Thúc đẩy doanh nghiệp nhỏ và vừa bứt phá: Chính sách tốt phải đi cùng nỗ lực tự thân của doanh nghiệp

Trong bối cảnh nền kinh tế Việt Nam đang nỗ lực phục hồi sau những tác động của đại dịch và biến động toàn cầu, Chỉ thị số 10/CT-TTg ngày 25/3/2025 của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính được kỳ vọng là “luồng gió mới” thúc đẩy doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV) – lực lượng chiếm hơn 98% tổng số doanh nghiệp cả nước – tăng tốc phát triển.

Theo bà Đào Thị Kim Ngân, Chủ tịch Hiệp hội DNNVV TP. Hải Phòng, người đã dành nhiều năm đồng hành cùng cộng đồng doanh nghiệp địa phương, điểm đột phá lớn nhất của Chỉ thị 10 nằm ở việc thống nhất tư duy về vai trò “xương sống” của DNNVV trong nền kinh tế.

Với quan điểm “ưu tiên bố trí nguồn lực”, chỉ thị không chỉ là tuyên ngôn chính sách mà còn yêu cầu các bộ, ngành, địa phương cụ thể hóa bằng hành động, lấy doanh nghiệp làm trung tâm. “Khi nhận thức thay đổi, việc dỡ bỏ rào cản pháp lý, tăng tốc cải cách thủ tục hành chính sẽ được thực thi quyết liệt hơn”, bà Ngân nhấn mạnh.

Báo cáo mới nhất của Tổng cục Thống kê (2024) cho thấy, DNNVV đóng góp 45% GDP và tạo việc làm cho 60% lực lượng lao động. Tuy nhiên, họ vẫn đối mặt với “nghịch lý” khi chỉ tiếp cận được 30% tổng dư nợ tín dụng (Ngân hàng Nhà nước, 2023). Chỉ thị 10, vì thế, được xem như lời hồi đáp kịp thời, đặc biệt khi Chính phủ đặt mục tiêu nâng tỷ trọng đóng góp của DNNVV lên 55% GDP vào năm 2030.

Tuy nhiên, dù lạc quan về tầm nhìn của Chỉ thị, bà Ngân thẳng thắn chỉ ra những “điểm nghẽn” cần tháo gỡ. Đầu tiên là sự thiếu đồng bộ trong triển khai chính sách. Ví dụ, dù các tỉnh, thành đã xây dựng cổng dịch vụ công trực tuyến, song nhiều doanh nghiệp vẫn chưa thực sự sử dụng thành thạo các nền tảng này. Nguyên nhân nằm ở hạ tầng công nghệ chưa đồng đều và thiếu nhân lực số.

Thách thức thứ hai là sự phân mảnh trong quy hoạch hạ tầng. Các dự án lớn như đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam hay phát triển cảng biển – thế mạnh của Hải Phòng – đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa trung ương và địa phương. “Nếu không có cơ chế phối hợp rõ ràng, đầu tư dàn trải sẽ làm giảm hiệu quả”, bà Ngân phân tích.

Đáng chú ý, năng lực nội tại của DNNVV vẫn là rào cản lớn. Báo cáo của Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) năm 2023 chỉ ra, 67% DNNVV thiếu kiến thức về quản trị tài chính, 52% chưa sẵn sàng cho chuyển đổi số. “Nhiều doanh nghiệp vẫn loay hoay tìm hướng đi, trong khi nguồn lực hạn chế khiến họ khó cạnh tranh”, bà Ngân chia sẻ.

Để Chỉ thị 10/CT-TTg không chỉ dừng trên giấy, bà Ngân đề xuất năm nhóm giải pháp then chốt. Thứ nhất, cắt giảm thủ tục hành chính phải đi đôi với xây dựng hệ thống pháp lý minh bạch. Bà lấy ví dụ từ Hải Phòng, nơi đang thí điểm mô hình “một cửa” điện tử tích hợp 12 dịch vụ công thiết yếu, giúp doanh nghiệp tiết kiệm 30% thời gian thủ tục.

Thứ hai, nâng cao năng lực nội tại cho doanh nghiệp thông qua đào tạo chuyên sâu. “Các doanh nghiệp phải được đào tạo quản trị và kỹ năng chuyên sâu, phối hợp với các trường đại học, trung tâm đào tạo nghề để tổ chức các khóa ngắn hạn về quản trị doanh nghiệp, lập kế hoạch tài chính, marketing số… theo đúng nhu cầu thực tế của DNNVV”, bà Ngân nhận định

Bên cạnh đó, cần tăng cường tập huấn, chia sẻ kinh nghiệm thực tiễn từ các doanh nghiệp đi đầu, giúp hội viên làm quen và chủ động hơn với công nghệ. Điều này theo bà Ngân có thể nâng cao năng lực công nghệ và đổi mới sáng tạo của doanh nghiệp.

Về tài chính, bà nhấn mạnh vai trò của Quỹ Bảo lãnh tín dụng. “Nếu nâng mức bảo lãnh lên 100% giá trị khoản vay, cùng việc mở rộng “Ngày hội kết nối vốn”, DNNVV sẽ tiếp cận vốn dễ dàng hơn”, bà nói. Điều này càng có ý nghĩa khi Ngân hàng Nhà nước đặt mục tiêu tăng 15% dư nợ tín dụng cho DNNVV trong năm 2025.

Không thể thiếu là việc xây dựng mạng lưới liên kết vùng. Tại Hải Phòng, mô hình “cụm công nghiệp thông minh” tập trung vào logistics và chế biến thủy sản đang được thử nghiệm, kết nối 50 doanh nghiệp địa phương với các tập đoàn FDI như LG hay Bridgestone. “Chỉ khi tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu, DNNVV mới có cơ hội học hỏi và nâng tầm”, bà nhận định.

Nhìn chung, Chỉ thị 10/CT-TTg đã đặt nền móng quan trọng, nhưng để DNNVV thực sự “bứt phá”, cần một sự chuyển động đồng bộ từ nhiều phía. Như lời bà Ngân: “Chính sách tốt phải đi cùng nỗ lực tự thân của doanh nghiệp. Họ cần dám nghĩ khác, dám đầu tư vào công nghệ và con người”.