Đề xuất gói hỗ trợ bổ sung gần 40.000 tỷ đồng

Khó khăn tăng cao

Diễn biến dịch COVID-19 vẫn đang phức tạp và có nhiều tác động đến đời sống kinh tế, xã hội. TS. Nguyễn Trí Hiếu, Chuyên gia Tài chính ngân hàng, cho rằng hiện nhiều doanh nghiệp trong Nam, ngoài Bắc đều phải sử dụng các biện pháp 3T - ăn tại chỗ, ngủ tại chỗ, làm việc tại chỗ hay biện pháp 1 cung đường 2 điểm đến. Điều này khiến các doanh nghiệp phải tốn chi phí rất lớn để lo cho người lao động, đảm bảo công việc và an toàn sức khoẻ.

Nhiều doanh nghiệp đã phải thực hiện 3 tại chỗ khiến tăng rủi ro chi phí cho chính doanh nghiệp

Khó khăn về vốn cũng là câu chuyện thường trự với mọi doanh nghiệp. Thế nhưng theo ông Hoàng Ly, Giám đốc công ty Viễn thông Thăng Long cho biết, là công ty thương mại thuần túy, nên với các chính sách hỗ trợ của Chính phủ thì doanh nghiệp chỉ phụ thuộc chủ yếu vào chính sách thuế, quyền lợi bảo hiểm y tế, bảo hiểm xã hội, chứ không trông mong gì vào hỗ trợ từ vay vốn ngân hàng. Lý do là, các ngân hàng hiện nay đa phần là ngân hàng thương mại cổ phần, hoạt động kinh doanh đúng nghĩa là kinh doanh tiền, không thuận theo các điều kiện của ngân hàng thì không vay được vốn, càng không trông mong gì về việc giảm lãi suất.

TS Nguyễn Trí Hiếu cho rằng trước thực trạng đó, các Hiệp hội ngành hàng và doanh nghiệp cần tiến hành một số giải pháp cấp bách để tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, duy trì hoạt động sản xuất kinh doanh, ổn định kinh tế, phục vụ công tác phòng chống dịch bệnh trong thời gian trước mắt như: Cần bổ sung một số ngành sản suất dịch vụ, duy trì sản xuất hàng hóa thiết yếu như các cơ sở chế biến thực phẩm từ các ngành chăn nuôi gia súc, gia cầm, thủy sản, tạo điều kiện ổn định lưu thông sản xuất hàng hóa. 

Bên cạnh đó, các cơ quan quản lý Nhà nước cần đẩy mạnh hơn đơn giản hóa các thủ tục hành chính, trong đó ưu tiên tiến hành giải quyết và trả kết quả hành chính online. Đặc biệt là các thủ tục hải quan và xuất nhập khẩu, để tiết kiệm thời gian chi phí cho doanh nghiệp, tránh ảnh hưởng đến toàn bộ nền kinh tế nói chung.

Giải pháp cấp bách

Mới đây, TS. Cấn Văn Lực, Chuyên gia Kinh tế trưởng BIDV đã đề xuất 7 gói, giải pháp hỗ trợ cấp bách cho người dân và doanh nghiệp như sau:

Thứ nhất, Chính phủ chỉ đạo khẩn trương rà soát, đánh giá sơ bộ kết quả thực hiện các gói hỗ trợ đến thời điểm hiện tại và tiến hành tháo gỡ ngay những vướng mắc trong quá trình thực hiện.

Từ thực tế cho thấy, khâu thực thi còn chậm, nhất là trong bối cảnh dịch bệnh và thực hiện giãn cách xã hội quyết liệt như hiện nay. Vì vậy, cần có thời hạn thực hiện cụ thể để đẩy nhanh những hỗ trợ quý giá này.

Các chính sách này cùng với các gói giảm phí, lệ phí khác nên được tính toán để gia hạn, ít nhất là đến khi Việt Nam đạt miễn dịch cộng đồng (hết quý 2/2021). Đồng thời, nên xem xét điều chỉnh ngân sách hỗ trợ từ cấu phần này sang cấu phần khác thiết thực hơn.

Thứ hai, Chính phủ xem xét sớm mở rộng đối tượng hỗ trợ tới tất cả lao động tự do, với mức trợ cấp 1 triệu đồng/người với quy mô 29.300 tỷ đồng, (tổng số lao động năm 2020 là 54,6 triệu người, trong đó có khoảng 29,3 triệu người (53,7%) là lao động tự do), ngoài phần hỗ trợ riêng của các địa phương theo Nghị quyết 68.

Thứ ba, với gói hỗ trợ tiền điện; nên giảm mạnh hơn, giảm tiếp tiền điện cho người dân và doanh nghiệp, tương đương đợt 1 năm 2020 (khoảng 9.300 tỷ đồng); theo đó, EVN có thể xem xét mở rộng đối tượng được giảm, với ngân sách giảm bổ sung khoảng 6.800 tỷ đồng.

Thứ tư, với gói hỗ trợ viễn thông, hiện được công bố có giá trị ước khoảng 10.000 tỷ đồng, nhưng chủ yếu là gia tăng quyền lợi, ưu đãi cho khách hàng, chứ không giảm trực tiếp vào giá cước, nên chỉ có tác động đến một số đối tượng nhất định (như người dùng dịch vụ trả trước, còn những ai đang dùng gói ưu đãi sẽ không có tác dụng nhiều bởi nhiều người chưa dùng hết khuyến mại…). Theo đó, cách hỗ trợ tốt nhất là nên giảm giá cước 20-30% trong khoảng 3 tháng (quý 3), vì như vậy tính vào chi phí của doanh nghiệp và việc hỗ trợ thiết thực hơn.

Thứ năm, cần quyết tâm, khẩn trương tháo gỡ những ách tắc, đứt gãy chuỗi cung ứng, chuỗi sản xuất cho người dân và doanh nghiệp. Với người dân, không để hiện tượng đứt gãy chuỗi cung ứng hàng hóa, dịch vụ thiết yếu xảy ra (vừa gây khó khăn cho người dân, vừa bị tăng giá do vận chuyển, đi lại khó khăn; đây cũng là thực tế đã xảy ra ở một số địa phương giãn cách xã hội). Theo đó, cần nhất quán hơn về cách thức hoạt động của các chốt kiểm soát, của các shippers ở những địa phương giãn cách xã hội (tránh hiện tượng mỗi nơi, một kiểu như hiện nay). Với doanh nghiệp, mô hình "hai tại chỗ, một xanh" (ăn và làm việc tại chỗ, ở một chỗ khác an toàn, khi cần có thể là nơi cách ly luôn hoặc bố trí nơi cách ly khác do doanh nghiệp thu xếp) tỏ ra khá hiệu quả, phù hợp hơn cả và đang được Thái Lan áp dụng theo chương trình có tên gọi là "Thử nghiệm Nhà máy – Factory Sanbox". Tất cả công nhân sẽ được xét nghiệm 1 lần/tuần. Sau đó, những người dương tính sẽ bị cách ly và/hoặc chữa trị, còn nhóm âm tính được tiêm vaccine….v.v. Cùng với đó, lực lượng sản xuất, tham gia chuỗi cung ứng này cần ưu tiên sớm tiêm vaccine.

Thứ sáu, ngoài gói hỗ trợ 20.000 tỷ đồng mà Bộ Tài chính đang đề xuất; cần tăng khả năng tiếp cận vốn hỗ trợ thanh khoản cho các doanh nghiệp. Theo đó, sớm tháo gỡ vướng mắc đối với phương án đầu tư mua cổ phần của SCIC tại Vietnam Airlines cũng như các hãng hàng không tư nhân (theo hướng cho phép cho vay theo lãi suất thỏa thuận, có ưu đãi đối với hãng hàng không đang bị thua lỗ nhưng triển vọng phục hồi trung – dài hạn là tích cực).

Tăng khả năng tiếp cận vốn, hỗ trợ thanh khoản đối với DNNVV và có thể bao gồm các hãng hàng không tư nhân nêu trên (dưới dạng hỗ trợ lãi suất có trọng tâm, trọng điểm với gói tín dụng quy mô khoảng 60 nghìn tỷ đồng). Giá trị hỗ trợ lãi suất thực tế ước tính khoảng 2.500 tỷ đồng. Một số điều kiện cơ bản như lãi suất cho vay khoảng 4%/năm (tức là mức hỗ trợ lãi suất khoảng 4%/năm so với lãi suất thị trưởng). Việc cho vay thực hiện qua NHTM và Quỹ phát triển DNNVV (có thể cùng với bảo lãnh của Quỹ bảo lãnh tín dụng DNNVV). Thời hạn cho vay khoảng 1 năm, nguồn vốn cấp bù lãi suất từ NSNN; tập trung vào các lĩnh vực chịu ảnh hưởng nặng nề bởi dịch bệnh như vận tải, du lịch, lưu trú – ăn uống, y tế, giáo dục – đào tạo…v.v.

Tổng giá trị các gói hỗ trợ bổ sung nêu trên khoảng gần 40 ngàn tỷ đồng (0,62% GDP năm 2021), chưa kể giá trị hỗ trợ còn gia tăng khi điều chỉnh, gia hạn các chính sách hiện hành.

Thứ bảy, sớm xây dựng chiến lược phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội trong bối cảnh "bình thường mới" và sau dịch COVID-19 nhằm chủ động tận dụng cơ hội phục hồi mạnh cũng như kiểm soát rủi ro phát sinh (giá cả tăng, lạm phát tăng, đứt gãy chuỗi cung ứng, chuỗi lao động….) nhằm đạt được mục tiêu kế hoạch phát triển KT-XH giai đoạn 2021-2025 và dài hơi hơn.