Một số quy định về hoạt động đại lý thanh toán còn thiếu hợp lý

ANH KHÔI• 31/05/2024 03:00

Góp ý Dự thảo Thông tư quy định về hoạt động đại lý thanh toán (lần 2), VCCI cho biết, một số quy định được đề xuất còn thiếu hợp lý, cần được xem xét sửa đổi cho phù hợp…

>> Quy định về điểm kinh doanh đại lý thanh toán còn thiếu phù hợp

Theo đó, tại văn bản góp ý này, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho biết, ngày 17/5/2024, VCCI đã có Công văn số 0811/LĐTM-PC góp ý Dự thảo Thông tư quy định về hoạt động đại lý thanh toán (Dự thảo), tuy nhiên sau đó, VCCI tiếp tục nhận được thêm ý kiến từ doanh nghiệp.

VCCI vừa có văn bản Góp ý Dự thảo Thông tư quy định về hoạt động đại lý thanh toán (lần 2) - Ảnh minh họa: ITN

VCCI vừa có văn bản góp ý Dự thảo Thông tư quy định về hoạt động đại lý thanh toán (lần 2) - Ảnh minh họa: ITN

Cụ thể, về đại lý thanh toán, Điều 6.5 Dự thảo quy định bên nhận đại lý chỉ có thể là doanh nghiệp (và các đơn vị hoạt động theo Luật Các tổ chức tín dụng).

Theo phản ánh của doanh nghiệp, quy định này chưa hợp lý vì hạn chế chủ thể được làm đại lý thanh toán, cụ thể là các cá nhân, tổ chức chính trị – xã hội, xã hội – nghề nghiệp. Chỉ cho phép doanh nghiệp làm đại lý sẽ hạn chế đáng kể khả năng tìm kiếm, lựa chọn đại lý, đặc biệt tại các khu vực nông thôn, vùng sâu, vùng xa ít có doanh nghiệp hoạt động, từ đó không đáp ứng mục tiêu của chính sách này là thúc đẩy dịch vụ thanh toán đến những vùng chưa phủ bởi hệ thống ngân hàng và góp phần phổ cập tài chính.

Đáng nói, kinh nghiệm quốc tế cũng cho thấy, các nước có chính sách khuyến khích phát triển đại lý ngân hàng bao gồm cả các cá nhân, như Ấn Độ khuyến khích đại lý cá nhân là các công chức và giáo viên hưu trí, chủ cửa hàng tạp hoá, cây xăng hoặc nhà thuốc, cựu nhân viên các cơ quan tài chính và bảo hiểm địa phương; và cho phép các tổ chức là các NGO địa phương. Hay Thái Lan cho phép cá nhân làm đại lý ngân hàng để thực hiện các giao dịch đơn giản (rút tiền mặt, thanh toán…), còn đại lý tổ chức được thực hiện các nghiệp vụ phức tạp hơn (nhận tiền gửi, chuyển tiền…).

>> Dự thảo về mô hình đại lý thanh toán ngân hàng... quá cứng nhắc

Trong văn bản này, VCCI tiếp tục chỉ ra một số quy định còn thiếu phù hợp tại Dự thảo - Ảnh minh họa: ITN

Do vậy, VCCI đề nghị cơ quan soạn thảo bổ sung theo hướng bên nhận đại lý bao gồm cả các cá nhân và đối tượng đại lý tổ chức không chỉ bao gồm doanh nghiệp mà còn cả các tổ chức chính trị – xã hội, xã hội – nghề nghiệp như các hội/chi hội thuộc Hội Phụ nữ, Hội Nông dân, Hội Cựu chiến binh… Với đại lý cá nhân, Dự thảo có thể quy định chủ thể này chỉ được phép thực hiện các nghiệp vụ đơn giản, ít rủi ro cho khách hàng.

Bên cạnh đó, góp ý quy định liên quan đến duy trì số dư tại tài khoản thanh toán, VCCI cho biết, Điều 7.4 Dự thảo yêu cầu bên đại lý là tổ chức khác phải duy trì tài khoản thanh toán tại bên giao đại lý để thực hiện nghiệp vụ giao đại lý trong phạm vi số dư do bên giao đại lý và bên đại lý thoả thuận. Đồng thời, Điều 5.1.b Dự thảo quy định bên đại lý chỉ được thực hiện giao dịch cho khách hàng trong phạm vi số dư tài khoản thanh toán.

Như vậy, về bản chất, tài khoản thanh toán của bên đại lý là khoản tiền ký quỹ để đảm bảo nghĩa vụ với khách hàng, và số tiền ký quỹ có thể lên tới 200 triệu đồng (tương ứng với hạn mức giao dịch tối đa mỗi ngày).

Theo phản ánh của doanh nghiệp, quy định này là chưa phù hợp vì các lý do như: Ngân hàng có trách nhiệm bảo đảm quyền lợi cho khách hàng trong mọi trường hợp, kể cả trường hợp bên đại lý có vi phạm (Điều 9.2 Dự thảo);

Ngân hàng có nhiều biện pháp kiểm soát rủi ro khác bên cạnh việc ký quỹ như bảo lãnh từ bên thứ ba, dùng tài sản khác để đảm bảo nghĩa vụ (đặc biệt nếu đại lý đã có quan hệ giao dịch, tiền gửi hoặc tài sản tại ngân hàng). Ngân hàng là một tổ chức kinh tế nên có thể đánh giá và chấp nhận mức độ rủi ro nhất định để khuyến khích phát triển đại lý trong giai đoạn đầu, trong đó có tự quyết định về mức độ kiểm soát rủi ro thích hợp; Việc yêu cầu ký quỹ sẽ khó phát triển mạng lưới các đại lý nhỏ, đặc biệt là ở các địa bàn thu nhập thấp, phải ứng trước và duy trì số dư tài khoản trong khi lợi ích chưa rõ ràng.

“Từ những lý do trên, đề nghị cơ quan soạn thảo không quy định bắt buộc đại lý duy trì số dư tại ngân hàng để đảm bảo nghĩa vụ. Thay vào đó, cho phép các ngân hàng thoả thuận với đại lý về biện pháp kiểm soát rủi ro một cách linh hoạt, phù hợp với thực tế và nhu cầu của ngân hàng”, VCCI góp ý.

Cùng với các vấn đề đã nêu, góp ý Dự thảo, VCCI cũng đề nghị cơ quan soạn thảo, cân nhắc, xem xét một số nội dung liên quan đến: Phí đại lý (Điều 7.5 Dự thảo); Số lượng điểm đại lý thanh toán tại địa bàn nông thôn (Điều 7.7 Dự thảo); Hạn mức giao dịch (Điều 5.1 Dự thảo); Sự tham gia của các đối tác trong hoạt động đại lý thanh toán.