Trung Quốc tăng tốc đầu tư trước mối lo “bom nợ” Evergrande

Kế hoạch tăng tốc đầu tư

Chính phủ Trung Quốc mới đây đã tuyên bố đầu tư cơ sở hạ tầng vào mạng viễn thông, định vị vệ tinh, Internet công nghiệp và hậu cần thông minh cũng như giao thông, để thúc đẩy tăng trưởng các lĩnh vực này trong vòng 5 năm tới. Kế hoạch tăng tốc đầu tư này xuất hiện trước những lo ngại ngày càng gia tăng về triển vọng tăng trưởng của Trung Quốc liên quan đến “bom nợ” Evergrande và các cuộc trấn áp Big Tech lẫn giáo dục.

Hội đồng Nhà nước cũng cho biết trong một tuyên bố trực tuyến, sau cuộc họp do Thủ tướng Lý Khắc Cường chủ trì rằng: “Trước hết, phải tăng cường điều chỉnh chính sách và điều chỉnh theo chu kỳ, đồng thời ổn định kỳ vọng của thị trường với sự điều phối chính sách tài khóa, tài chính cũng như việc làm. Chúng tôi sẽ lập kế hoạch các biện pháp tiếp theo để thúc đẩy tiêu dùng, tận dụng vốn xã hội trong đầu tư và duy trì tốc độ tăng trưởng thương mại để đảm bảo nền kinh tế tăng trưởng trong phạm vi hợp lý.”

Vừa qua, cơ quan xếp hạng tín dụng quốc tế Fitch đã theo dõi Ngân hàng Mỹ trong việc cắt giảm ước tính tăng trưởng của Trung Quốc, do lo ngại về nhu cầu suy giảm khi tăng trưởng doanh số bán lẻ trong tháng 8 giảm xuống 2,5% từ 8,5% một tháng trước đó.

Những thách thức đặt ra bởi các đợt bùng phát dịch COVID-19 gần đây và giá cả hàng hóa tăng cao, đã thúc đẩy Hội đồng Nhà nước đưa ra kế hoạch của mình, thông qua việc dành vốn, đồng thời sẽ triển khai các dự án vào cuối năm 2021 và đầu năm 2022 để đảm bảo hoạt động kinh tế suôn sẻ.

Theo nguồn tin của South China Morning Post, nhà kinh tế trưởng Brian Coulton của Fitch cho biết sau khi hạ dự báo tăng trưởng năm 2021 của Trung Quốc xuống 8,1% từ 8,4% rằng, một loạt các chỉ số gần đây cho thấy nhu cầu trong nước giảm mạnh hơn dự kiến. Trong khi một trong số đó phản ánh các hạn chế liên quan đến đại dịch được áp dụng vào tháng 7 và tháng 8 và sự nguội lạnh trong lĩnh vực bất động sản là động lực chính dẫn đến việc hạ dự báo.

Đầu tuần này, Ngân hàng Trung ương Hoa Kỳ đã hạ ước tính tốc độ tăng trưởng tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của Trung Quốc cho năm nay xuống 8,0%, với lý do sự bùng phát của biến thể Delta, kiểm soát tín dụng chặt chẽ đối với đầu tư bất động sản và cơ sở hạ tầng cũng như các chính sách dẫn đến cắt giảm sản xuất hàng hóa.

Morgan Stanley cũng đã cảnh báo, Trung Quốc phải quản lý việc tái cơ cấu nợ của Tập đoàn Evergrande và nới lỏng các chính sách của họ vào tháng 10, để ngăn chặn sự lan tỏa sang nền kinh tế rộng lớn hơn, nếu không, nó có thể tác động đến tăng trưởng GDP.

Vẫn “nặng nợ” từ chính quyền địa phương

Trước nhiều tác động dồn dập, Bắc Kinh đã hạn chế chi tiêu ồ ạt vào đường cao tốc, đường sắt và sân bay trong những năm gần đây, vì nợ chính quyền địa phương bao gồm các khoản nợ ngầm làm phương tiện tài trợ cho các công ty nhà nước và các dự án hợp tác công tư, đã tăng lên đáng kể.

Số liệu từ Cục Thống kê Trung Quốc cũng chỉ ra, đầu tư cơ sở hạ tầng thường được tài trợ bởi Chính phủ và các ngân hàng quốc doanh chỉ tăng 2,9% trong 8 tháng đầu năm 2021, thấp hơn nhiều so với mức tăng trưởng đầu tư tài sản cố định là 8,9%. Đầu tư bất động sản chiếm 28,3% tổng vốn đầu tư, đã tăng 10,9% trong giai đoạn từ tháng 1 đến tháng 8 lên 9,8 nghìn tỷ Nhân dân tệ (1,5 nghìn tỷ USD), mặc dù lĩnh vực này hiện đang chịu áp lực từ Chính phủ để giảm đầu cơ và đòn bẩy .

Cũng tại cuộc họp mới đây, Chính phủ Trung Quốc đã thông qua kế hoạch xây dựng cơ sở hạ tầng giai đoạn 2021-2025, nhằm tăng nhu cầu trong nước, thúc đẩy chuyển đổi kinh tế và gia tăng động lực tăng trưởng. Trong đó, đầu tư vào cơ sở hạ tầng có thể đạt 10 nghìn tỷ Nhân dân tệ trong vòng 5 năm tới, theo ước tính của Ngân hàng Công thương Trung Quốc vào năm ngoái.

Tuy nhiên, mối quan tâm đang gia tăng về cách các chính quyền địa phương ở Trung Quốc sẽ trả lại các khoản nợ tiềm ẩn được huy động thông qua trái phiếu tự phát hành ra sao, đặc biệt là khi Bắc Kinh đang tăng cường kiểm soát để ngăn chặn sự suy thoái trong hệ thống tài chính chủ yếu do nhà nước chi phối. Sau nhiều năm cơ sở hạ tầng kém đi, Bắc Kinh đã đánh dấu mối quan ngại về các “phương tiện tài trợ của chính quyền địa phương” (LGFV), vốn thường là các thực thể do chính quyền thành lập để tài trợ cho các dự án cơ sở hạ tầng.

Cơ quan xếp hạng Mỹ Moody's Investors Service cho biết trong một báo cáo rằng, việc Trung Quốc thắt chặt nợ LGFV sẽ khiến nhiều chính quyền địa phương phải mở rộng tiếp xúc thương mại để tạo ra dòng tiền. "Các hoạt động thương mại của LGFVs Trung Quốc có thể làm tăng rủi ro tín dụng nếu họ đa dạng hóa thành các dự án rủi ro cao, như khai thác mỏ hoặc phát triển bất động sản", Ivan Chung, phó giám đốc điều hành tại Moody's, nhận định.

Kể từ năm 2014, Bắc Kinh đã không thành công trong một loạt nỗ lực nhằm điều chỉnh tốt hơn các LGFV và kiểm soát rủi ro hệ thống tiềm ẩn, bao gồm khuyến khích chính quyền địa phương chuyển đổi chúng thành các doanh nghiệp khả thi về mặt thương mại, tránh sử dụng các bảo lãnh ngầm và xin hạn ngạch trái phiếu chính phủ để tài trợ cho các dịch vụ công.

Cựu quan chức Bộ Tài chính Sun Xiaoxia đánh giá, rất khó để thoát khỏi việc dựa vào LGFV và rất khó để chuyển đổi chúng thành một thực thể kinh doanh theo định hướng thị trường.

“Rủi ro vỡ nợ của một LGFV cũng cao, vì nhiều khoản đầu tư không phải lúc nào cũng tạo ra lợi nhuận, có nghĩa là chính quyền địa phương không phải lúc nào cũng có thể hỗ trợ các LGFV do doanh thu của chính họ giảm”, Ông Sun nói thêm.

Mặc dù trái phiếu LGFV được niêm yết công khai chưa có khoản vỡ nợ, LGFV trước đây đã từng bị vỡ nợ đối với các khoản vay từ ngân hàng, công ty bảo hiểm và các sản phẩm ủy thác.

Còn theo Zhong Zhengsheng, nhà kinh tế trưởng của Ping An Securities cho biết, Trung Quốc có đủ vốn bao gồm 1,81 nghìn tỷ Nhân dân tệ (tương đương 280 tỷ USD) trái phiếu chuyên dùng để phát hành trong những tháng cuối năm, mặc dù trong nước đang thiếu các dự án chất lượng phù hợp để đầu tư.

“Dữ liệu từ Bộ Tài chính cho thấy chi tiêu cho đầu tư cơ sở hạ tầng trong tháng 8 là mức cao nhất từ trước đến nay trong năm 2021, dù nó chỉ chiếm 26,3% tổng chi tiêu tài khóa trong tháng trước. Đối với bước tiếp theo, Trung Quốc nên nỗ lực hơn nữa để chuẩn bị các dự án và bắt đầu xây dựng”, ông Zhong nói.