Ba lần "vượt bão" của doanh nhân Lê Phước Vũ

KHÁNH HÀ• 16/07/2020 03:00

Để xây dựng nên Tập đoàn Hoa Sen, nhiều người nói đường đời của doanh nhân Lê Phước Vũ có thể được viết thành tiểu thuyết.

Ông Lê Phước Vũ khởi nghiệp kinh doanh từ một cơ sở bán lẻ tôn vào năm 1994. Năm 2001, sau 7 năm tích lũy vốn và kinh nghiệm kinh doanh, ông sáng lập Công ty Cổ phần Hoa Sen với vốn điều lệ 30 tỷ đồng.

Tay trắng dựng cơ đồ

Lê Phước Vũ sinh ra trong một gia đình nghèo ở Bình Định, Sau khi tốt nghiệp Trường Trung cấp Giao thông ông đã cùng gia đình khăn gói vào miền Nam để tìm kế mưu sinh với hy vọng đổi đời.

Khởi nghiệp, ông làm việc cho một công ty vận tải ở Tây Ninh. Công việc luôn phải xa nhà và chạy những tuyến đường nguy hiểm mà cuộc sống của gia đình ông vẫn không cải thiện, vì thế gia đình ông lại tiếp tục khăn gói lên Buôn Mê Thuật lập nghiệp với mong ước cuộc sống sẽ tốt hơn. Nhưng chỉ sau một thời gian ngắn vợ chồng ông lại dắt díu nhau quay trở lại Sài Gòn.

Ông Lê Phước Vũ, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Hoa Sen.

Thất bại không làm ông nản lòng mà ngược lại, ý chí quyết tâm vươn lên càng mãnh liệt hơn bao giờ hết. Trở lại Sài Gòn, ông Vũ làm quản đốc cho Công ty Gỗ Đức Thành (tiền thân của CTCP Gỗ Đức Thành hiện nay). Sự gặp gỡ tình cờ của ông Vũ với vị giám đốc một công ty thép nước ngoài đã giúp ông nảy sinh ý định tự mình đứng ra kinh doanh.

Năm 1994, Lê Phước Vũ lấy 2 chỉ vàng mà vợ chồng ông tích lũy bao lâu nay mở một cửa hàng nhỏ bán tôn.

Sau 3 năm kinh doanh, ông Vũ nhận thấy rằng cửa hàng hoạt động không còn hiệu quả, đánh liều ông vay mượn khắp nơi mở một xưởng cán tôn.

Thời gian đầu ông gặp không ít khó khăn vì phải chạy vạy lo tiền thanh toán trả góp máy móc thiết bị, lương nhân viên, áp lực cạnh tranh…Nhiều lúc tưởng chừng như xưởng của ông ngấp nghé bên bờ vực phá sản nhưng chữ “nhẫn” mà ông học được từ triết lý phật giáo đã giúp ông bình tĩnh giải quyết mọi việc một cách hợp lý nhất, cũng từ đó công việc làm ăn của ông ngày càng thuận lợi hơn.

Khi có một lượng khách hàng ổn định, ông Vũ quyết tâm mở rộng thêm nhiều xưởng tôn khác, vừa làm, vừa học để tích lũy kinh nghiệm về công nghệ sản xuất mới cũng như cách thức quản trị kinh doanh.

Tháng 8/2001, Lê Phước Vũ thành lập Công ty Cổ phần Hoa Sen với số vốn ban đầu 30 tỷ đồng, chỉ vỏn vẹn có 22 nhân viên. Dưới sự lãnh đạo tài tình và chiến lược phát triển đúng đắn Hoa Sen từ một công ty nhỏ dần dần phát triển lớn mạnh.

Không dừng ở đó, Lê Phước Vũ còn đẩy mạnh xây dựng hàng loạt dự án lớn như: Xây dựng Nhà máy Tôn Hoa Sen – Phú Mỹ, Nhà máy Thép cán nóng Hoa Sen, Nhà máy Cán thép Xây dựng Hoa Sen, Nhà máy Ống thép Hoa Sen. Đồng thời đẩy mạnh thương hiệu Hoa Sen vươn xa thị trường ngoài nước như xây dựng một nhà máy thép tại Myanmar.

Ba lần vượt “bão”

Năm 1997, ông Vũ lại lần nữa phải cắn răng tính toán đầu tư máy cán tôn, trong bối cảnh tôn cắt sẵn không còn làm ăn được nữa. Thời điểm đó, máy móc công nghiệp thường phải nhập từ Đài Loan, và chiếc máy ông nhắm đến có giá đến 120.000 USD - con số quá lớn so với khả năng của ông. Bằng sự mày mò và quyết tâm, ông đã sử dụng một số phụ tùng ở Đài Loan, tham khảo tìm tòi các bản vẽ thiết kế, còn lại thuê gia công, cóp nhặt linh kiện trong nước, lắp ráp cải tiến hiệu chỉnh dần. Đến nay chiếc máy cán tôn tự chế này vẫn đang hoạt động tốt.

Năm 2001, với số vốn tích góp trong suốt 7 năm lăn lộn, ông thành lập Công ty Cổ phần Tôn Hoa Sen với vốn điều lệ 30 tỷ đồng và 22 nhân viên, sản xuất các sản phẩm tấm lợp kim loại, tôn mạ màu, tôn mạ kẽm và các loại vật liệu xây dựng khác. Với phương châm làm ăn “mua tận gốc, bán tận ngọn” ông Vũ đã cất công xây dựng một hệ thống phân phối để bán trực tiếp tới người dùng, điều được thị trường ghi nhận như một “độc chiêu” đúng đắn giúp công ty non trẻ của ông đứng vững và cạnh tranh sòng phẳng với nhiều “tiền bối” trong lĩnh vực này.

Đặc biệt, trong cuộc khủng hoảng tài chính thế giới làm suy thoái kinh tế toàn cầu năm 2008 và giá thép cán nóng sụt khủng khiếp từ gần 1.100 USD/tấn xuống dưới 500 USD/tấn, chính chiến lược này đã giúp Hoa Sen không gục ngã như nhiều “ông lớn” khác trong ngành tôn thép.

Chính nhờ đó, sau cơn suy thoái, khi nhiều DN còn gượng gạo đứng dậy thì ông đã đủ điều kiện đầu tư dự án Nhà máy Tôn Hoa Sen Phú Mỹ với công suất lớn gấp 3 lần tổng công suất hiện có của Hoa Sen vào thời điểm đó.

Dự án được xây dựng nhanh kỷ lục chỉ trong 10 tháng, từ tháng 5/2009 đến tháng 3/2010, đã hoàn thành dây chuyền đầu tiên để đưa ra thị trường sản phẩm chất lượng, tạo doanh thu, góp phần giúp Tập đoàn vượt qua khủng hoảng và đón đầu khi nền kinh tế phục hồi.

Cũng ngay trong giai đoạn khó khăn đó, thị trường vật liệu xây dựng trong nước bị ảnh hưởng bởi sự đóng băng của thị trường bất động sản, ông Vũ đã đẩy mạnh hoạt động xuất khẩu ra nhiều quốc gia. Bước đi đó đã giúp Hoa Sen đã duy trì tốt tốc độ tăng trưởng doanh thu, và trở thành doanh nghiệp xuất khẩu tôn - thép hàng đầu Đông Nam Á với doanh thu xấp xỉ 300 triệu USD trong năm 2014.

Với sự nhạy bén và tinh thần dám nghĩ dám làm, các quyết định đầu tư và kinh doanh của ông Vũ đều đem lại hiệu quả cao. Chính điều này đã giúp Tập đoàn Hoa Sen thu hút được các nhà đầu tư tài chính quốc tế như Red River Holding, Deutsch Bank, STIC Investments, Dragon Capital, KITMC…

Để có được như ngày hôm nay thì con đường kinh doanh của ông gặp không ít khó khăn, đặc biệt là với một người không được đào tạo bài bản trong lĩnh vực kinh tế như ông. Ông phải tự mình học hỏi nhiều, học từ công việc, học trong thực tiễn kinh doanh, học từ thất bại, học phán đoán, dự liệu mọi tình huống và có phương án để đối phó những trường hợp xấu nhất.

Ông sẵn sàng chấp nhận bỏ tiền thuê các chuyên gia nước ngoài về hướng dẫn cho mình và mọi người các công nghệ tiên tiến của nước ngoài, để áp dụng công nghệ mới vào hoạt động sản xuất của nhà máy (thời điểm đó việc làm này là một hoạt động xa sỉ).

Khi được hỏi có mạo hiểm quá hay không khi đưa thương hiệu tôn Hoa Sen ra thị trường thế giới thì ông cho rằng "mạnh dùng lực, yếu dùng thế". Ông thường ví von rằng các tập đoàn nước ngoài như người khổng lồ trên võ đài tung những cú đấm mạnh, nhưng nếu mình khôn ngoan, biết cách né tránh họ thì họ sẽ không đánh tới ta được. Nhờ biết cái thế của mình nên Hoa Sen luôn giữ vững và mở rộng thị phần và doanh nghiệp vẫn tăng trưởng cho dù kinh tế khó khăn.

Đi lên từ những quyết định táo bạo

Ông Vũ nổi tiếng trên thương trường nhờ những quyết định táo bạo, vào năm 2008 cuộc khủng hoảng tài chính tiền tệ thế giới và suy thoái kinh tế toàn cầu khiến nhiều doanh nghiệp lao đao. Hoa Sen đứng trước nguy cơ bị phá sản khi giá thép bất ngờ giảm xuống 2/3 (chỉ trong 6 tháng) mà chi phí đầu tư sản xuất lại rất lớn. Ông Vũ như ngồi trên đống lửa vì mỗi ngày qua đi thì giá càng giảm sâu. Lúc đó, ông đã ra một quyết định táo bạo là bán tháo tất cả hàng trong kho, rồi sau đó mua lại với giá rẻ hơn, nhu cầu tới đâu mua tới đó.

Nhờ quyết định nhanh chóng và kịp thời đó năm 2008 công ty đã vượt qua khủng hoảng, thậm chí có lãi trên 1.000 tỷ đồng.

Theo ông Vũ yếu tố quan trọng giúp công ty ông vượt qua mọi khó khăn là phải có một tầm nhìn tốt, chiến lược đúng, phát triển bền vững và biết thích nghi với mọi hoàn cảnh.

Trong hoạt động kinh doanh Hoa Sen luôn chú trọng xây dựng hệ thống phân phối riêng, từ 3 chi nhánh vào năm 2001, hiện tại Tập đoàn Hoa Sen hơn 100 hệ thống cửa hàng bán lẻ trải dài khắp cả nước. Đây được xem là hệ thống bán lẻ trực tiếp đến người tiêu dùng có quy mô và hiệu quả nhất hiện nay trong ngành Tôn - Thép Việt Nam.

Cơ duyên với Đạo Phật

Cha mẹ ông Vũ quê ở Điện Bàn, Quảng Nam nhưng ông sinh ra ở Bình Định. Ông kể rằng thuở nhỏ hay lên chùa nhưng khi đó ông chưa có đức tin. Tuy nhiên, nhiều biến cố sau này đã làm ông bước vào con đường Phật pháp.

Ông Vũ cho hay: “Nếu đang làm Cà Ná thì phải đứng công trường từ sáng đến tối ròng rã 1 tháng 30 ngày. Vì không làm Cà Ná nên giờ tôi ở trên núi, 3 giờ sáng dậy tập công phu đến 5-6 giờ, cuộc sống an lành và vui lắm, tâm an thì trí sáng, quý vị nào thích lên tắm suối, suối của tôi tuyệt vời”.

Lên núi rồi, người đứng đầu Hoa Sen chia sẻ ngộ nhận một điều rằng: "Mình sống thanh tịnh, cái trí mình sáng, cái lòng mình vui".

Ông Vũ cho biết thêm, mặc dù ở xa nhưng bản thân vẫn nắm hết công việc, bởi không thể Chủ tịch hai mươi mấy năm nay đi đòi nợ, đi bán hàng, đi kiểm kê kho, đi xuống công trường,.. đến lúc cũng phải được nghỉ ngơi. Ngày xưa tay chân yếu giờ tay chân khỏe rồi, ông Vũ cho biết chỉ còn dùng cái đầu thôi, như vậy mới là Chủ tịch!

Ông Vũ từng chia sẻ: “Tôi là Phật tử thực sự. 'Gặp' Đức Phật là nhân duyên lớn nhất trong đời tôi. Đó là một giá trị vô giá, từ giá trị đó tôi tạo ra giá trị vật chất. Ông Vũ ngày nay dù vẫn còn phàm phu, nhưng đã thánh thiện hơn nhiều so với ông Vũ trước khi giác ngộ đạo Phật cách đây 20 năm”, ông Vũ nói về mình.

Tinh thần đạo Phật không chỉ toát lên ở con người ông, mà nó thực sự thấm nhuần trong văn hóa của Hoa Sen - tập đoàn do ông gây dựng. Logo của Hoa Sen là hình hoa sen cách điệu, 8 cánh hoa biểu trưng cho Bát chính đạo của nhà Phật. Văn hóa của Hoa Sen dựa trên 10 chữ T: “Trung thực - Trung thành - Tận tụy - Trí tuệ - Thân thiện”. Trong đó, tiêu chí trung thực được ông đặt lên hàng đầu. Điều này lý giải vì sao ông bức xúc đến thế khi một trợ thủ đắc lực của ông, từng được ông tin tưởng giao phó chức vụ quản lý cao cấp trong Tập đoàn đã vi phạm nguyên tắc này và buộc phải ra đi.

Một mặt điều hành hoạt động kinh doanh của Tập đoàn thông suốt để ổn định dòng tiền, một mặt ông quyết định đầu tư Nhà máy Tôn Hoa Sen Phú Mỹ chính trong giai đoạn khủng hoảng của nền kinh tế để đón đầu sự phục hồi. Nhà máy còn được đầu tư trong thời gian nhanh kỷ lục để đưa hàng ra thị trường, tạo doanh thu, góp phần đem lại sức sống mới cho Hoa Sen. Ông Vũ trực tiếp lăn lộn hàng tháng trời suốt thời gian đầu tư nhà máy mới để đảm bảo kịp tiến độ.

Thoát khỏi khủng hoảng, Hoa Sen đạt được số lãi cao kỷ lục trong niên độ tài chính 2012 - 2013 là 581 tỷ đồng, vượt 45% kế hoạch và tăng 58% so với niên độ tài chính trước.

Kết quả kinh doanh dự kiến hợp nhất tháng 6 với lợi nhuận tiếp tục ở mức cao với doanh thu 2.121 tỷ đồng và lợi nhuận sau thuế 105 tỷ. Tính chung cả quý vừa qua, Hoa Sen báo lãi ròng 307 tỷ đồng, tăng 91% so với cùng kỳ năm trước dù doanh thu giảm nhẹ 6%.

Lũy kế 9 tháng của niên độ tài chính 2019-2020 (Hoa Sen áp dụng năm tài chính bắt đầu từ 1/10 đến 30/9 năm sau), tập đoàn của Chủ tịch Lê Phước Vũ đã thu về 690 tỷ đồng lợi nhuận. So với cùng kỳ của niên độ liền trước, con số này tăng 149%. Kết quả này ấn tượng hơn khi doanh thu của tập đoàn thấp hơn 12%.

Nếu so với kế hoạch kinh doanh của cả niên độ 2019-2020 là 400 tỷ đồng, tập đoàn Hoa Sen vượt mục tiêu 72% chỉ sau 3/4 thời gian. Bộ phận phân tích của Công ty chứng khoán SSI (SSI Research) từng đưa ra dự báo Hoa Sen có thể đạt lợi nhuận 670 tỷ trong năm nay sau kết quả khả quan nửa đầu niên độ. Tập đoàn của ông Lê Phước Vũ cũng đã vượt con số này khi năm tài chính còn 3 tháng nữa mới kết thúc.