Việt Nam và cơ hội nâng tầm bộ máy nhờ AI

Công ty Eurasia Group, một trong những tổ chức tư vấn hàng đầu thế giới về rủi ro chính trị và kinh tế, đã nhận định năm 2024 sẽ là năm của trí tuệ nhân tạo (AI). Đây không chỉ là giai đoạn bùng nổ của các công nghệ liên quan mà còn là thời điểm AI chứng minh khả năng cách mạng hóa nhiều lĩnh vực, từ kinh tế, y tế, giáo dục đến hành chính công.

Dự kiến, xu thế phát triển mạnh mẽ này sẽ kéo dài đến năm 2025, mở ra những cơ hội và thách thức mới. AI không chỉ là động lực tăng trưởng kinh tế mà còn là nhân tố định hình lại cách vận hành của thế giới, đặc biệt trong việc tối ưu hóa nguồn lực và nâng cao hiệu suất.

Những bước tiến lớn

Trong bối cảnh toàn cầu đang chạy đua ứng dụng AI, Việt Nam cũng không nằm ngoài dòng chảy đó, với những dấu ấn quan trọng trong hợp tác quốc tế và phát triển công nghệ. Điều này không chỉ giúp tăng cường vị thế của Việt Nam trên bản đồ công nghệ thế giới mà còn mang lại những cơ hội lớn để cải tiến và hiện đại hóa bộ máy quản lý, tạo nền tảng cho sự phát triển bền vững trong kỷ nguyên số.

Việt Nam đã nổi lên như một điểm đến hấp dẫn, ghi dấu ấn đậm nét với những thành tựu hợp tác chiến lược cùng các tập đoàn công nghệ hàng đầu thế giới. Điển hình là việc hợp tác giữa Chính phủ Việt Nam và Tập đoàn NVIDIA – một trong những "người khổng lồ" trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo và bán dẫn – để thành lập Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển AI tại Việt Nam.

Động thái này không chỉ đánh dấu bước tiến lớn trong việc gia tăng sức hấp dẫn đầu tư của Việt Nam mà còn khẳng định vị thế ngày càng quan trọng của nước ta trong chuỗi giá trị toàn cầu. Việc có một trung tâm AI và dữ liệu đặt tại Việt Nam mở ra cơ hội tiếp cận những công nghệ tiên tiến nhất, đồng thời thúc đẩy chuyển giao tri thức và kỹ năng cho nguồn nhân lực trong nước.

Hơn thế, đây cũng là nền tảng vững chắc để Việt Nam tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng ngành bán dẫn – lĩnh vực được xem là "trái tim" của cách mạng công nghệ 4.0. Với sự hậu thuẫn của những đối tác chiến lược như NVIDIA, Việt Nam đang từng bước khẳng định khả năng đón đầu xu thế công nghệ, góp phần định hình tương lai ngành công nghệ cao trong khu vực và trên thế giới.

Cần nhấn mạnh, không chỉ dừng lại ở việc thu hút đầu tư hay phát triển công nghệ, câu chuyện AI tại Việt Nam còn mở ra một hướng đi quan trọng: nâng tầm nguồn nhân lực và cải tổ bộ máy hành chính.

Trong bối cảnh cả nước đang tiến hành tinh gọn, sắp xếp lại bộ máy hành chính, AI có thể trở thành "trợ thủ đắc lực" giúp tối ưu hóa hiệu suất làm việc, tiết kiệm nguồn lực và thúc đẩy sự đổi mới. Các công nghệ AI, từ tự động hóa quy trình, phân tích dữ liệu đến hỗ trợ ra quyết định, đều có tiềm năng nâng cao năng suất, đồng thời giảm tải những công việc thủ công cho cán bộ, công chức.

Tuy nhiên, để hiện thực hóa tiềm năng này, việc ứng dụng AI cần được triển khai một cách có kế hoạch, đồng bộ và phù hợp với điều kiện thực tế. Những bài học từ các chương trình trước đây về nâng cao trình độ công nghệ thông tin và chuyển đổi số trong các cơ quan chức năng là cơ sở quý giá để Việt Nam xây dựng các chương trình đào tạo AI cho đội ngũ nhân sự.

Nếu biết tận dụng sức mạnh của AI, không chỉ bộ máy hành chính được cải tổ mà nền kinh tế số của Việt Nam cũng sẽ được thúc đẩy mạnh mẽ, đưa đất nước tiến gần hơn đến mục tiêu trở thành trung tâm công nghệ hàng đầu trong khu vực.

Phát triển AI vẫn là thách thức

Chi phí đầu tư cho các giải pháp AI hiện nay vẫn là một thách thức lớn, đặc biệt đối với các quốc gia đang phát triển như Việt Nam. Vì vậy, thay vì chạy theo xu hướng một cách vội vã, Việt Nam cần chọn lọc và áp dụng các giải pháp AI phù hợp với điều kiện thực tế, đồng thời tận dụng lợi thế từ những cải tiến và xu hướng hợp lý hóa chi phí trên thị trường quốc tế.

Bên cạnh đó, cách tiếp cận từng bước, trọng tâm vào những ứng dụng có tiềm năng sẽ mang lại hiệu quả cao nhất, không chỉ giúp tiết kiệm nguồn lực mà còn giảm thiểu rủi ro từ các khoản đầu tư không hiệu quả. Việc ưu tiên các sản phẩm AI đã được kiểm chứng về khả năng ứng dụng thực tế là hướng đi khôn ngoan trong bối cảnh công nghệ đang phát triển nhanh chóng.

Mặc dù vậy, yếu tố con người vẫn là trung tâm của bất kỳ sự chuyển đổi nào. Những chương trình đào tạo cơ bản nhưng sát thực tế, giúp đội ngũ cán bộ, công chức hiểu rõ và vận dụng hiệu quả AI trong công việc, cần được triển khai đồng bộ. Tránh thần thánh hóa AI hoặc chạy đua áp dụng một cách thiếu kiểm soát là điều cần thiết để đảm bảo nguồn lực được sử dụng đúng mục tiêu.

Bên cạnh đó, chi phí đầu tư cho AI hiện vẫn là một thách thức. Vì vậy, việc lựa chọn các giải pháp tối ưu, phù hợp với điều kiện của Việt Nam cần được cân nhắc kỹ lưỡng. Thay vì chạy theo xu hướng, Việt Nam nên từng bước tận dụng các sản phẩm AI được cải tiến và hợp lý hóa từ xu hướng thị trường quốc tế.

Trước đây, Việt Nam đã gặt hái được nhiều kinh nghiệm và bài học quý giá từ các chương trình nâng cao trình độ công nghệ thông tin (CNTT) dành cho đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức nhà nước. Những nỗ lực trong việc đầu tư hạ tầng công nghệ và đẩy mạnh chuyển đổi số tại các cơ quan chức năng đã tạo nền tảng cho việc ứng dụng công nghệ trong quản lý và điều hành.

Tuy nhiên, bài học từ thực tiễn cho thấy, để AI và các công nghệ tiên tiến phát huy hiệu quả tối đa, cần xây dựng một chiến lược phát triển phù hợp, trong đó cân nhắc kỹ lưỡng về chi phí đầu tư, đảm bảo tính đồng bộ giữa các hệ thống và tập trung vào hiệu quả ứng dụng thực tế. Sự không đồng nhất về công nghệ giữa các cơ quan, ban ngành không chỉ gây lãng phí nguồn lực mà còn làm giảm hiệu quả hoạt động chung.

Do đó, việc hoạch định một kế hoạch dài hạn, với trọng tâm là phát triển công nghệ đồng bộ, đào tạo nguồn nhân lực phù hợp và ưu tiên những ứng dụng mang lại giá trị thực tiễn cao, sẽ là chìa khóa để Việt Nam tận dụng triệt để lợi ích từ công nghệ, đặc biệt là AI, trong công cuộc đổi mới và hiện đại hóa đất nước.