CHUYỂN ĐỔI SỐ: Đo lường mức độ chuyển đổi số trong doanh nghiệp

Phát biểu tại "Diễn đàn: Chuyển đổi số trong doanh nghiệp - Tư duy và hành động mới" do Tạp chí Diễn đàn Doanh nghiệp phối hợp với Viện Tin học Doanh nghiệp tổ chức ngày 28/12/2022, ông Nguyễn Trọng Đường, Chuyên gia Chuyển đổi số, Bộ Thông tin & Truyền thông (TT&TT) cho biết công tác chuyển đổi số đã có những bước tiến rõ ràng qua 3 năm thực hiện, đồng thời tạo ra làn sóng về chuyển đổi số trong các doanh nghiệp. 

Chỉ tính riêng trên Cổng chuyển đổi số doanh nghiệp nhỏ và vừa SMEdx của Bộ Thông tin và Truyền thông đã có trên 600.000 doanh nghiệp tiếp cận, tham khảo thông tin về các nền tảng được đăng tải trên đó; và khoảng 70.000 doanh nghiệp sử dụng một trong số các nền tảng của Chương trình để chuyển đổi số, chiếm 1/10 số lượng doanh nghiệp.

Do đó, ông Đường cho biết, trên thực tế việc tiến hành chuyển đổi số mới chỉ ở phần nhận thức, thực chất đi vào sử dụng vẫn chưa nhiều.

Để chuyển đổi số đi vào thực chất, cuối 2021 Bộ TT ban hành Bộ chỉ số đo lường mức độ chuyển đổi số của doanh nghiệp. Tuy nhiên, sau 1 năm, chỉ có 500 doanh nghiệp tham gia và đăng ký tài khoản trên trang Cổng www.dbi.gov.vn. Trong số những doanh nghiệp đăng ký tài khoản, chỉ có khoảng 400 doanh nghiệp tự đánh giá mức độ chuyển đổi số của mình và có một số nhỏ, khoảng vài chục doanh nghiệp thực hiện tư vấn đánh giá. 

Theo ông Đường cho biết, Bộ Chỉ số cung cấp cho doanh nghiệp bộ công cụ đo lường mức độ chuyển đổi số. Doanh nghiệp có thể tự đánh giá, để xác định mình đang ở giai đoạn nào, mức độ trưởng thành số ra sao, khâu mạnh khâu yếu theo từng giai đoạn chuyển đổi số để tự đưa ra lộ trình, kế hoạch chuyển đổi số phù hợp với kế hoạch phát triển toàn diện. Đồng thời hỗ trợ cho các cơ quan quản lý đánh giá thực chất hơn quá trình chuyển đổi số của các doanh nghiệp.

Bộ TT&TT đã tham khảo nhiều bộ chuyển đổi số quốc tế để xác định được khung cấp độ trưởng thành số, các trụ cột chính và các tiêu chí đánh giá… để xây dựng như 1 tiêu chuẩn và chia thành 5 cấp độ. 

Cụ thể, mức 1 là mức khởi động, tuy nhiên trước mức 1 có mức 0 dành cho các doanh nghiệp có số điểm đánh giá dưới 20%. Mức 2 là bắt đầu khi chuyển đổi số đã bắt đầu tác động lên hoạt động bình thường của doanh nghiệp và mang lại lợi ích thực sự. Mức 3 là hình thành cho các doanh nghiệp đã bắt đầu trở thành doanh nghiệp số. 

Mức 4 là doanh nghiệp đã cơ bản trở thành doanh nghiệp số với một mô thức kinh doanh chính dựa trên nền tảng số và dữ liệu số. Và cuối cùng là mức 5 là doanh nghiệp có thể dẫn dắt hệ sinh thái chuyển đổi số trong hệ sinh thái hoạt động của doanh nghiệp. Và các đối tác phải bắt buộc chuyển đổi số mới có thể hoạt động được trong hệ sinh thái của doanh nghiệp.

Bộ Chỉ số được đánh giá theo 6 trụ cột bao gồm trải nghiệm số cho khách hàng để đánh giá khả năng của doanh nghiệp trong cung cấp cho khách hàng các trải nghiệm số hấp dẫn; chiến lược số; hạ tầng và công nghệ số; vận hành số; văn hóa số; dữ liệu và tài sản thông tin.

Đây là những trụ cột quan trọng và được chia thành các tiêu chí khác nhau với từng nhóm doanh nghiệp với quy mô khác nhau. Cụ thể, ông Đường chỉ ra một số ví dụ như với trụ cột vận hành số cho doanh nghiệp nhỏ và vừa sẽ có 6 tiêu chí về chính sách quản trị và 7 tiêu chí về nguồn nhân lực số. Chúng tôi không đánh giá nguồn nhân lực công nghệ thông tin mà đánh giá nguồn nhân lực bình thường nhưng sử dụng công nghệ số.

Với nhóm doanh nghiệp lớn, ông Đường cho biết, sẽ có 139 tiêu chí với 25 thành phần với những đánh giá sâu hơn như về sự thấu hiểu của khách hàng từ bên ngoài, niềm tin khách hàng… để làm sao khách hàng thực sự cảm thấy họ được chăm sóc toàn diện, không chỉ dừng ở khâu giải quyết khiếu nại. Hoặc tiêu chí vận hành sẽ nhấn mạnh việc thay đổi phương thức hoạt động, phương thức cung cấp dịch vụ…

Dựa trên các tiêu chí này, Bộ TT&TT đã đưa ra những thang điểm khác nhau. Từ các thang điểm này sẽ có mức chấm cho ra số điểm cụ thể. Với doanh nghiệp lớn điểm dưới 10 sẽ đánh giá là chưa chuyển đổi số. Với doanh nghiệp nhỏ và vừa, điểm tối đa nhỏ hơn hoặc bằng 20 điểm sẽ bị đánh giá chưa khởi động chuyển đổi số.

Với nhóm Tập đoàn, Tổng Công ty sẽ đánh giá các doanh nghiệp thành viên và có công thức tính toán tổng hợp. Trên cổng DBI đã cung cấp công cụ tự động, các doanh nghiệp chỉ cần khai thông tin và đăng ký tài khoản, sau đó nhập số liệu và ấn gửi để tiến hành chấm điểm.

Mặc dù vậy, ông Đường chia sẻ, điểm do các doanh nghiệp tự chấm sẽ có độ chính xác khoảng 60% do barem điểm được xây dựng chung tổng hòa cho tất cả các doanh nghiệp thuộc nhiều ngành nghề các nhau. "Các doanh nghiệp sẽ cảm thấy đúng một chút nhưng không hoàn toàn chính xác", ông Đường nói thê.

Do đó, ông Đường khuyến nghị, các doanh nghiệp có thể thuê chuyên gia tư vấn để xây dựng barem chính xác để phù hợp với từng ngành nghề để có mức điểm sát với thực tiễn của doanh nghiệp

Doanh nghiệp để chuyển đổi số thành công một cách thực chất cần phải biết mình ở đâu. Trên thực tế, các doanh nghiệp vẫn còn ngại vào Cổng BDI để đo lường mức độ chuyển đổi số. Tuy nhiên, chuyên gia này cho rằng, các doanh nghiệp có thể gửi kết quả tự đo lường cho Bộ TT&TT để có thể đánh giá sát sao hơn, từ đó xây dựng lộ trình phù hợp để biết được mức độ ưu tiên chuyển đổi số với doanh nghiệp mình.

Đồng thời, cần có sự vào cuộc của lãnh đạo, hợp tác của các bên để tạo ra văn hóa, kỹ năng và kết nối. Đây là những nguyên tắc để triển khai đánh giá chuyển đổi số và thực hiện chuyển đổi số trong doanh nghiệp thành công. Ông Đường kỳ vọng, trong thời gian tới, sẽ có ngày càng nhiều doanh nghiệp quan tâm tham gia mạnh mẽ hơn trong việc đánh giá mức độ chuyển đổi số, để chuyển đổi số thực sự mang lại lợi ích cho doanh nghiệp.