Đánh thuế bất động sản thứ 2: Cần có lộ trình cụ thể

Đây là chia sẻ của GS Đặng Hùng Võ - nguyên Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường xung quanh câu chuyện đánh thuế bất động sản thứ 2 đang được dư luận hết sức quan tâm.

Theo GS Đặng Hùng Võ, ở các nước phát triển, người lao động có thu nhập cao, trong tiền lương đã có chi phí nhà ở, các nước này đều có hệ thống cơ sở dữ liệu nhà đất đầy đủ, toàn diện, được cập nhật kịp thời, dựa vào nền tảng số công việc quản lý thuế sẽ chính xác.

“Cơ quan quản lý có thể biết chính xác trên cả nước ông A hay ông B đang sở hữu bao nhiêu bất động sản, thuộc loại nào, tổng giá trị là bao nhiêu. Không có chuyện mù mờ đối tượng đánh thuế. Vấn đề lớn hơn là đổi mới tư duy trong việc giải quyết mâu thuẫn kịch liệt giữa “bảo vệ bí mật” quyền riêng tư tài sản và yêu cầu công khai - minh bạch tài sản để phòng, chống tham nhũng”, ông Võ chia sẻ.

Cũng theo GS Đặng Hùng Võ, thuế là một công cụ để điều tiết thị trường. Nhưng chính sách thuế cần có lộ trình cụ thể được tính toán cẩn thận, tránh tuyệt đối kiểu giật cục. Đột ngột chuyển từ trạng thái này sang trạng thái khác sẽ gây sốc cho nền kinh tế và cả khối đồng thuận xã hội.

“Câu chuyện ở Việt Nam thậm chí còn phức tạp hơn nhiều, nên cần rất thận trọng trong việc lựa chọn lộ trình đánh thuế bất động sản. Mặt bằng thu nhập của người lao động Việt Nam thấp, hơn nữa còn là chính sách để thu hút đầu tư FDI. Trong tiền công, tiền lương gần như không nhìn thấy chi phí cho chỗ ở”, vị chuyên gia nói.

Đặc biệt, theo vị chuyên gia này, hiện nay, hạ tầng quản lý nhà đất, thu nhập, tiêu dùng ở Việt Nam còn kém, chưa theo kịp các hình thức sản xuất, kinh doanh dựa vào những tiến bộ kỹ thuật. Đơn cử, việc xác định một bất động sản thật sự là của ông A hay ông B, hay chỉ là đứng tên hộ còn rất khó khăn.

“Việc đánh thuế trượt đối tượng ắt sẽ diễn ra. Vậy nghiên cứu về tính khả thi của sắc thuế bất động sản được coi là trọng tâm. Đó là chưa kể tới vấn đề quyền riêng tư về tài sản được xử lý ra sao. Vậy nên lộ trình áp dụng thuế bất động sản cho nước ta để tạo được hiệu quả không giá ảo cũng phải cần thời gian, tích cực lắm cũng phải 20 năm”, nguyên Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường nhận định.

Đồng quan điểm, bà Đỗ Thu Hằng - Giám đốc cấp cao, bộ phận nghiên cứu và tư vấn Savills Hà Nội cũng nhìn nhận, việc áp dụng đánh thuế bất động sản thứ 2 đòi hỏi phải có sự chuẩn bị toàn diện, không chỉ ở một khu vực cụ thể mà trên toàn quốc. Điều này có nghĩa là cần sự đồng bộ trong hệ thống quản lý bất động sản và các biện pháp kỹ thuật khác như giao dịch qua ngân hàng và kê khai tài sản.

Theo bà Hằng, nếu chưa có đủ công cụ và hệ thống quản lý đất đai toàn quốc, việc thực hiện sẽ không đạt hiệu quả và có thể làm tổn hại đến mục tiêu phát triển lành mạnh của thị trường.

“Mặc dù chúng ta mong muốn thực hiện việc đánh thuế ngay nhưng cần phải tính toán thời gian, kế hoạch, không thể nói là làm được luôn. Thời điểm áp dụng cần đảm bảo thị trường phát triển bền vững thì nền kinh tế mới ổn định”, bà Hằng nhấn mạnh.

Cũng theo bà Hằng, việc đánh thuế căn nhà thứ hai, ở một khía cạnh nào đó sẽ khiến cho giá bán bất động sản tăng. Trong khi hiện nay, mọi người đều đang kỳ vọng đưa mặt bằng giá về mức hợp lý. Nếu mặt bằng giá tiếp tục tăng sẽ ảnh hưởng đến tính thanh khoản và sự phục hồi của thị trường.

Trong bối cảnh hiện nay, Giám đốc Savills Hà Nội đánh giá, thị trường bất động sản mới chớm phục hồi, do đó nếu áp dụng luôn sẽ tạo nên nguy cơ khủng hoảng thêm một lần nữa. Vị giám đốc cho rằng việc đánh thuế bất động sản thứ 2 chỉ là một trong những biện pháp, không phải yếu tố duy nhất. Thị trường vẫn còn nhiều yếu tố khác như nguồn cung, pháp lý… để giải quyết, chứ không phải mỗi vấn đề đánh thuế.

Theo bà Hằng, Việt Nam đã chứng kiến nhiều khó khăn khi thị trường bất động sản quá phụ thuộc vào nguồn vốn ngân hàng. Hiện tại, thị trường vẫn đang trong giai đoạn đầu phát triển nên các chính sách tín dụng cần sự điều tiết hợp lý.

Bên cạnh đó, bà Hằng cũng cho rằng, việc áp dụng các biện pháp điều tiết cần phải dựa vào điều kiện phát triển của thị trường tại mỗi thời điểm. “Chúng ta đã có kinh nghiệm qua nhiều chu kỳ siết chặt tín dụng, vì vậy cần linh hoạt trong việc điều chỉnh để tránh gây bất ổn cho thị trường”, bà Hằng lưu ý.

Trao đổi với Diễn đàn Doanh nghiệp, một số chuyên gia cũng cho rằng, nếu không có hệ thống cơ sở dữ liệu về thị trường, các chính sách thuế sẽ không thể phát huy hiệu quả, thậm chí làm mất cân bằng và ổn định xã hội.

Nguồn dữ liệu minh bạch từ phía Nhà nước sẽ là cơ sở để định giá bất động sản khách quan và chính xác, từ đó việc đánh thuế mới nhắm tới đúng đối tượng và thực hiện được mục tiêu điều tiết thị trường. Để hiện thực hóa hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia về thị trường bất động sản, cần sự vào cuộc đồng thời của nhiều bộ, ngành.