bỏ sót rất lớn trong tính giá trị GDP bởi không có số liệu quản lý từ cấp dưới lên trên về kinh tế không chính thức khiến ngành thuế thất thu, mất công bằng trong phát triển.

Thủ tướng đã lưu ý rằng: “chúng ta không gọi là kinh tế ngầm mà gọi là kinh tế không chính thức, khu vực này còn rất lớn. Người dân mua nhà lầu, xe hơi, ăn thịt bò, uống rượu ngoại số lượng lớn nhưng chưa tính được”.

Do đó, Thủ tướng chỉ đạo Tổng cục Thống kê xây dựng đề án giải pháp thu thập thông tin của cả 5 thành tố của khu vực kinh tế chưa được quan sát.

Theo đó, Thứ trưởng Nguyễn Thế Phương cho biết: "Bộ KH&ĐT được Thủ tướng Chính phủ giao hoàn thiện Đề án thống kê khu vực kinh tế chưa được quan sát. Trước hết, phải làm rõ thế nào là khu vực kinh tế chưa được quan sát, đây là một khái niệm bao gồm 5 thành tố".

Thành tố thứ nhất bao gồm các hoạt động kinh tế ngầm, là những hoạt động kinh tế hợp pháp nhưng bị giấu diếm có chủ ý, nhằm tránh phải nộp thuế, tránh đóng bảo hiểm xã hội, tránh thực hiện các quy định của Nhà nước, tránh thực hiện các thủ tục pháp lý, hành chính cũng như thực hiện báo cáo tài chính, báo cáo thống kê.

Thành tố thứ hai là các hoạt động kinh tế bất hợp pháp, bao gồm các hoạt động kinh tế bị  pháp luật cấm, ví dụ như sản xuất, buôn bán ma túy, mại dâm, buôn người… các hoạt động kinh tế không bị pháp luật cấm nhưng do các nhà sản xuất trái phép thực hiện cũng thuộc vào các hoạt động kinh tế bất hợp pháp.

Thành tố thứ ba là hoạt động kinh tế phi chính thức chưa được quan sát, bao gồm hoạt động của các đơn vị sản xuất kinh doanh tham gia vào quá trình sản xuất ra hàng hóa, dịch vụ với mục tiêu cơ bản là tạo công ăn việc làm, thu nhập cho những người thực hiện hoạt động kinh tế đó.

“Các hoạt động này thường hoạt động quy mô nhỏ, tổ chức sản xuất đơn giản, ít có phân định rõ ràng giữa lao động và vốn của cơ sở kinh doanh với hộ gia đình. Mối quan hệ giữa người lao động và sử dụng lao động dựa trên nền tảng tạm thời, gia đình chứ không dựa trên hợp đồng chính thức”, Thứ trưởng chỉ rõ.

Thành tố thứ tư là hoạt động kinh tế hộ gia đình, tự sản tự tiêu của hộ gia đình thì bao gồm các hoạt đông sản xuất của hộ gia đình tạo ra sản phẩm để tự tiêu dùng và tích lũy cho chính những thành viên trong gia đình như trồng trọt, chăn nuôi, hoạt động tạo ra sản phẩm vật chất khác phục vụ nhu cầu trong hộ gia đình.

Tuy nhiên, Thứ trưởng lưu ý: "Một số hoạt động do hộ gia đình tự làm phục vụ cho đời sống hằng ngày không được coi là hoạt động phi kinh tế như nấu cơm, lau nhà, giặt quần áo… Tuy nhiên, nếu như những việc này được thực hiện bằng hình thức thuê người ngoài làm thì được tính là hoạt động kinh tế phi chính thức".

Thành tố thứ năm là hoạt động kinh tế bị bỏ sót do chương trình thu thập dữ liệu cơ bản bao gồm cả các hoạt động kinh tế đáng lý phải thu thập thông tin nhưng bị bỏ sót trong quá trình thu thập số liệu do điều tra không bao phủ đầy đủ phạm vi, hoặc đối tượng điều tra không hợp tác…

Cụ thể với mức độ quan sát được hoặc chưa được quan sát của các hoạt động kinh tế của các thành tố nêu trên ở Việt Nam sẽ được Bộ Kế hoạch và Đầu tư báo cáo trong thời gian tới.

“Trên cơ sở nghiên cứu ban đầu, Bộ đã xây dựng Đề án thống kê khu vực kinh tế chưa được quan sát và hiện đang xin ý kiến các bộ ngành liên quan về Đề án này. Dự kiến Bộ sẽ trình Chính phủ ban hành Đề án trong tháng 2/2018”, Thứ trưởng Phương cho biết.