Gửi bình luận
Hạ tầng số đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng thành phố thông minh lấy người dân làm trung tâm.
Phát biểu tại “Diễn đàn Công nghệ mới & Trí tuệ nhân tạo trong chuyển đổi số & Phát triển xanh đô thị” ngày 07/05/2025 tại Thành phố Hồ Chí Minh, ông Nguyễn Thành Phúc, Cục trưởng Cục chuyển đổi số Quốc gia Bộ Khoa học và Công nghệ, nhấn mạnh rằng chủ trương phát triển đô thị thông minh bền vững đã được đề ra từ rất sớm tại Việt Nam, cụ thể là từ tháng 8 năm 2018 với Quyết định 950 của Thủ tướng Chính phủ. Gần đây hơn, Nghị quyết số 57 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học công nghệ đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia đã đặt ra mục tiêu tham vọng là đến năm 2030, Việt Nam sẽ hoàn thành việc xây dựng đô thị thông minh đối với các thành phố trực thuộc trung ương và một số tỉnh, thành phố có đủ điều kiện.
Để đạt được mục tiêu này, ông Phúc chia sẻ ba nhóm nội dung trọng tâm mà các địa phương cần quan tâm khi triển khai đô thị thông minh.
Đầu tiên là “Từ Công nghệ đến Quản trị”. Đây là sự chuyển đổi từ mô hình quản lý đô thị truyền thống sang một mô hình tích hợp sâu rộng công nghệ. Các công nghệ như IoT, AI, Cloud, Big Data và 5G được ứng dụng xuyên suốt trong mọi quy trình từ quy hoạch, vận hành cho đến cung cấp dịch vụ đô thị. Điểm cốt lõi ở đây không chỉ là bản thân công nghệ, mà là khả năng sử dụng công nghệ để tạo ra một đô thị được quản trị một cách hiệu quả, có sự phối hợp nhịp nhàng, minh bạch, và an toàn. Mục tiêu cuối cùng là nơi người dân và doanh nghiệp nhận được dịch vụ tốt hơn và tham gia vào quá trình phát triển nhiều hơn.
Thứ hai là “Hạ tầng số là hạ tầng cho phát triển đô thị thông minh”. Hạ tầng số được xem là nền tảng thiết yếu để thúc đẩy sự phát triển của đô thị thông minh. Nó bao gồm nhiều thành phần quan trọng như hạ tầng viễn thông và internet, hạ tầng dữ liệu, hạ tầng tiện ích số và công nghệ số trên dịch vụ, cùng với hạ tầng vật lý số.
Hạ tầng số đóng vai trò là hạ tầng mới, là nền tảng để phát triển các lĩnh vực kinh tế, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế số. Nó cung cấp môi trường và công cụ để giải quyết các bài toán phức tạp của đô thị thông minh, tạo ra những trải nghiệm số mới sáng tạo, nâng cao năng lực cạnh tranh và hướng tới phát triển bền vững. Vì vai trò thiết yếu này, hạ tầng số cần được ưu tiên đầu tư hiện đại hóa và đi trước một bước để thúc đẩy phát triển đô thị thông minh một cách đồng bộ, hiện đại, bền vững và hiệu quả.
Thứ ba là “Lấy người dân và doanh nghiệp làm trung tâm”. Trong quá trình chuyển đổi sang môi trường số, người dân và doanh nghiệp ngày càng phụ thuộc vào các dịch vụ số thông minh để đáp ứng các nhu cầu cơ bản như sống, học tập, làm việc, đi lại và tương tác với chính quyền. Do đó, việc phát triển đô thị thông minh cần phải đặt con người và doanh nghiệp vào vị trí trung tâm, xây dựng một hệ sinh thái dịch vụ linh hoạt, dễ tiếp cận, đồng thời đảm bảo an toàn dữ liệu và quyền riêng tư.
Trí tuệ nhân tạo (AI) đóng vai trò then chốt trong việc nâng cao hiệu quả quản lý và cung cấp dịch vụ đô thị. AI được ứng dụng trong quy hoạch và vận hành đô thị, giúp phân bổ nguồn lực tối ưu, dự báo nhu cầu về hạ tầng, và đưa ra cảnh báo theo thời gian thực. AI có thể giám sát chất lượng môi trường, kịp thời phát hiện ô nhiễm không khí hay tiếng ồn. Nó còn giúp cung cấp các dịch vụ thiết yếu như y tế, giáo dục, hành chính công, các tiện ích đô thị, tài chính, ngân hàng, tiếp vận,... với trải nghiệm cá nhân hóa và hiệu quả hơn.
Trong lĩnh vực giao thông, đô thị thông minh tích hợp các phương tiện di chuyển hiện đại (xe công cộng, micro mobility như xe đạp/xe điện, dịch vụ chia sẻ xe, xe tự hành) và hệ thống quản lý giao thông thông minh sử dụng dữ liệu thời gian thực để dự báo, điều phối luồng di chuyển, giảm ùn tắc, hạn chế khí thải và nâng cao trải nghiệm cho người dân.
Đồng thời, công nghệ đô thị thông minh còn góp phần nâng cao năng lực phòng chống thiên tai và thích ứng với biến đổi khí hậu. Các mô hình AI kết hợp dữ liệu lớn cho phép dự báo sớm và chính xác các hiện tượng thời tiết cực đoan, hỗ trợ ra quyết định nhanh chóng và hiệu quả trong phòng ngừa, ứng phó và khắc phục hậu quả thiên tai.
Dưới góc nhìn từ Thành phố Hồ Chí Minh, ông Lâm Đình Thắng, Giám đốc Sở Khoa học Công nghệ Thành phố Hồ Chí Minh, khẳng định rằng Thành phố Hồ Chí Minh luôn xác định khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là chìa khóa để mở ra một tương lai thịnh vượng không chỉ cho Thành phố mà còn cho cả nước.
Thành phố đã và đang nỗ lực xây dựng một hệ sinh thái thuận lợi cho đổi mới sáng tạo, khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào nghiên cứu, phát triển và hỗ trợ các startup công nghệ. Nhiều chủ trương, chính sách quan trọng đã được ban hành nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho việc xây dựng và phát triển đô thị thông minh.
Trong những năm qua, Thành phố Hồ Chí Minh đã triển khai nhiều dự án và chương trình cụ thể tập trung vào các lĩnh vực then chốt như giao thông minh, quản lý đô thị thông minh, phát triển dịch vụ công trực tuyến và xây dựng các hạ tầng số hiện đại. Lãnh đạo Thành phố nhận thức rõ rằng xây dựng đô thị thông minh là một hành trình dài, đòi hỏi sự nỗ lực không ngừng nghỉ, đổi mới liên tục và đặc biệt là sự chung tay của cả cộng đồng.
Trong bối cảnh cách mạng công nghiệp 4.0 mang lại cả cơ hội và thách thức lớn, Thành phố Hồ Chí Minh quyết tâm tận dụng các thành tựu khoa học và công nghệ, đặc biệt là trí tuệ nhân tạo, internet vạn vật và dữ liệu lớn, để tạo ra những đột phá trong xây dựng đô thị thông minh. “Mục tiêu phát triển của Thành phố không chỉ dừng lại ở một đô thị thông minh về hạ tầng, mà còn hướng tới một đô thị thông minh về kinh tế số, xã hội số và chính quyền số, trong đó vẫn lấy người dân làm trung tâm”, ông Thắng nói.
