VCCI: Hãy để thị trường quyết định cơ cấu cây trồng

Đó là một trong những góp ý quan trọng mà VCCI đã đưa ra khi góp ý dự thảo Nghị định quy định chi tiết và biện pháp thi hành Luật Trồng trọt, mới đây.

Nguy cơ tham nhũng cao

Một trong những nội dung quan trọng của dự thảo Nghị định quy định chi tiết và biện pháp thi hành Luật Trồng trọt đó là quy định về chuyển đổi cơ cấu cây trồng trên đất trồng lúa. Theo đó, Điều 13 của Dự thảo hướng dẫn việc chuyển đổi cơ cấu cây trồng trên đất trồng lúa theo Điều 56.1 của Luật Trồng trọt.

Trong đó, cơ chế để thực hiện việc chuyển đổi là các cơ quan nhà nước sẽ ban hành Kế hoạch chuyển đổi cơ cấu cây trồng ở 4 cấp: toàn quốc, cấp tỉnh, cấp huyện và cấp xã. Theo đó, kế hoạch cấp toàn quốc sẽ phân hạn mức diện tích chuyển đổi cơ cấu cây trồng cho từng tỉnh thành, kế hoạch cấp tỉnh sẽ phân hạn mức diện tích cho từng huyện, kế hoạch cấp huyện phân hạn mức cho từng xã. Riêng kế hoạch cấp xã thì không chỉ xác định hạn mức diện tích mà còn phân định rõ luôn thửa đất nào được phép chuyển đổi.

Theo quan điểm của VCCI, việc giao quyền cho UBND cấp xã phân định thửa đất nào được phép, không được phép chuyển đổi trong các bản kế hoạch chuyển đổi cơ cấu cây trồng sẽ tạo nguy cơ rất lớn cho tham nhũng, tiêu cực.

Bởi, cán bộ cấp xã hoàn toàn tuỳ nghi trong việc đưa thửa ruộng của hộ này vào kế hoạch, loại thửa ruộng của hộ kia ra khỏi kế hoạch mà không dựa trên những tiêu chí minh bạch. Do đó, VCCI đề nghị cơ quan soạn thảo bỏ quy định về việc UBND cấp xã can thiệp trực tiếp đến việc chuyển đổi cơ cấu cây trồng của từng thửa ruộng.

Ngoài ra, liên quan đến các kế hoạch chuyển đổi cơ cấu cây trồng cấp quốc gia, cấp tỉnh và cấp huyện quy định về hạn mức diện tích chuyển đổi cho từng khu vực, VCCI cho rằng, quy định này dường như đã can thiệp quá mức vào cung cầu, đi ngược lại các quy luật của kinh tế thị trường.

Trong khi đó, Nghị quyết TW 5 khoá XII, nêu rõ chủ trương của Đảng hiện nay là tôn trọng các quy luật của nền kinh tế thị trường, việc phân bổ các nguồn lực dựa vào cơ chế thị trường thay vì dựa vào mệnh lệnh hành chính của Nhà nước.

Mục đích cốt lõi của chính sách duy trì đất trồng lúa hiện nay là nhằm bảo đảm an ninh lương thực. Theo Tổng cục Thống kê, sản lượng lúa gạo của Việt Nam đạt khoảng 45 triệu tấn mỗi năm, trong đó có 6 triệu tấn dành cho xuất khẩu. Như vậy, chủ trương cho phép chuyển đổi diện tích đất trồng lúa sang một số loại cây trồng, thuỷ sản khác mà vẫn duy trì khả năng quay lại trồng lúa là rất phù hợp tại Luật Trồng trọt. Tuy nhiên, điều quan trọng nhất của chính sách này là cụ thể hoá khái niệm “không làm mất đi điều kiện cần thiết để trồng lúa trở lại” tại Điều 56.1.d của Luật Trồng trọt.

Có thể quan niệm “đất có khả năng trồng lúa” là một loại tài nguyên giúp bảo đảm an ninh lương thực. Do đó, các biện pháp quản lý chỉ cần duy trì, không làm mất đi loại tài nguyên này, còn việc phân bổ, sử dụng tài nguyên này vào mục đích trồng lúa hay các loại cây trồng, thuỷ sản khác thì nên để thị trường tự quyết định.

Với những lập luận trên, VCCI đề nghị cơ quan soạn thảo điều chỉnh Điều 13 của Dự thảo theo hướng, bỏ việc can thiệp vào chuyển dịch cơ cấu cây trồng bằng các công cụ như quy hoạch, kế hoạch, không can thiệp vào việc quyết định từng thửa đất nào được chuyển đổi, cũng như hạn mức của việc chuyển đổi. Tất cả những việc này sẽ do thị trường tự quyết định.

Đồng thời, VCCI cũng đề xuất, cơ quan soạn thảo nên cụ thể hoá các khái niệm “không làm mất đi điều kiện cần thiết để trồng lúa trở lại” bằng việc xác định các điều kiện để được chuyển đổi cơ cấu cây trồng. Ví dụ, quy định cụ thể danh sách các loại cây trồng, thuỷ sản nuôi được phép chuyển đổi, quy định các biện pháp cải tạo đất, sử dụng nước, phân bón, chất hoá học được phép sử dụng… mà vẫn bảo đảm khả năng trồng lúa khi cần thiết.

Cuối cùng, VCCI cho rằng, người sử dụng đất đáp ứng các điều kiện trên và làm đơn đăng ký với thủ tục minh bạch đều được phép chuyển đổi cơ cấu cây trồng.

Chưa quy định rõ thời gian Bộ trưởng phải trả lời doanh nghiệp

Dự thảo dành riêng Điều 2 để quy định chung về việc thực hiện các thủ tục hành chính. Tuy nhiên, theo quan điểm của VCCI, nhằm tạo thuận lợi cho doanh nghiệp và phù hợp với Nghị định 63/2010/NĐ-CP về kiểm soát thủ tục hành chính, đề nghị cơ quan soạn thảo bổ sung thêm một số quy định sau:

 Thứ nhất, cơ quan tiếp nhận không được phép yêu cầu thêm thành phần hồ sơ so với những thành phần hồ sơ đã được quy định tại Nghị định này.

Thứ hai, cơ quan tiếp nhận chỉ được trả lời về tính đầy đủ của thành phần hồ sơ một lần.

Thứ ba, trường hợp doanh nghiệp nộp hồ sơ có bản dịch đã được công chứng thì cơ quan tiếp nhận không được phép từ chối vì lý do dịch không chính xác.

Ngoài ra, về thời gian thực hiện các thủ tục hành chính, hiện nay, Điều 7.3.a quy định về trình tự cấp Quyết định công nhận tổ chức khảo nghiệm giống cây trồng. Trong đó, mới chỉ quy định 2 khoảng thời gian là từ khi nhận đủ hồ sơ hợp lệ đến khi Cục Trồng trọt thành lập tổ thẩm định là 10 ngày, và từ khi có kết quả thẩm định đáp ứng đủ điều kiện cho đến khi cấp Quyết định là 3 ngày.

Theo quan điểm của VCCI, Điều 7.3.a vẫn thiếu quy định về khoảng thời gian từ khi thành lập tổ thẩm định cho đến khi tổ cho ra kết quả thẩm định. Vì vậy, VCCI đề nghị cơ quan soạn thảo bổ sung quy định về thời gian thẩm định tại Điều 7.3.a.

VCCI cũng có góp ý tương tự đối với Điều 9.2 về cấp Quyết định công nhận cây đầu dòng, Quyết định công nhận vườn cây đầu dòng.

Bên cạnh đó, Điều 11.2.b cũng mới chỉ quy định thời hạn từ khi nhận đủ hồ sơ hợp lệ cho đến khi Cục Trồng trọt trình Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông nghiệp, song chưa quy định thời gian từ khi trình đến khi Bộ trưởng phải trả lời doanh nghiệp. Vì vậy, VCCI đề nghị cơ quan soạn thảo bổ sung khoảng thời gian này.