Khi “người giàu cũng khóc”!

NGUYỄN CHUẨN• 05/09/2020 05:18

Đại dịch COVID-19 đang “tàn sát” ngành năng lượng và thúc đẩy sự thay đổi lớn từ các “người chơi”, bất kể đó là Saudi Aramco, nhà sản xuất lớn nhất và lợi nhuận cao nhất trong thế giới dầu mỏ.

Cái dễ thấy nhất trong thời điểm này là sự sụt giảm nghiêm trọng về giá dầu đang đè nặng lên vai “gã khổng lồ” dầu mỏ Ả Rập Xê-Út, vốn chỉ phụ thuộc vào việc “bơm và bán” dầu thô để trả cổ tức cho các nhà đầu tư và tài trợ phần lớn chi tiêu của Chính phủ.

Giá trị vốn hóa thị trường của Saudi Aramco được ước tính đạt từ 2 nghìn tỉ USD đến 10 nghìn tỉ USD, do đó đây là công ty có giá trị lớn nhất trên thế giới (năm 2016)

Giá trị vốn hóa thị trường của Saudi Aramco được ước tính đạt từ 2 nghìn tỉ USD đến 10 nghìn tỉ USD, đây là công ty có giá trị lớn nhất trên thế giới (năm 2016). Ảnh Getty.

Giờ đây, Aramco có thể buộc phải làm điều mà trước đây có thể chẳng bao giờ nghĩ đến, đó là từ bỏ các giao dịch và bán tài sản.

Một trong số đó là việc Aramco phải hoãn các thỏa thuận tham gia vào lĩnh vực kinh doanh lọc dầu ở Trung Quốc và Ấn Độ - hai trong số những nước tiêu thụ năng lượng lớn nhất thế giới. Và vào thứ Tư, các báo cáo cho thấy Aramco cũng sẽ trì hoãn việc mở rộng một nhà máy lọc dầu lớn ở Mỹ.

Một nguồn tin nội bộ am hiểu về các chiến lược kinh doanh liên quan đến các dự án của Aramco cho biết: “Công bằng mà nói, cần phải có một sự đánh giá lại mọi thứ vào lúc này”.

Vấn đề của Saudi Aramco

Vấn đề lớn nhất đối với Aramco thời điểm này là triển vọng của giá dầu.

Giá dầu thô Brent giao sau, ở mức chuẩn toàn cầu vẫn thấp hơn 33% so với đầu năm. Trong khoảng thời gian từ tháng 4 đến tháng 6, lợi nhuận ròng của Aramco giảm hơn 73% xuống còn 6,6 tỷ USD do việc đóng cửa của đại dịch COVID-19 gây ra làm giảm mạnh nhu cầu đối với các sản phẩm năng lượng.

CEO của Aramco, Amin Nasser cho biết, khi các nền kinh tế bắt đầu mở cửa trở lại, nhu cầu vẫn đang trải qua một sự "phục hồi từng phần". Các nhà phân tích vẫn đang chưa nhìn thấy sự phục hồi hoàn toàn của thị trường, trong khi một số người trong ngành công khai đặt câu hỏi liệu nhu cầu dầu toàn cầu đã đạt đỉnh hay chưa?

Nhà máy lọc dầu Ras Tanura của Saudi Aramco và nhà ga dầu ở Saudi Arabia. Ảnh Reuters.

Jim Burkhard, người đứng đầu thị trường dầu mỏ tại IHS Markit, gần đây đã nói với khách hàng rằng nhu cầu “chắc chắn sẽ không đạt mức trước đại dịch cho đến ít nhất là cuối quý đầu tiên của năm 2021”.

Burkhard phân tích: “Để có nhu cầu quay trở lại hoàn toàn, việc đi lại, đặc biệt là đi lại bằng máy bay cần phải trở lại bình thường. Và điều đó sẽ không xảy ra cho đến khi có sự ngăn chặn của virus một cách hiệu quả".

Trong khi đó, Aramco hiện đang phải đối mặt với một hoàn cảnh hết sức đặc biệt, họ phải gánh 75 tỷ USD cổ tức hàng năm trong 5 năm tới!

Những khoản cổ tức đó là một phần trọng tâm của lời chào mời đối với các nhà đầu tư trong đợt phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng vào tháng 12 và là lý do quan trọng khiến Aramco có giá trị vốn hóa thị trường lên đến hơn 1,9 nghìn tỷ USD, trở thành công ty đại chúng có giá trị thứ hai thế giới sau Apple. Cổ phiếu hiện của hãng này đang giao dịch cao hơn giá IPO khoảng 13%.

Cũng trong lĩnh vực dầu mỏ, BP và Shell đều đã phải cắt giảm cổ tức của họ để giúp bảo toàn tiền mặt nhưng đối với Aramco, đó không phải là một lựa chọn khôn ngoan.

Bên cạnh đó, công ty cũng dự kiến sẽ trả tiền cho chính phủ Ả Rập Xê Út, vốn dựa vào thu nhập từ dầu mỏ để tài trợ cho các khoản chi tiêu lớn cho xã hội và quân sự. Giá dầu giảm có thể buộc Thái tử Mohammed bin Salman phải thu hẹp kế hoạch “Tầm nhìn 2030” nhằm giảm sự phụ thuộc của Ả Rập Xê Út vào xuất khẩu dầu thô, vốn bao gồm một số dự án du lịch lớn và xây dựng một thành phố tương lai.

Thay đổi nhưng …thay đổi như thế nào?

Aramco hiện đang phải đối mặt với một loạt lựa chọn khó khăn khi họ phải chạy đua để tiết kiệm tiền mặt. Theo đó, một số giao dịch ở nước ngoài được thực hiện trước đại dịch, với ngay cả những giao dịch có tầm quan trọng về địa chính trị cũng có thể sẽ bị hoãn lại.

Một liên doanh để xây dựng một khu phức hợp lọc dầu trị giá 10 tỷ USD ở Trung Quốc, được công bố trong chuyến công du cao cấp của thái tử tới nước này vào năm 2019, đang được đánh giá lại. Ngoài ra, thỏa thuận mua 20% cổ phần của mảng lọc hóa dầu của Tập đoàn Reliance Industries của Ấn Độ cũng vậy.

Tờ Wall Street Journal đưa tin, Aramco cũng đang cân nhắc khoản đầu tư 6,6 tỷ USD để bổ sung sản lượng hóa dầu tại nhà máy lọc dầu Motiva ở Texas, Mỹ và cuộc hợp tác về khí đốt tự nhiên với Sempra Energy cũng đang phải xem xét lại.

Chuyên gia Nasseri của Facts Global Energy nói rằng, các dự án lọc dầu nói riêng sẽ đòi hỏi hàng tỷ USD đầu tư và có thể không giúp tạo ra tiền mặt trong một số năm, một rủi ro lớn với giá dầu quá thấp.

Aramco sẽ thành lập một bộ phận mới để đánh giá lại danh mục đầu tư của công ty bắt đầu từ tháng này. Đầu tiên để thúc đẩy "khả năng phục hồi”, tiếp theo là tìm kiếm khả năng phản ứng với sự thay đổi của thị trường.

Tuy nhiên, theo các chuyên gia phân tích, việc từ bỏ các thỏa thuận trong quá khứ có thể sẽ là lựa chọn duy nhất dành cho Aramco!