Xã hội hoá dịch vụ công: "Nhà nước thay vì là người chèo đò cần trở thành người lái đò"

Sáng nay (22/12) Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam tổ chức Hội thảo công bố Báo cáo “Hành trình chuyển đổi: vai trò của doanh nghiệp tư nhân trong cung cấp dịch vụ công tại việt nam – dịch vụ đánh giá sự phù hợp”.

Phát biểu tại Hội thảo, TS Vũ Tiến Lộc, Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam cho biết: “Nhìn lại quá trình Đổi mới của Việt Nam từ Đại hội lần thứ 6 năm 1986 đến nay, chúng ta thấy vấn đề quan trọng nhất, có tính xuyên suốt của Đổi mới chính là vấn đề thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, trong đó trọng tâm là trả lời câu hỏi về vai trò của Nhà nước và vai trò của doanh nghiệp tư nhân trong nền kinh tế”, Chủ tịch VCCI nhấn mạnh.

Cũng theo Chủ tịch VCCI chủ trương cho phép tư nhân tham gia cung cấp dịch vụ công đã được đề ra từ những năm đầu của tiến trình Đổi mới và đang được đẩy mạnh trong thời gian gần đây. Nghị quyết 19 Hội nghị Trung ương 6, Ban Chấp hành TW Khoá 12 năm 2017 nhấn mạnh mục tiêu xã hội hoá sự tham gia của tư nhân vào các ngành, lĩnh vực dịch vụ công mà họ có thể làm được và làm tốt như y tế, giáo dục, hạ tầng, văn hoá nghệ thuật, khoa học kỹ thuật…

Người đứng đầu cộng đồng doanh nghiệp nhấn mạnh, sự tham gia của các doanh nghiệp tư nhân đã làm thay đổi và khởi sắc rất nhiều lĩnh vực mà trước đây gặp nhiều trì trệ do chỉ có các đơn vị nhà nước cung cấp. Các bệnh viện tư nhân cung cấp dịch vụ khám chữa bệnh thu hút bệnh nhân, trường học tư nhân cung cấp dịch vụ giáo dục thu hút học sinh, sinh viên, các hãng phim tư nhân làm phim thu hút người xem, các phòng công chứng tư nhân đông khách hàng, các khu chợ, siêu thị tư nhân đông người mua bán…

“Không chỉ vậy, hiện nay tư nhân bây giờ còn làm cả sân bay, cảng biển, xây đường giao thông, tư nhân còn soạn sách giáo khoa, đào tạo tiến sĩ, nghiên cứu công nghệ gen, làm hệ thống thu phí tự động không dừng, kiểm tra giám định hàng hoá, làm trọng tài giải quyết tranh chấp, thi hành án dân sự… Hiệu quả của chính sách thu hút tư nhân cung cấp dịch vụ công ngày càng được thấy rõ”, Chủ tịch VCCI nói.

Tuy nhiên, cũng theo Chủ tịch VCCI những dịch vụ mà cơ quan quản lý nhà nước Việt Nam nắm giữ còn rất nhiều.

“Nhìn ra thế giới, chúng ta thấy có nước cho phép tư nhân phóng tàu vũ trụ, sản xuất vũ khí, vận hành nhà tù, lưu trữ và xuất bản các văn bản pháp luật và án lệ… Các mô hình này mang lại hiệu quả kinh tế, xã hội rất cao. Do đó, chúng ta cần tiếp tục đẩy mạnh việc xã hội hoá, tư nhân hoá các dịch vụ công để tận dụng sự năng động, mạnh mẽ của khối tư nhân’, ông Lộc dẫn chứng.

Trước quan điểm cho rằng việc cho phép tư nhân tham gia cung cấp dịch vụ công sẽ loại bỏ hoàn toàn vai trò của Nhà nước, lo ngại như giá cả tăng, chất lượng dịch vụ thấp, các vấn đề an sinh xã hội có thể không được bảo đảm, Chủ tịch VCCI cho rằng vai trò của Nhà nước khi đó, thay vì là người chèo đò thì cần chuyển thành người lái đò.

“Nhà nước không trực tiếp cung cấp dịch vụ, nhưng sẽ phải là người đặt ra pháp luật và tổ chức thực thi pháp luật trong lĩnh vực dịch vụ đó. Nhà nước bảo đảm năng lực của đơn vị cung cấp dịch vụ, xử lý những trường hợp gian dối, lừa đảo người tiêu dùng, chống độc quyền và bảo đảm an toàn cho dịch vụ”, Chủ tịch VCCI nhấn mạnh.

Hướng về phía cộng đồng doanh nghiệp, Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam cho biết, VCCI hiện đang tiên phong trong sứ mệnh thúc đẩy tăng cường vai trò của khu vực tư nhân. Bên cạnh các hoạt động truyền thống bảo vệ quyền lợi của doanh nghiệp, thúc đẩy quá trình cải thiện môi trường kinh doanh, cải cách thủ tục hành chính. Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam còn là đơn vị được Chính phủ giao là đầu mối của hoạt động đối tác công tư - PPP. VCCI hiện là Chủ tịch của Uỷ ban PPP trong Hội đồng quốc gia về năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững.

“Để thực hiện trách nhiệm này, chúng tôi không chỉ xây dựng chiến lược hoạt động của Uỷ ban PPP, tăng cường vai trò của các tư nhân trong các dự án hạ tầng lớn mà còn thúc đẩy sự tham gia của tư nhân mạnh mẽ hơn nữa trong việc cung cấp các dịch vụ công. Đây cũng là lĩnh vực rất quan trọng, có tác động trực tiếp tới năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp và nền kinh tế Việt Nam”, Chủ tịch VCCI nói.

Mỗi năm, VCCI chọn một lĩnh vực dịch vụ công để nghiên cứu sâu, nhằm đưa ra các khuyến nghị giúp tăng cường vai trò của tư nhân trong cung cấp dịch vụ công. Năm nay, lĩnh vực dịch vụ được lựa chọn là Dịch vụ đánh giá sự phù hợp.

“Đây là lĩnh vực dịch vụ tuy có quy mô thị trường không lớn, nhưng lại có vai trò đặc biệt quan trọng, vừa là cầu nối cho công tác quản lý nhà nước về chất lượng sản phẩm, hàng hoá, vừa giúp hàng hoá Việt Nam xuất khẩu ra thế giới”, TS Vũ Tiến Lộc nhấn mạnh.