Người mẹ trực thăng

Em thực sự quan tâm đến giáo dục tương đối muộn, khi con trai em đã lên cấp 3 (con sinh năm 2001). Cũng vì hoang mang, bối rối khi hai mẹ con như ở hai đầu chiến tuyến khi con vào lứa tuổi dậy thì, đặc biệt sau đó con đã du học xa nhà. Khi đi du học con gặp những khó khăn về tiếng, về hội nhập và vì xa nhà tương đối sớm khi chưa được luyện tập nên con liên tục rơi vào khủng hoảng do con chưa hoàn thành được các việc cần làm.

Dù em đã tìm nhiều cách yêu thương, nâng đỡ để giúp con nhìn nhận các việc, nhưng có lẽ do em là người mẹ dạng trực thăng quá lâu kiểu xắp sếp, định hướng, nghĩ hộ làm hộ con nhiều việc đáng ra nên để con tự nghĩ, tự làm từ nhỏ nên giờ em gặp khó khăn vô cùng trong việc nói chuyện, bàn bạc với con khi hai mẹ con ít được gần nhau. Hiện tại con có một cái đầu đầy định kiến, trí tuệ bị dừng lại, phát triển ít trong khoảng ba năm. Con thiếu trách nhiệm, ít quan tâm đến mọi người, lấy game để giải toả những việc con coi là thất bại chưa làm được.

Em thương con vô cùng vì biết đằng sau con là một người tự ti, mặc cảm, hâm dở của tuổi dậy thì. Con được sinh ra và lớn lên trong một gia đình tử tế và được bố mẹ, ông bà, mọi người yêu thương. Em mong muốn xin chị những lời khuyên giúp em nên làm thế nào để hai mẹ con hiểu nhau và em giúp con được hiệu quả hơn ah.

—————

Đây có thể nói là câu chuyện khá phổ biến tại Việt Nam khi gia đình, bố mẹ vì quá thương con mà trở thành phụ huynh “trực thăng” như lời kể của người mẹ này. Trong khi thế giới có quá nhiều chuyển biến, từ toàn cầu hoá, đến 4.0 và trong 7 tháng vừa qua là dịch bệnh lan tràn, cách tiếp cận về giáo dục của tất cả chúng ta cần được tư duy lại. Đó cũng là lý do vì sao tôi từ chối khi được mời nói về đề tài học đại học, học MBA.

Như các bạn đã biết, giáo dục thời nay là learning by doing - học là làm, học là tham gia thực tế dự án, học là để create - tạo ra sản phẩm, giải pháp, hay nói đúng hơn là học để gỉai quyết các vấn đề phức tạp rất mới của thế kỷ mà không ai trong chúng ta có thể lường trước được.

Tôi không cổ suý cho việc bỏ học, không theo học đại học nhưng tôi cũng không khuyến khích phụ huynh bắt ép con mình một đường thẳng tiến như xưa, cứ cấp 3 rồi đại học rồi sau đại học... Thế kỷ mới, thế kỷ khác, cách tiếp cận đã hoàn toàn khác, và đó cũng là lý do mà Google tung ra khoá học 6 tháng lấy chứng chỉ đi làm, thay đổi hoàn toàn định kiến về tấm bằng đại học, và đang là chủ đề hot nhất hành tinh.

Trong thế trận này của giáo dục, phụ huynh không thể phó thác hết tương lai con em mình cho nhà trường, cho hệ thống giáo dục, cho xã hội, cho người khác được. Hơn bao giờ hết phụ huynh cần phải gần gũi trở thành bạn của con, nhất là thế hệ GenZ - một thế hệ tư duy và cách sống hoàn toàn khác. Chỉ có thể là cùng học những cái mới với con, cùng tìm hiểu và định hướng tương lai, hướng nghiệp cùng con, cùng trở thành một team bước vào tương lai, cùng giải quyết những vấn đề mới của thế kỷ. Đó cũng là lý do vì sao những quyển sách tôi viết như Tôi, Tương lai, & Thế giới hay NYM - Tôi của tương lai chính là công cụ giúp cho team phụ huynh con cái làm được việc này.

Không có phụ huynh bận rộn công việc, không quan tâm mà con hội nhập. Không có phụ huynh phó thác toàn bộ việc định hướng và giáo dục cho người khác mà con hội nhập. Lại càng không có phụ huynh bắt ép, vẽ vời tương lai theo ý của mình mà con trở thành người của tương lai. Tôi khuyên người mẹ trên đây cho con về nhà làm lại từ đầu, không ép con tiếp tục du học, và bỏ qua chuyện mày mặt sao con mình không được như con nhà người ta mà giam cầm nó trong nhà tù giá trị bề mặt do chính mình tạo ra. Nếu cứ như thế, phụ huynh sẽ mất con. Tôi cũng đã nghe nhiều câu chuyện các con tự tử vì bị ép buộc, không được sống với lựa chọn của mình.

Xin cho các em được nói lên tiếng nói của mình. Xin cho các em được giải bày ước mơ, đam mê, mong muốn. Xin cho các em được lựa chọn tương lai trong sự hướng dẫn, định hướng cùng cha mẹ. Xin các phụ huynh hãy vì con, vì cuộc sống và lựa chọn hạnh phúc của con chứ không vì mày mặt, vì những giấc mơ đang còn dang dở của gia đình.