Từ cái tát tại Oscar 2022 nghĩ về bản lĩnh tạo ranh giới

>>Oscar 2022, cái tát và sự thức tỉnh

Khoảnh khắc Will Smith (trái) tát Chris Rock ngay trên sân khấu Oscar 2022. Ảnh: Variety

Ngôn ngữ là tài sản, vũ khí quý giá của con người, giúp con người chiếm lĩnh phát triển tri thức, khoa học công nghệ…, không chỉ thống trị trái đất, mà còn chinh phục cả không gian bao la vô cùng, vô tận.

Người nào có kỹ năng sử dụng ngôn ngữ giỏi, chắc chắn nắm chắc một trong những yếu tố quan trọng để thành công. Sức mạnh của ngôn ngữ là không thể phủ nhận, chẳng thế mà ông bà ta ngày xưa có bao câu thành ngữ răn dậy về lời ăn tiếng nói, về việc cẩn trọng khi sử dụng ngôn ngữ: “Lời nói, đọi máu”, lời nói dù không có mũi nhọn mà vẫn có thể đâm tan nát lòng người.

Để cẩn trọng khi phát ngôn, các cụ dạy rằng cần phải “uốn lưỡi bảy lần trước khi nói”, ít ra nên nhớ:

“Lời nói chẳng mất tiền mua

Lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau”.

Ấy vậy mà cái dễ lại thường hay quên. Con người dù ở Phương Tây hay Phương Đông nhiều khi lại nghĩ “lời nói gió bay”, sử dụng ngôn ngữ tùy tiện, dùng “bạo lực ngôn ngữ” làm tổn thương đối phương sâu sắc. Ở Việt Nam, không ít người do không chịu nổi “búa rìu dư luận” khi mắc phải lỗi lầm nào đó mà phải bỏ cửa, bỏ nhà “tha hương cầu thực”. Có người do áp lực từ lời đàm tiếu, dè bỉu của người xung quanh, từ lời đay nghiến của người thân mà phải chọn cho mình cái chết thương tâm. Ngẫm ra lời nói hoàn toàn có thể giết chết con người.

Ngôn ngữ sử dụng không khéo léo có thể khiến tài tử nổi danh ảnh hưởng danh tiếng, nếu sai lầm tiếp nối sai lầm thì có thể “thân bại danh liệt” trong thời gian ngắn. Gần đây nhất là trong lễ trao giải Oscar, tài tử Will Smith lừng lững đi lên sân khấu, thẳng tay xoạc chân, lấy thế tấn, tát cái tát như trời giáng vào mặt Chiris Rock. Lý do là chàng MC này đang nhăn nhở miệt thị ngoại hình của vợ Will Smith là Jada Pinkett Smith.

Will Smith được xướng tên ở hạng mục Nam diễn viên chính xuất sắc nhất. Nguồn: EW

Tôi xem kĩ đoạn video và tự nhận định: Đây không phải pha dàn dựng để câu view của chương trình, mà là hành động bộc phát cảm tính của Will khi chàng MC trêu đùa lố bịch, trong khi hơn ai hết, Will hiểu vợ mình khốn khổ vì bệnh hói và rụng tóc như thế nào.

Phụ nữ coi trọng ngoại hình, khi bị miệt thị về ngoại hình là một sự xúc phạm, nhất là điều ấy lại xảy ra trên sân khấu danh giá khi đang công bố trao giải Oscar, khi Jada đang ngồi bên chồng. Will Smith trong cơn tức giận đã hành động như võ sư ra đòn để bảo vệ vợ mình.

Cái tát của anh gây tranh cãi không chỉ ở Holywood mà có sức lan tỏa rộng lớn với hai luồng ý kiến trái chiều. Tranh luận nóng và căng thẳng đến gay gắt như hai luồng ý kiến tranh luận về cuộc chiến giữa Nga - Ukraine.

Rõ ràng cái tát là hiện thân cho bạo lực. Cổ vũ cho hành động này dù là hành động bảo vệ phụ nữ khỏi sự bông đùa vô duyên thô lỗ, miệt thị ngoại hình…, cũng vẫn là cổ vũ cho bạo lực. Còn  đương nhiên “bụt không lên tòa, gà không mổ mắt”, nếu cứ để mặc thì tình trạng dùng ngôn ngữ làm bạo lực, miệt thị người khác sẽ còn tiếp diễn đến bao giờ?

Cát tát của Will Smith quạt một vòng tạo thành dải đê ngăn chặn dòng chảy lời nói “từ cái miệng bẩn thỉu (từ của Will) dùng cơ thể người khác là đề tài châm biếm mua vui cho mình.

Chắc chắn không phải là dàn dựng vì có là tài tử, là ngôi sao, họ vẫn là con người với đầy đủ cảm xúc và cung bậc tâm lý, cảm xúc hỉ, nộ, bi, ái, ố như người bình thường. Chiris Rock có vẻ như nhận ra lỗi của mình, bằng sự chuyên nghiệp, dù mặt ngây ra với cảm giác rất “thốn” sau khi bị tát, bị nghe câu nói chất chứa giận dữ của Will: “Cấm nhắc đến vợ tôi qua cái mồm bẩn thỉu của anh”, anh chàng vẫn tiếp tục làm MC, không bị chi phối làm đứt gãy chương trình.

Khổ nỗi đây không phải lần đầu, tìm hiểu ra thì dịp trao Oscar 2016, Rock từng nói: “Jada Pinkett Smith tẩy chay giải Oscar giống như tôi tẩy chay quần lót của Rihanna. Tôi đã không được mời”.

May sao cả hai người thành danh nhờ các hoạt động văn hóa, nghệ thuật nên cách cư xử sau đó cũng có văn hóa. Người tát thì công khai xin lỗi. Người bị tát biết mình sai nên im lặng. Cách hành xử như vậy đúng là cách của đàn ông, thay vì kiện cáo, rùm beng. Người trong cuộc hiểu rõ dư chấn của cái tát còn rung lắc ảnh hưởng đến cuộc sống của họ rất dài. Cái gì tránh được thì cần tránh, không để thị phi tiếp diễn, có thể kéo đổ sự nghiệp của mình.

Còn chúng ta, hãy nghĩ đến cái tát này trước khi bông đùa trêu chọc người khác. Hài hước là cần thiết trong cuộc sống, nhưng hiểu và giữ được ranh giới giữa hài hước và lố bịch thì lại cần khôn ngoan, bản lĩnh. Đừng để ngôn ngữ phản chủ để “họa từ miệng mà ra”, “ăn quả vả” to như cả bàn tay như chàng Chirs Rock.

Có thể bạn quan tâm

• Oscar 2022, cái tát và sự thức tỉnh

  11:00, 29/03/2022