“Thỏa thuận lịch sử” của G7!

NGUYỄN CHUẨN• 07/06/2021 05:00

Các nhà lãnh đạo tài chính từ G7 đã đồng ý với mức thuế doanh nghiệp tối thiểu toàn cầu mới, ít nhất là 15% mà các công ty đa quốc gia sẽ phải trả bất kể họ đặt trụ sở chính ở đâu.

Mới đây, các quan chức kinh tế hàng đầu của các nền kinh tế tiên tiến trên thế giới đã đạt được một bước đột phá, trong một nỗ lực kéo dài nhiều năm để sửa đổi luật thuế quốc tế, công bố một thỏa thuận rộng rãi nhằm ngăn chặn các công ty đa quốc gia lớn tìm kiếm các thiên đường thuế và buộc họ phải trả nhiều tiền hơn, thu nhập cho các chính phủ.

Các nhà lãnh đạo tài chính của các nước G7 trong Hội nghị cuối tuần qua.

Thỏa thuận cũng sẽ áp thuế bổ sung đối với một số công ty đa quốc gia lớn, có khả năng buộc những “gã khổng lồ” công nghệ như Amazon, Apple, Facebook và Google cũng như các doanh nghiệp toàn cầu lớn khác phải trả thuế cho các quốc gia dựa trên nơi hàng hóa hoặc dịch vụ của họ được bán, bất kể liệu họ có hiện diện thực tế ở quốc gia đó hay không.

Các quan chức đã mô tả hiệp ước này là một “thỏa thuận lịch sử”, có thể định hình lại thương mại toàn cầu và củng cố tài chính công đã bị xói mòn sau hơn một năm chống lại đại dịch COVID-19.

Thỏa thuận được đưa ra sau nhiều năm đàm phán căng thẳng và nếu được ban hành, sẽ đảo ngược cuộc đua xuống đáy về thuế suất quốc tế. Nó cũng sẽ đặt lại một cuộc chiến giữa Mỹ và Châu Âu về cách đánh thuế các công ty công nghệ lớn.

Nước Anh có vẻ hào hứng, Rishi Sunak, Thủ tướng Anh đã ca ngợi đây là một thỏa thuận sẽ làm cho hệ thống thuế toàn cầu “phù hợp với thời đại kỹ thuật số” và sẽ đảm bảo “các công ty phù hợp nộp thuế đúng nơi, đúng chỗ”. Ưu tiên của Vương quốc Anh trong các cuộc đàm phán là nâng cao mức thu thuế hơn nữa từ các công ty như Apple, Google và Facebook.

Sự nhiệt tình của Thủ tướng Anh đã được các bộ trưởng tài chính G7 khác đồng cảm. Janet Yellen, Bộ trưởng Tài chính Mỹ cho biết, thỏa thuận này là một “cam kết quan trọng, chưa từng có” đối với mức thuế doanh nghiệp tối thiểu toàn cầu ít nhất là 15%, điều này sẽ làm tăng đáng kể nguồn thu thuế doanh nghiệp ở Mỹ. Nó sẽ “đảm bảo sự công bằng cho tầng lớp trung lưu và người dân lao động ở Mỹ và trên toàn thế giới”.

Thủ tướng Anh Rishi Sunak chào đón Bộ trưởng Tài chính Mỹ Janet Yellen tham dự cuộc họp G7. Ảnh: FT.

Thủ tướng Anh Rishi Sunak và Bộ trưởng Tài chính Mỹ Janet Yellen tham dự cuộc họp G7. Ảnh: FT.

Trong khi đó, Olaf Scholz, Bộ trưởng Tài chính Đức, cho rằng thỏa thuận này là “tin rất tốt cho sự công bằng và đoàn kết thuế , và cũng tin xấu cho các thiên đường thuế trên toàn thế giới”.

Bruno Le Maire, người đồng cấp Pháp, cho rằng các nước G7 đã “vươn lên thách thức trong thời điểm lịch sử này” và nói rằng thỏa thuận này mở đường cho một hiệp định toàn cầu tại G20 ở Venice vào tháng Bảy tới. Thủ tướng Ý Mario Draghi gọi đây là “một bước tiến lịch sử hướng tới một xã hội công bằng và bình đẳng hơn cho công dân của chúng ta”.

Có thể nói, nếu luật thuế này được thực hiện, sẽ đảo ngược một thế kỷ đánh thuế doanh nghiệp quốc tế, nơi lợi nhuận của các công ty đa quốc gia chỉ bị đánh thuế khi họ có sự hiện diện thực tế.

Song, các “gã khổng lồ” công nghệ như Google, Amazon, Apple và Facebook đều cho biết họ hoan nghênh động thái của G7.

Nick Clegg, phó chủ tịch phụ trách các vấn đề toàn cầu của Facebook cho biết: “Chúng tôi muốn quá trình cải cách thuế quốc tế thành công, mặc dù điều này có thể đồng nghĩa với việc Facebook phải trả nhiều thuế hơn ở những nơi khác nhau”.

Các chuyên gia phân tích cũng cho rằng, động thái này, mặc dù ở giai đoạn rất sơ bộ, nhưng nếu được thực hiện, chắc chắn sẽ kiểm tra và cân bằng hoạt động kinh doanh của các công ty đa quốc gia. Đây có thể được gọi là bước tiến bộ nhất sẽ mang lại một cuộc cải cách theo đường chéo trong hệ thống thuế quốc tế, có vai trò quan trọng đối với trách nhiệm của một số lượng lớn các công ty đa quốc gia, những người đang tìm “các cách và phương tiện để tránh nghĩa vụ thuế đối với các nước tiêu thụ”.

Một số người cho rằng, thỏa thuận này sẽ khiến các tập đoàn đa quốc gia không còn có thể trốn tránh các nghĩa vụ tài chính của họ bằng cách chuyển lợi nhuận một cách xảo quyệt sang các quốc gia có cấu trúc thuế không rõ ràng hoặc có lợi cho họ.

Điều này đồng nghĩa là các công ty đa quốc gia sẽ phải trả thuế theo thỏa thuận cuối cùng tại quốc gia nơi họ bán hàng hóa hoặc dịch vụ của họ. Càng ngày, thu nhập từ các nguồn vô hình như bằng sáng chế thuốc, phần mềm và tiền bản quyền sở hữu trí tuệ đã chuyển sang các khu vực pháp lý này, cho phép các công ty tránh phải trả thuế cao hơn ở quê nhà của họ.

Cuối cùng, mặc dù thỏa thuận là một bước tiến lớn, nhưng vẫn còn nhiều thách thức. Vào tháng tới, Nhóm 7 quốc gia phải trình bày khái niệm này cho các bộ trưởng tài chính từ Nhóm 20 quốc gia nhóm họp tại Ý. Nếu điều đó thành công, hy vọng rằng một thỏa thuận cuối cùng có thể được ký kết bởi Nhóm 20 nhà lãnh đạo khi họ triệu tập lại vào tháng 10 sau đó.