Gửi bình luận
Bên cạnh đó, tâm lý ham rẻ của một bộ phận không nhỏ người tiêu dùng cũng góp phần tạo điều kiện cho hàng hóa kém chất lượng tồn tại.
Theo số liệu ông Nguyễn Quang Huy, Phó Chi cục trưởng Chi cục Quản lý thị trường TPHCM, nói tại họp báo cung cấp thông tin kinh tế, xã hội chiều 15/5, trong nỗ lực kiểm soát và xử lý các vi phạm trong hoạt động thương mại điện tử, các cơ quan chức năng đã ghi nhận những kết quả đáng chú ý. Giai đoạn 2024 đến tháng 5/2025, Cục Quản lý thị trường TP. Hồ Chí Minh đã kiểm tra và xử lý gần 400 vụ vi phạm liên quan đến thương mại điện tử. Các hành vi vi phạm chủ yếu tập trung vào việc kinh doanh hàng hóa nhập lậu, kinh doanh hàng hóa không rõ nguồn gốc xuất xứ, và không thông báo website hoặc ứng dụng bán hàng cho cơ quan quản lý nhà nước.
Qua các cuộc kiểm tra này, khoảng 130.000 đơn vị sản phẩm đã bị tạm giữ, bao gồm nhiều mặt hàng đa dạng như vàng trang sức, quần áo, thực phẩm, mỹ phẩm. Tổng trị giá số hàng hóa tạm giữ này ước tính hơn 8 tỷ đồng, và tổng số tiền xử phạt cho các vi phạm cũng là hơn 8 tỷ đồng.
Tuy nhiên, việc quản lý chất lượng hàng hóa trên môi trường không gian mạng (thương mại điện tử) hiện tại vẫn còn đối mặt với rất nhiều khó khăn và thách thức. Những khó khăn này bắt nguồn từ tính ẩn danh, tính xuyên biên giới của hoạt động kinh doanh trực tuyến, và sự phát triển nhanh chóng của công nghệ.
Quá trình xử lý các vi phạm trên không gian mạng cũng gặp nhiều trở ngại. Một trong những khó khăn chính là nhiều đối tượng kinh doanh không công khai địa chỉ, không đăng ký kinh doanh, hoặc chỉ sử dụng các tài khoản mạng xã hội hoặc sàn thương mại điện tử trung gian để chào bán hàng hóa. Điều này khiến việc xác định chủ thể chịu trách nhiệm và xử lý vi phạm đối với hàng hóa được quảng cáo trên mạng còn khó khăn, bởi hoạt động này thường không trùng khớp với thực tế.
Ông Huy cho biết, nhiều mặt hàng khi kiểm tra, đặc biệt là mỹ phẩm, thực phẩm chức năng và nhiều sản phẩm khác, thường không có hóa đơn chứng từ hoặc không rõ nguồn gốc xuất xứ. Thêm vào đó, một số hành vi vi phạm trên thương mại điện tử hiện tại chưa có quy định cụ thể để xử phạt, và mức xử phạt hiện tại được cho là chưa đủ sức răn đe.
Bên cạnh những thách thức từ phía người bán và cơ chế quản lý, tâm lý của một bộ phận không nhỏ người tiêu dùng cũng góp phần tạo điều kiện cho hàng hóa kém chất lượng tồn tại. Họ vẫn còn tâm lý ham rẻ và dễ dàng bị thu hút bởi những quảng cáo cường điệu, sai sự thật. Đáng chú ý là người tiêu dùng chưa có thói quen kiểm tra thông tin chi tiết về sản phẩm cũng như thông tin về người bán khi thực hiện giao dịch trực tuyến.
Trước bối cảnh đó, để nâng cao hiệu quả công tác quản lý và ngăn chặn hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng trên không gian mạng, ông Huy cho biết Sở Công Thương TP Hồ Chí Minh đã và đang triển khai một số giải pháp đồng bộ.
Một trong những giải pháp trọng tâm là tham mưu hoàn thiện chính sách, bao gồm việc quản lý chặt chẽ hơn đối với tài khoản ảo, tăng cường khả năng truy xuất nguồn gốc sản phẩm, và nâng mức chế tài xử phạt để đảm bảo tính răn đe. Ngoài ra, việc kinh doanh trên không gian mạng đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ, do đó cần tăng cường kết nối liên ngành, liên tỉnh, bởi nhiều đối tượng kinh doanh điều hành hoạt động tại TP Hồ Chí Minh nhưng có thể từ địa phương khác hoặc nước ngoài.
Công tác đẩy mạnh tuyên truyền cũng rất cần thiết, hướng tới cả tổ chức, cá nhân kinh doanh trên thương mại điện tử để họ nắm rõ quy định pháp luật, đồng thời tuyên truyền cho người tiêu dùng để họ nâng cao nhận thức, biết cách nhận biết và tố giác hành vi bán hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng. Sở Công Thương cũng chỉ đạo lực lượng quản lý thị trường phối hợp thực hiện nghiêm túc chiến dịch cao điểm đấu tranh, truy quét, ngăn chặn buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả trên mọi lĩnh vực, trong đó có không gian mạng.
Hiện nay, hàng hóa cũng như người bán trên các sàn thương mại điện tử có một số lượng rất nhiều. Trả lời câu hỏi của Tạp chí Diễn đàn Doanh nghiệp về việc sử dụng công nghệ để tìm và ngăn chặn vi phạm, ông Huy cho biết, một trong những giải pháp quan trọng được đề xuất và đang được triển khai là hoàn thiện và vận hành hiệu quả công cụ thu thập dữ liệu thương mại điện tử. Việc đầu tư phát triển và sớm đưa vào vận hành công cụ thu thập, phân tích dữ liệu từ thương mại điện tử sẽ tạo ra một nguồn dữ liệu quan trọng cho công tác quản lý nhà nước.
Ông Huy cũng cho biết, hiện nay đang có một hệ thống nội bộ của lực lượng quản lý thị trường, được sử dụng để cập nhật thông tin về các doanh nghiệp, hộ kinh doanh đang hoạt động trên thị trường TP Hồ Chí Minh và trong phạm vi quản lý nhà nước. Thông tin từ đăng ký kinh doanh, hộ kinh doanh cá thể đều được ghi nhận trên hệ thống. Quan trọng là khi các tổ chức, cá nhân vi phạm, thông tin này cũng sẽ được ghi nhận. Điều này cho phép các đơn vị liên quan như Y tế, Công Thương, Quản lý thị trường hay An toàn thực phẩm có thể cùng tra cứu thông tin về các đơn vị kinh doanh và các vi phạm của đơn vị kinh doanh. Mục tiêu chính của công cụ này là hướng tới việc phát hiện sớm và xử lý vi phạm.
