Làm gì để nông nghiệp 4.0 phát triển hiệu quả?

Còn nhiều hạn chế

Thông tin tại Diễn đàn Nông nghiệp mùa xuân 2018 diễn ra sáng 24/4 cho biết, đến nay cả nước có khoảng 700 chuỗi giá trị nông sản an toàn nhưng chỉ 50% chuỗi hoạt động có hiệu quả.

Các chuỗi nông sản hoạt động thấp là do chi phí giao dịch cao, công nghệ chế biến thấp, chưa áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất. Khó khăn nhất trong phát triển chuỗi giá trị nông nghiệp là chưa tìm kiếm được doanh nghiệp đầu tàu đồng hành cùng nông dân. Ngoài ra, nhận thức của người dân về tổ chức sản xuất, xây dựng kế hoạch, kiểm soát lẫn nhau khi hợp tác với các đối tác, doanh nghiệp còn hạn chế.

PGS, TS Nguyễn Đức Thành - Đại diện cơ quan điều phối Liên minh Nông nghiệp, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Kinh tế và Chính sách cho biết, đổi mới chuỗi cung ứng bằng cách áp dụng khoa học công nghệ hiện đại là một hướng đi mới giúp doanh nghiệp trao đổi hiệu quả hơn với khách hàng, sản phẩm nông nghiệp làm ra đáp ứng được yêu cầu của thị trường cạnh tranh ngày càng khốc liệt.

“Tuy hướng đi này đã bước đầu được tiếp cận ở Việt Nam, song làm thế nào để nông nghiệp 4.0 phát triển hiệu quả, phù hợp, đem lại lợi ích nhiều nhất cho người nông dân và doanh nghiệp vẫn còn là câu hỏi chính sách lớn". – Ông Thành nhìn nhận.

Nông nghiệp 4.0 được hiểu là sản xuất thông minh dựa trên các thành tựu đột phá trong khoa học công nghệ như thiết bị cảm biến và công nghệ kết nối vạn vật (IoT), robot nông nghiệp, ứng dụng công nghệ blockchain trong quản lý và truy xuất nguồn gốc…

Theo TS Đào Thế Anh - Phó Giám đốc Viện Khoa học Nông nghiệp Việt Nam, Phó chủ tịch Hội Khoa học phát triển nông nghiệp Việt Nam, một hạn chế lớn trong chuỗi giá trị nông sản Việt Nam là thiếu sự áp dụng công nghệ hiện đại trong sản xuất và quản trị kinh doanh, dẫn đến việc chi phí đầu vào cao mà sản xuất kém hiệu quả, giao dịch hậu thu hoạch (kho chứa, vận chuyển) tốn kém mà chất lượng sản phẩm lại thấp, thiếu thương hiệu và thông tin thị trường. Thực tế này đòi hỏi phải áp dụng công nghệ quản trị hiện đại như quản lý chuỗi, truy xuất nguồn gốc,… để phát triển bền vững chuỗi giá trị nông sản.

Đâu là giải pháp?

Từ thực tế trên, các chuyên gia và nhà quản lý đã đề xuất nhiều giải pháp cụ thể nhằm đổi mới chuỗi cung ứng nông nghiệp Việt Nam như: Ứng dụng công nghệ Blockchain (mô hình mã hóa các giao dịch dựa trên cơ chế đồng thuận và không cho phép thay đổi dữ liệu đã nhập để lưu trữ độc lập, công khai và minh bạch); thông qua hợp tác xã để liên kết nông dân, tạo điều kiện cho nông dân tiếp cận tốt công nghệ hiện đại; mở ra cơ hội giao lưu học hỏi, liên kết tìm đầu ra cho các sản phẩm nông nghiệp sạch; tạo cơ hội cho doanh nghiệp được hợp tác, hỗ trợ phát triển bởi các tổ chức phi lợi nhuận khác…

Nhà sáng lập công ty cổ phần công nghệ Lina Network Vũ Trường Ca cho biết, Blockchain được nhắc đến nhiều qua Bitcoin. Nhưng đó chỉ là một ứng dụng nhỏ của công nghệ này. Khi áp dụng trong chuỗi cung ứng thì khách hàng có thể cập nhật ngay các thông tin liên quan đến sản phẩm. Chi phí truy xuất nguồn gốc cũng giảm rất mạnh, thậm chí có thể là 0 đồng. Bởi lẽ chi phí cho bộ giải pháp này không tăng theo số lượng đơn vị sử dụng.

Theo PGS.TS Nguyễn Đức Thành, nông nghiệp Việt Nam vẫn còn chập chững trong việc áp dụng công nghệ để tăng cường minh bạch thông tin. "Chúng ta hiểu về chuỗi giá trị chưa rõ ràng. Việc ứng dụng công nghệ hiện đại nhất vào chuỗi cũng chưa có nhiều thành tựu. Chuỗi giá trị cần phải minh bạch thông tin. Làm sao để người khác biết rõ về sản phẩm, có thực sự sản xuất đúng quy trình hay không có chất hóa học hay không? Nếu không làm được việc này, tất cả đều bị tiêu diệt, cả người tốt lẫn người xấu" – ông Nguyễn Đức Thành khẳng định.

Có mặt tại Diễn đàn, nhiều ý kiến chuyên gia cũng đồng tình cho rằng việc ứng dụng blockchain vào trong chuỗi cung ứng sản phẩm nông nghiệp sẽ giúp doanh nghiệp có thể tạo niềm tin với người tiêu dùng về nguồn gốc và chất lượng sản phẩm của mình cung cấp.