Vì sao không chuyển toàn bộ 8 dự án PPP tuyến cao tốc Bắc - Nam sang đầu tư công?

LINH NGA• 01/06/2020 15:41

Đa số ý kiến tại Thường trực Ủy ban Kinh tế Quốc hội không nhất trí với việc lựa chọn dự án Mai Sơn - Quốc lộ 45 và dự án Phan Thiết - Dầu Giây để chuyển đổi sang đầu tư công 100%.

Qua thẩm tra Tờ trình của Chính phủ về 3 phương án chuyển đổi hình thức đầu tư cao tốc Bắc – Nam, trong đó phương án ưu tiên là chuyển đổi cả 8 dự án đầu tư theo hình thức công - tư kết hợp (PPP) sang đầu tư công 100%, Thường trực Ủy ban Kinh tế Quốc hội không tán thành quan điểm này.

UBTV Quốc hội đồng ý chuyển 3 dự án cao tốc Bắc - Nam sang đầu tư công

UBTV Quốc hội đồng ý chuyển 3 dự án cao tốc Bắc - Nam sang đầu tư công.

Cụ thể, bên cạnh phương án 1 là giữ nguyên đề xuất trên, có hai phương án mới. Đó là chuyển đổi 5 dự án (Mai Sơn - Quốc lộ 45, Quốc lộ 45 - Nghi Sơn, Nghi Sơn - Diễn Châu, Vĩnh Hảo - Phan Thiết, Phan Thiết - Dầu Giây), bổ sung thêm 33.056 tỷ đồng vốn nhà nước.

Phương án nữa là chuyển đổi 3 dự án (Mai Sơn - Quốc lộ 45, Vĩnh Hảo - Phan Thiết, Phan Thiết - Dầu Giây), bổ sung thêm 23.462 tỷ đồng vốn nhà nước.

Ủy ban Kinh tế Quốc hội nêu rõ, về phương án 1, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã kết luận không tán thành. Phương án 2 cũng được cơ quan thẩm tra nhận định là không phù hợp với các yêu cầu tại kết luận của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Phương án 3, theo Thường trực cơ quan thẩm tra, có thể giảm thiểu tác động tiêu cực của việc hủy kết quả sơ tuyển, đồng thời đáp ứng yêu cầu chuyển đổi “số ít dự án” của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Tuy nhiên, đa số ý kiến tại Thường trực Ủy ban không nhất trí với việc lựa chọn dự án Mai Sơn - Quốc lộ 45 và dự án Phan Thiết - Dầu Giây để chuyển đổi. Vì 2 dự án nêu trên có mức vốn nhà nước tham gia rất ít nhưng vẫn có từ 2 đến 3 nhà đầu tư qua vòng sơ tuyển. Đây cũng là 2 dự án có lưu lượng nhu cầu vận tải cao nhất trong tổng số 8 dự án, nằm tại cửa ngõ các trung tâm kinh tế lớn của đất nước, kết nối thuận tiện với các tuyến cao tốc hiện hữu, có thể phát huy hiệu quả ngay.

Đặc biệt, dự án Phan Thiết - Dầu Giây có tính hấp dẫn rất cao khi thời gian thu phí chỉ 14,58 năm (thấp nhất trong 8 dự án), cơ quan thẩm tra nhấn mạnh.

Nhiều ý kiến tại Thường trực cơ quan thẩm tra cho rằng, 2 dự án này có tiềm năng, khả thi nhất để thực hiện theo hình thức PPP. Một số nhà đầu tư cho rằng, nếu được lựa chọn, nhà đầu tư có thể không cần đến tài trợ vốn của các tổ chức tín dụng. Để bảo đảm thực hiện dự án, Nhà nước có thể yêu cầu ký quỹ trong hồ sơ mời thầu, nếu nhà đầu tư không thực hiện dự án sẽ mất phần ký quỹ.

Nếu 2 dự án này được lựa chọn chuyển đổi, tổng vốn ngân sách nhà nước cần bổ sung sẽ rất lớn (23.462 tỷ đồng), không đáp ứng yêu cầu không để nợ lớn vốn đầu tư công sang kế hoạch đầu tư công giai đoạn sau mà Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã kết luận.

Ý kiến tại Thường trực cơ quan thẩm tra đề nghị xem xét phương án lựa chọn dự án Quốc lộ 45 - Nghi Sơn và dự án Nghi Sơn - Diễn Châu là 2 dự án có ít nhà đầu tư vượt qua vòng sơ tuyển nhất (mỗi dự án 2 nhà đầu tư), tổng vốn hỗ trợ từ ngân sách nhà nước cần bổ sung thấp (12.707 tỷ đồng) hoặc lựa chọn dự án Nha Trang - Cam Lâm và dự án Cam Lâm - Vĩnh Hảo là 2 dự án có lưu lượng nhu cầu vận tải và tổng vốn ngân sách nhà nước cần bổ sung thấp nhất (9.574 tỷ đồng) là phương án đáp ứng các yêu cầu mà Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã đặt ra.

Sau quá trình thảo luận, Ủy ban Thường vụ Quốc hội lựa chọn phương án 3 trong tờ trình của Chính phủ. Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị Chính phủ hoàn thiện tờ trình để trình ra tại kỳ họp thứ 9 để Quốc hội xem xét quyết định.

Báo cáo thẩm tra cũng đề nghị Chính phủ cần lưu ý khi chuyển các dự án thành phần sang đầu tư công có thể dẫn đến sự không công bằng, do mỗi nhà đầu tư chỉ tham gia một hoặc một số dự án thành phần, trường hợp dự án thành phần bị chuyển sang đầu tư công, nhà đầu tư đã qua vòng sơ tuyển dự án đó sẽ không có cơ hội tham gia dự án thành phần khác. Do đó, cần có giải pháp bảo đảm công khai, minh bạch và bình đẳng cho các nhà đầu tư nếu chuyển đổi dự án như ưu tiên cộng điểm cho các nhà đầu tư đã qua vòng sơ tuyển trong quá trình đấu thầu dự án được chuyển đổi.