GÓC NHÌN: Cách ly F1 tại nhà có an toàn?

Nhằm chủ động phòng, chống dịch Covid-19 và giảm nguy cơ lây nhiễm chéo tại các cơ sở cách ly tập trung, mới đây, Bộ Y tế đã có Công văn 5152/BYT-MT gửi UBND TP Hồ Chí Minh “Hướng dẫn cách ly y tế tại nhà đảm bảo phòng, chống dịch Covid-19 cho các đối tượng thuộc diện F1” để UBND TP Hồ Chí Minh xem xét, áp dụng thí điểm.

Ngay lập tức, vấn đề F1 cách ly tại nhà nhận được khá nhiều sự quan tâm từ dư luận. Có một bộ phận cho rằng khó mà có sự an toàn cho cộng đồng vì ý thức không phải “F” nào cũng cao; bộ phận khác thì ủng hộ thí điểm vì nếu ý thức tốt sẽ có lợi rất nhiều.

Thật ra, vấn đề cách ly tại nhà không phải mới. Trên thế giới không chỉ F1 cách ly tại nhà, mà ở nhiều nơi F0 cũng được điều trị tại nhà ngay từ đầu dịch. Mô hình chăm sóc bệnh nhân Covid-19 từ xa được triển khai ở Trung Quốc, Mỹ, Úc, Canada, Hà Lan, Ireland, và Anh. Trang who.int (của Tổ chức Y tế Thế giới -WHO) thậm chí còn có chỉ dẫn cụ thể về cách chăm sóc bệnh nhân Covid-19 tại nhà để giảm tình trạng nhập viện không cần thiết kể từ khi dịch Covid-19 bùng phát trên toàn cầu.

Tại khu vực Đông Nam Á, Campuchia trước làn sóng dịch tăng cao đã quy định, khi số bệnh nhân trên 70% số giường bệnh thì các địa phương phải kích hoạt phương án điệu trị tại nhà cho bệnh nhân triệu chứng nhẹ. Ngoại trừ người già, phụ nữ mang thai, người có bệnh nền thì các bệnh nhân chỉ sổ mũi, đau họng, đau nhức cơ bắp, thân nhiệt dưới 38oC, nồng độ oxy trong máu từ 95% trở lên có thể điều trị tại nhà. 

Thế nên, câu hỏi mà nhiều người đặt ra: Tại sao đến giờ Việt Nam lại đặt vấn đề cách ly F1 tại nhà? Liệu cách ly F1 tại nhà có an toàn hay không?

Vấn đề được đặt ra trong bối cảnh tình hình làn sóng dịch Covid-19 lần thứ 4 đang diễn biến xấu. Hiện các ca F1 phải cách ly tập trung của TP.Hồ Chí Minh đang liên tục tăng cao.

Theo Trung tâm Kiểm soát bệnh tật TP. Hồ Chí Minh (HCDC), tổng số F1 là 38.165, trong đó 11.528 người đang cách ly tập trung, 26.637 trường hợp cách ly tại nhà, nơi lưu trú. Với con số hơn 11.000 F1 đang cách ly tập trung, nếu không có được kịch bản dễ dẫn đến vỡ trận. Lực lượng phục vụ tại các cơ sở cách ly đã quá tải, điều kiện trang thiết bị không tốt sẽ dẫn đến lây chéo. 

Chưa kể, tính ra có hơn 4.000 trẻ em phải cách ly tập trung không có gia đình bên cạnh. Ban Bí thư Trung ương Đoàn, Hội đồng Đội trung ương đã có chỉ đạo đến các tỉnh, thành đoàn chủ động đưa ra 4 gói dịch vụ hỗ trợ các em nhỏ.

Với thực tế các ca nhiễm ngày càng tăng tại TP. Hồ Chí Minh, giải pháp thực hiện cách ly tại nhà cho F1 như vậy sẽ giúp tâm lý của người bị cách ly nhẹ nhàng hơn do được ở chung với người thân; Các cơ quan chức năng cũng đỡ phải chuẩn bị cơ sở vật chất để cách ly khi số lượng người F1 tăng lên.

Về nguyên tắc, nếu thực hiện tốt, nó cũng hạn chế lây chéo, giúp ổn định tinh thần người phải cách ly, và giảm bớt gánh nặng cho các cơ sở cách ly tập trung…  là ý tưởng “tuyệt vời” trong công tác phòng chống dịch. Ý tưởng này đã được Bộ Y tế “luật  hóa” bằng Công văn 5152/BYT-MT.

Tuy nhiên, từ ý tưởng đến triển khai hành động cho F1 cách ly tại nhà không phải đơn giản. Bởi vì cũng có khá nhiều vấn đề xung quanh như yêu cầu cơ sở vật chất, như là nhà ở riêng lẻ (nhà biệt thự, nhà ở liền kề và nhà ở độc lập); Trước cửa nhà có biển cảnh báo nền đỏ, chữ vàng: “Địa Điểm Cách Ly Y Tế Phòng, Chống Dịch Covid-19”…

Hoặc, phải có phòng cách ly riêng, khép kín và tách biệt với khu sinh hoạt chung của gia đình; Trong phòng cách ly phải có hai loại thùng rác mở nắp bằng đạp chân (màu vàng, màu xanh) phân biệt chứa chất thải lây nhiễm và chất thải sinh hoạt; Có nhà vệ sinh, nhà tắm dùng riêng, có đủ dụng cụ vệ sinh cá nhân, xà phòng rửa tay, nước sạch, dung dịch sát khuẩn tay chứa ít nhất 60% cồn;  Có dụng cụ đo thân nhiệt cá nhân trong phòng; Không được dùng điều hòa trung tâm; đảm bảo thông thoáng…

Ngoài ra phòng cách ly phải có máy giặt hoặc xô, chậu đựng quần áo để người cách ly tự giặt; có chổi, cây lau nhà, giẻ lau, 02 xô và dung dịch khử khuẩn hoặc chất tẩy rửa thông thường để người cách ly tự làm vệ sinh khử khuẩn phòng; phòng cách ly phải được vệ sinh khử khuẩn hằng ngày; Phải trang bị đầy đủ phương tiện phòng hộ cá nhân phòng, chống lây nhiễm.

Tức là, Bộ Y tế cần phải xây dựng được tiêu chí cho phép thực hiện cách ly tại nhà. Y tế địa phương cần kiểm tra, đánh giá và dán tem thông báo đạt chuẩn cách ly tại nhà để cộng động nhận biết. Còn đối với người được cách ly, ngoài việc hợp tác, tuân thủ, cũng sẽ phải đối mặt với những chế tài nghiêm khắc.

Như vậy, để trả lời cho câu hỏi “cách ly F1 tại nhà có an toàn không”, trước tiên nó tùy thuộc vào thái độ của F1. Kế tiếp là công tác chuẩn bị cơ sở vật chất và các quy định, biện pháp giám sát, chế tài xử lý vi phạm của tất cả thành viên, tổ chức liên quan.