Thủ tướng: Điện hạt nhân là vấn đề quốc gia đại sự, cần lộ trình rõ ràng

Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh tại phiên họp thứ hai của Ban Chỉ đạo xây dựng nhà máy điện hạt nhân diễn ra sáng 4/2/2025.

Với sự chủ trì của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính, cùng sự tham gia của các lãnh đạo cấp cao, cuộc họp không chỉ thể hiện quyết tâm của Chính phủ trong việc thúc đẩy dự án điện hạt nhân mà còn phản ánh tầm quan trọng chiến lược của lĩnh vực này trong bức tranh phát triển kinh tế - xã hội.

Sự hiện diện của Phó Thủ tướng Bùi Thanh Sơn, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên cùng các đại diện từ nhiều bộ, ngành cho thấy đây không đơn thuần là một dự án năng lượng mà là một bài toán tổng thể, đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ từ quy hoạch hạ tầng, chính sách tài chính đến công tác đào tạo nhân lực và quản lý rủi ro.

Với nhu cầu điện ngày càng tăng trong bối cảnh kinh tế Việt Nam hướng tới tăng trưởng cao và bền vững, việc thúc đẩy điện hạt nhân đang được đặt lên bàn nghị sự với một cách tiếp cận bài bản hơn. Nhưng thách thức cũng không nhỏ: bài toán an toàn, nguồn vốn, công nghệ và cả sự đồng thuận xã hội. Phiên họp lần này là bước đi quan trọng để làm rõ những vấn đề cốt lõi, từ đó vạch ra lộ trình khả thi cho dự án đầy tham vọng này.

Phát biểu mở đầu phiên họp của Thủ tướng Phạm Minh Chính tại phiên họp cho thấy một bức tranh rõ ràng về bài toán năng lượng của Việt Nam trong thập kỷ tới. Theo đó, trước những tác động ngày càng nghiêm trọng của biến đổi khí hậu, chủ trương phát triển xanh, bền vững không chỉ là một định hướng mà đã trở thành nhiệm vụ cấp bách. Với một nền kinh tế đang hướng tới mức tăng trưởng 8% trong năm 2025 và kỳ vọng đạt hai con số trong tương lai gần, nhu cầu điện tăng mạnh từ 12-16%/năm là điều tất yếu.

Quan trọng hơn, Việt Nam không còn phụ thuộc vào những mô hình tăng trưởng truyền thống mà đang chuyển mình sang nền kinh tế dựa trên khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo. Các lĩnh vực tiên phong như trí tuệ nhân tạo, điện toán đám mây hay dữ liệu lớn đều đòi hỏi nguồn năng lượng dồi dào, ổn định. Trong bối cảnh đó, việc tìm kiếm một nguồn điện sạch, bền vững và có công suất lớn như điện hạt nhân trở thành một lựa chọn không thể bỏ qua.

Phát triển năng lượng xanh, bền vững đã trở thành một xu thế tất yếu của thế giới, và Việt Nam không thể đứng ngoài cuộc. Tại cuộc họp, Thủ tướng Phạm Minh Chính khẳng định điện hạt nhân là một trong những giải pháp quan trọng để đáp ứng nhu cầu năng lượng, đồng thời yêu cầu các bộ, ngành rà soát và xây dựng kế hoạch cụ thể.

Tuy nhiên, từ chủ trương đến triển khai thực tế là một chặng đường dài và đầy thách thức. Điện hạt nhân không chỉ đơn thuần là một dự án năng lượng mà còn đòi hỏi một sự chuẩn bị toàn diện trên nhiều mặt: từ quy hoạch hạ tầng, chuyển giao công nghệ, đảm bảo nguồn vốn đến đào tạo nhân lực và chính sách an toàn. Đặc biệt, bài toán di dân tái định cư – một trong những vấn đề nhạy cảm và phức tạp nhất – cần được giải quyết một cách minh bạch, thận trọng, tránh gây ảnh hưởng tiêu cực đến đời sống người dân.

Một điểm đáng chú ý trong chỉ đạo của Thủ tướng là yêu cầu xác định rõ ràng trách nhiệm từng bộ, ngành, từng cá nhân liên quan, với lộ trình cụ thể và kết quả đầu ra rõ ràng. Đây là một cách tiếp cận thực tiễn và quyết liệt, nhằm tránh tình trạng "đánh trống bỏ dùi" hoặc trì trệ do thiếu sự phối hợp. Với một dự án mang tầm vóc quốc gia như điện hạt nhân, chỉ có sự chặt chẽ, nhất quán trong điều hành và thực hiện mới có thể đảm bảo tiến độ và hiệu quả.

Việc Thủ tướng Chính phủ nhấn mạnh điện hạt nhân là "đại sự quốc gia" cho thấy mức độ quan trọng và nhạy cảm của vấn đề này. Đây không chỉ là một dự án năng lượng đơn thuần mà còn là một quyết định mang tính chiến lược, đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ từ nhiều bộ, ngành và cả hệ thống chính trị.

Một trong những điểm đáng chú ý trong chỉ đạo lần này là yêu cầu về sự rõ ràng trong tổ chức thực hiện: rõ người, rõ việc, rõ thời gian, rõ trách nhiệm, rõ kết quả. Đây không chỉ là nguyên tắc quản lý hiệu quả mà còn là biện pháp ngăn chặn tình trạng trì trệ, đùn đẩy trách nhiệm - những vấn đề thường gặp trong các dự án quy mô lớn. Việc lập kế hoạch 5 năm, kèm theo các kế hoạch cụ thể theo từng năm và từng mốc thời gian, cho thấy một cách tiếp cận bài bản, có lộ trình rõ ràng thay vì chỉ dừng lại ở chủ trương hay định hướng chung.

Tuy nhiên, điều quan trọng không chỉ là xây dựng kế hoạch mà còn là khả năng bám sát lộ trình, kiểm điểm định kỳ, xử lý nhanh những vướng mắc phát sinh. Điện hạt nhân là lĩnh vực có tính đặc thù cao, không chỉ đòi hỏi công nghệ tiên tiến mà còn liên quan đến an toàn, an ninh năng lượng, môi trường và cả sự đồng thuận của xã hội. Vì vậy, bên cạnh yếu tố kỹ thuật và tài chính, công tác truyền thông, minh bạch thông tin, lắng nghe ý kiến từ nhiều bên liên quan cũng cần được đặt lên hàng đầu.

Sự chỉ đạo quyết liệt của Thủ tướng và yêu cầu thành lập Tổ công tác chuyên trách cho thấy Chính phủ không chỉ dừng lại ở ý tưởng mà đang đặt nền móng cho một lộ trình thực sự nghiêm túc. Tuy nhiên, thành công hay không phụ thuộc vào sự phối hợp hiệu quả giữa các bộ, ngành, địa phương và cả sự giám sát của xã hội. Một đại dự án mang tầm vóc như điện hạt nhân cần được thực hiện với tinh thần trách nhiệm cao nhất, tránh tình trạng “lòng vòng” hoặc chậm tiến độ, để đảm bảo đây thực sự là một động lực cho phát triển bền vững, chứ không trở thành một thách thức khó gỡ trong tương lai.

Điện hạt nhân không chỉ là vấn đề kỹ thuật mà còn là bài toán tổng thể về chiến lược phát triển. Việc đầu tư vào điện hạt nhân không chỉ giúp Việt Nam đảm bảo an ninh năng lượng mà còn góp phần thực hiện các cam kết giảm phát thải trong dài hạn. Điều quan trọng lúc này là phải có một kế hoạch triển khai bài bản, từ việc lựa chọn công nghệ, huy động vốn, phát triển nguồn nhân lực cho đến đảm bảo an toàn, minh bạch trong quá trình thực hiện.

Một nền kinh tế số hóa, thông minh cần một nền tảng năng lượng vững chắc. Nếu không có những quyết sách mạnh mẽ ngay từ bây giờ, nguy cơ thiếu điện sẽ trở thành lực cản lớn đối với tăng trưởng. Quyết tâm của Chính phủ là rõ ràng, nhưng để biến quyết tâm ấy thành hiện thực, cần có sự phối hợp đồng bộ và hiệu quả từ các bộ, ngành, địa phương và doanh nghiệp.

Việt Nam đang đứng trước cơ hội quan trọng để bước vào kỷ nguyên năng lượng hạt nhân – một lĩnh vực đòi hỏi sự đầu tư không chỉ về vật chất mà còn cả về tư duy quản lý, chiến lược phát triển và trách nhiệm dài hạn. Nếu thực hiện đúng hướng và có sự chuẩn bị kỹ lưỡng, điện hạt nhân có thể trở thành trụ cột quan trọng trong an ninh năng lượng quốc gia, góp phần thúc đẩy tăng trưởng bền vững và giảm thiểu tác động tiêu cực của biến đổi khí hậu.