Tăng thuế bảo vệ môi trường đối với xăng dầu: Vô tình và thiếu thuyết phục?

Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng, không phải ở thuế thuế bảo vệ môi trường (BVMT) đối với xăng dầu tăng lên bao nhiêu, mà ở việc số tiền thuế tăng thực sự được chi dùng vào đâu? Không phải ở con số hàng nghìn tỷ đồng được chi vào các dự án môi trường như thế nào, mà ở việc môi trường đã, đang và sẽ được bảo vệ ra sao.

Bộ Tài chính vừa có Công văn số 3336/2018 báo cáo giải trình, tiếp thu ý kiến về biểu thuế BVMT)sau khi nhận được 60 ý kiến tham gia, trong đó có 14 ý kiến tham gia của bộ, ngành; 42 ý kiến của các địa phương; 4 ý kiến của hiệp hội, doanh nghiệp và tổ chức khác.

Theo Bộ Tài chính, đối với xăng dầu, mỡ nhờn, tại dự thảo Nghị quyết lấy ý kiến về việc điều chỉnh mức thuế BVMT xăng tăng từ 3.000 đồng/lít lên mức trần trong khung 4.000 đồng/lít, tăng 1.000 đồng/lít.

Dầu mazut, dầu nhờn tăng 900 đồng/lít lên 2.000 đồng/lít. Mỡ nhờn tăng 900 đồng, lên 2.000 đồng/lít. Điều chỉnh tăng thuế BVMT đối với dầu hỏa từ 200 đồng/lít lên mức trần 2.000 đồng/lít.

Ông Phạm Đình Thi - Vụ trưởng Vụ Chính sách thuế, Bộ Tài chính cho rằng, lý do tăng thuế BVMT đối với xăng dầu lần này là do giá bán lẻ xăng, dầu ở Việt Nam hiện ở mức thấp so với các nước có chung đường biên giới, trong ASEAN và Châu Á. Đứng thứ vị trí 45 từ thấp đến cao trong tổng số 167 quốc gia (thấp hơn 122 nước); thấp hơn Lào là 5.304 đồng/lít, Campuchia là 2.988 đồng/lít, Trung Quốc là 1650 đồng/lít); thấp hơn Singapore là 18.560 đồng/lít, Philippines là 3.892 đồng/lít, Hồng Kông là 27.974 đồng/lít.

Bên cạnh đó, Việt Nam đã và đang tham gia 11 Hiệp định thương mại tự do FTA (trong đó Hiệp định ASEAN - Hồng Kông vừa ký kết cuối năm 2017, có hiệu lực từ 01/01/2019). Mức thuế nhập khẩu ưu đãi nhất đối với xăng, dầu giảm về 0%.

“Số thu thuế từ hoạt động nhập khẩu xăng dầu trong thời gian qua giảm từ 44.700 tỷ đồng năm 2015 xuống 12.700 tỷ đồng năm 2017 (giảm 32.000 tỷ đồng)”, ông Thi cho biết.

Theo tính toán của Bộ Tài chính, với mức tăng 4.000 đồng/lít, số thu thuế BVMT đối với xăng dầu dự kiến tăng khoảng 14.863 tỷ đồng/năm (lên khoảng 55.591 tỷ đồng/năm).

Tuy nhiên, chuyên gia kinh tế TS. Đinh Tuấn Minh cho rằng, lý do này không thật sự thuyết phục, bởi việc cân bằng ngân sách cần được đặt trên một loạt các giải pháp tổng thể, trong đó bao gồm cả việc thắt chặt chi tiêu của Chính phủ và hạn chế tham nhũng, thua lỗ xảy ra tại các dự án đầu tư công và doanh nghiệp nhà nước.

Còn theo chuyên gia kinh tế TS.Bùi Trinh, đề xuất tăng thuế bảo vệ môi trường đối với các mặt hàng xăng dầu lên kịch khung là điều vô tình và vô lý. Vô tình với người dân bởi rất nhiều các loại thuế gián thu sắp sửa tăng đều có lộ trình từ năm 2019. Rõ ràng người dân, người tiêu dùng phải gánh. Vô lý ở điểm tăng thuế môi trường lên vì nguồn thu giảm.

“Tăng thuế để bảo vệ môi trường, nhưng thực tế thì khí thải phương tiện giao thông vận tải có nhiều hơn so với ngành công nghiệp chế biến, chế tạo hay lĩnh vực xây dựng không? Rõ ràng việc đánh thuế bảo vệ môi trường với xăng dầu như vậy là không phù hợp với thực tiễn, thiếu sự nghiên cứu, đánh giá khoa học”, TS. Bùi Trinh bày tỏ.

Theo số liệu của Tổng cục Thống kê (Bộ Kế hoạch và Đầu tư), chỉ tính riêng trong 15 ngày đầu tháng 1/2018, thu ngân sách cả nước ước tính đạt 19.900 tỷ đồng trong khi tổng chi ngân sách nhà nước (NSNN) là khoảng 38.300 tỷ đồng. Như vậy, chỉ trong 15 ngày đầu năm 2018, chi ngân sách đã âm 18.400 tỷ đồng, tính bình quân, mỗi ngày âm khoảng 1.226 tỷ đồng. Trong đó, chi thường xuyên chiếm tỷ trọng lên tới 90%.

Cũng theo báo cáo từ Tổng cục Thống kê, nợ công Việt Nam năm 2017 lên đến 3,31 triệu tỷ đồng, tương đương 62,6% GDP. Như vậy, tính bình quân, mỗi người Việt Nam đều đang phải “cõng” trên lưng 33 triệu đồng nợ công. Đó là chưa tính đến số nợ của các doanh nghiệp Nhà nước mà có thể cuối cùng chính Chính phủ cũng phải trả.