Sedan và hatchback “hết thời”: Vì sao người Việt quay lưng?

Xe gầm thấp cỡ nhỏ thoái trào

Giai đoạn 2022–2024 ghi nhận nhiều thay đổi trong xu hướng mua ô tô của người tiêu dùng Việt Nam. Dù tổng thể thị trường vẫn phát triển, với sự gia nhập của hàng loạt thương hiệu mới, các dòng xe gầm thấp giá rẻ từng là lựa chọn phổ biến đang dần mất đi sức hút.

Theo số liệu tổng hợp từ Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô Việt Nam (VAMA), Hyundai Thành Công và VinFast, hai phân khúc từng chiếm thị phần lớn là hatchback cỡ A và sedan cỡ B đều sụt giảm mạnh. Cụ thể, doanh số hatchback cỡ A như Hyundai i10, Kia Morning, Toyota Wigo giảm đến 67% trong ba năm, xuống chỉ còn 9.261 xe trong năm 2024. Sedan cỡ B từng là phân khúc bán chạy nhất năm 2022 với hơn 60.000 xe, nhưng đến năm 2024 chỉ còn khoảng 38.000 xe, tức giảm tới 37% sau hai năm. Nếu gộp thêm nhóm B- như Mitsubishi Attrage, Kia Soluto, tổng doanh số sedan cỡ nhỏ giảm khoảng 39%.

Trong khi đó, các dòng xe gầm cao, đặc biệt là CUV và MPV cỡ nhỏ, lại cho thấy sức hút ngày càng lớn. Phân khúc CUV cỡ B gồm các mẫu như Hyundai Creta, Toyota Yaris Cross, Mitsubishi Xforce có sự tăng trưởng ấn tượng 74% trong ba năm. Dù CUV cỡ A+ như Hyundai Venue, Toyota Raize, Kia Sonet không tăng trưởng rõ rệt (chỉ tăng 3%), doanh số vẫn duy trì quanh mức 16.000 xe/năm, cho thấy sức mua ổn định.

MPV cỡ B là nhân tố dẫn đầu thị trường từ năm 2023, ghi nhận 46.667 xe bán ra trong năm 2024. Dù giảm nhẹ 2% so với 2023 và 11% so với 2022, đây vẫn là phân khúc chiếm thị phần lớn và duy trì được vị thế cạnh tranh. Tuy vậy, dấu hiệu chững lại trong năm 2024 cho thấy áp lực từ các dòng xe mới nổi cùng phân khúc.

Một điểm đáng chú ý là phân khúc CUV cỡ B+ lại có xu hướng đi xuống, với mức giảm 48% trong ba năm. Nguyên nhân chủ yếu do doanh số phụ thuộc gần như hoàn toàn vào Toyota Corolla Cross, trong khi đối thủ như Mazda CX-30 không tạo được sức bật.

Do VinFast không công bố đều đặn, nên theo số liệu từ VAMA, các hãng nhập khẩu và Hyundai Thành Công, tổng tiêu thụ ô tô Việt Nam năm 2024 đạt 407.310 xe, giảm 16% so với 2022. Tuy nhiên, việc các dòng CUV và MPV cỡ nhỏ vẫn tăng trưởng hoặc duy trì doanh số cho thấy thị hiếu người dùng đang nghiêng hẳn về các mẫu xe gầm cao có giá từ 600–750 triệu đồng. Ngược lại, xe gầm thấp giá rẻ đang dần thoái trào, không còn là lựa chọn ưu tiên của người mua mới.

Thay đổi trong nhu cầu

Sự sụt giảm doanh số mạnh mẽ của các dòng xe hatchback cỡ A và sedan cỡ B trong ba năm qua không chỉ là vấn đề riêng của sản phẩm, mà phản ánh một thay đổi toàn diện trong nhu cầu và hành vi tiêu dùng của người Việt khi chọn mua ô tô.

Trước hết, hạ tầng giao thông và nhu cầu di chuyển đã thay đổi rõ rệt. Đặc biệt vào mùa mưa, tình trạng ngập nước xuất hiện thường xuyên ở nhiều đô thị lớn như TP HCM, Hà Nội, khiến việc sử dụng xe gầm thấp trở nên bất tiện, thậm chí tiềm ẩn nguy cơ hư hỏng nặng. Trong bối cảnh đó, những mẫu xe gầm cao như CUV hay MPV với khoảng sáng gầm lớn, khung gầm chắc chắn, khả năng lội nước và leo lề tốt rõ ràng trở thành lựa chọn thực dụng hơn so với sedan gầm thấp hay hatchback nhỏ gọn, vốn dễ “đầu hàng” trước đường ngập hoặc địa hình xấu.

Thứ hai, tâm lý tiêu dùng cũng đang dịch chuyển. Người mua xe ngày nay không chỉ tìm phương tiện để đi làm trong phố, mà còn mong muốn chiếc xe phục vụ đa mục đích: chở gia đình đi chơi, về quê, hoặc thậm chí là kinh doanh dịch vụ. Một chiếc xe gầm cao, thiết kế hiện đại, nội thất rộng rãi dễ tạo cảm giác “đáng tiền” hơn hẳn một mẫu sedan cỡ nhỏ đơn giản, dù giá bán có thể không chênh lệch nhiều.

Ngoài ra, chính sách kích cầu từ các hãng và nhà nước như giảm lệ phí trước bạ, ưu đãi cho xe lắp ráp trong nước lại chủ yếu áp dụng cho các mẫu xe phổ thông tầm trung, vô tình tạo điều kiện để xe gầm cao tăng sức cạnh tranh. Các mẫu như Hyundai Creta, Toyota Yaris Cross hay Mitsubishi Xforce được định giá vừa tầm, trang bị phong phú, dễ dàng “hút” khách hàng từng mua sedan hạng B.

Với tất cả những yếu tố này, có thể thấy rõ: xe gầm thấp cỡ nhỏ đang mất dần lợi thế cạnh tranh trong một thị trường ngày càng ưu tiên sự tiện dụng, an toàn và hình ảnh. Đây là sự dịch chuyển mang tính tất yếu, không đơn thuần là “xu hướng nhất thời”.