Đề xuất miễn kiểm định xe ôtô mới: “Gỡ” chưa hết “vướng”

Dư luận ủng hộ, chuyên gia đồng tình…

Theo đó, Bộ Giao thông Vận tải vừa có công văn gửi liên Bộ Công an, Tài nguyên và Môi trường, Công Thương, Khoa học và Công nghệ cùng Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam về việc góp ý dự thảo Thông tư sửa đổi, bổ sung Thông tư số 16/2021/TT-BGTVT quy định về kiểm định xe cơ giới.

Tại dự thảo, xe ôtô mới sản xuất, lắp ráp chưa qua sử dụng có năm sản xuất không vượt quá 1 năm tính từ năm sản xuất đến năm nộp hồ sơ đề nghị cấp giấy chứng nhận kiểm định được miễn kiểm định và được cấp giấy chứng nhận kiểm định, tem kiểm định để lưu hành.

Các loại xe này gồm xe cơ giới sản xuất, lắp ráp hoàn chỉnh mới đã được các cơ sở sản xuất, lắp ráp thực hiện kiểm tra chất lượng xuất xưởng, cấp phiếu kiểm tra chất lượng xuất xưởng theo quy định; xe cơ giới nhập khẩu mới chưa qua sử dụng đã được kiểm tra và cấp giấy chứng nhận chất lượng an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường xe cơ giới nhập khẩu. Dự thảo cũng quy định chủ xe nộp bản cà số khung, số động cơ của phương tiện xe cơ giới được miễn kiểm định lần đầu để lập hồ sơ phương tiện.

Trước đó, Cục Đăng kiểm Việt Nam đặt mục tiêu dự kiến đến ngày 1/7/2023 sẽ thực hiện việc miễn kiểm định lần đầu đối với ôtô mới, nhằm tạo thuận lợi tốt nhất cho người dân và doanh nghiệp, tiết kiệm chi phí, thời gian và công sức khi không phải mang xe mới xếp hàng chờ đợi đăng kiểm.

Cụ thể, xe mới được miễn đăng kiểm trong thời gian tương đương với chu kỳ kiểm định lần đầu. Đơn cử, xe ôtô dưới 9 chỗ được miễn đăng kiểm lần đầu trong 30 tháng, xe tải trong 24 tháng. Chủ xe được miễn phí giá dịch vụ kiểm định, chỉ bỏ chi phí 40.000 đồng lệ phí cấp giấy chứng nhận an toàn kỹ thuật đối với xe cơ giới, xe máy chuyên dùng và 90.000 đồng với xe ôtô dưới 10 chỗ ngồi.

Theo tính toán của Cục Đăng kiểm, mức tiền mà mỗi chủ phương tiện được giảm khi kiểm định lần đầu từ 250.000-570.000 đồng/xe tương ứng với từng loại xe. Thời gian áp dụng miễn đăng kiểm cho xe lưu kho, lưu bãi trước khi đến tay người tiêu dùng trong 23 tháng kể từ ngày sản xuất. Sau thời gian này, xe phải đưa đi đăng kiểm như bình thường.

Cục Đăng kiểm Việt Nam cũng cho biết, con số thống kê của Ủy ban An toàn giao thông Quốc gia cho thấy năm 2022, toàn quốc đăng ký mới 548.003 xe ôtô, đây cũng là số phương tiện phải thực hiện đăng kiểm lần đầu sau đăng ký xe. Trong trường hợp nếu áp dụng dự thảo của Bộ Giao thông Vận tải được thông qua, mỗi năm có thể tiết kiệm hàng trăm tỷ đồng từ chính sách này của cơ quan quản lý Nhà nước.

Dưới góc nhìn chuyên gia, trao đổi với báo chí, PGS.TS Lê Hồng Quân - Chủ nhiệm khoa Công nghệ ô tô, trường Đại học Công nghiệp Hà Nội cho biết: Việc miễn đăng kiểm ô tô mới đăng ký lần đầu là đề xuất cần thiết. Việc này giúp giảm tải cho các Trung tâm Đăng kiểm hiện nay khi ngoài những xe cũ, lượng xe mới đến đăng kiểm để đăng ký cũng rất lớn.

"Việc bỏ đăng kiểm ô tô mới lần đầu sẽ giúp người dân được hưởng lợi khi không phải mất thời gian đi đăng kiểm, tốn chi phí. Nhà sản xuất đã đăng kiểm rồi mà xe chưa chạy thì chắc chắn vẫn đạt tiêu chuẩn an toàn kỹ thuật. Nếu không miễn, tôi nghĩ cũng nên kéo dài thời gian đăng kiểm lần đầu ô tô mới. Đề xuất này áp dụng càng sớm, càng tốt vừa giảm tải Trung tâm Đăng kiểm vừa thuận tiện cho người dân", PGS.TS Lê Hồng Quân nói.

>>Đề xuất cơ sở bảo dưỡng, sửa chữa được làm đăng kiểm: Lại lo biến tướng

…nhưng “quy trình” còn vướng

Đồng tình với PGS.TS Lê Hồng Quân, tuy nhiên, khi nghiên cứu kỹ Dự thảo sửa đổi thông tư số 16/2021/TT-BGTVT của Bộ Giao thông Vận tải, luật sư Nguyễn Đức Biên – Giám đốc Công ty Luật TNHH Đại La vẫn bày tỏ băn khoăn, quy định được tháo nhưng "quy trình" lại vẫn chưa thực sự giảm tải cho tình trạng căng thẳng hiện nay.

Vị luật sư này cho biết, theo dự thảo, dù được miễn đăng kiểm với ô tô mới 1 năm tính từ khi xuất xưởng thông qua, chủ xe phải đến trung tâm đăng kiểm để lập hồ sơ và dán tem. Mà để lập hồ sơ và dán tem được, quy trình cũng khá phiền phức. Cụ thể, chủ phương tiện phải đưa xe đến đơn vị đăng kiểm. Đơn vị đăng kiểm căn cứ số khung, số máy, giấy đăng ký xe, giấy chứng nhận chất lượng an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường xe cơ giới nhập khẩu hoặc bản sao phiếu kiểm tra chất lượng xuất xưởng của xe để tra cứu dữ liệu thông số kỹ thuật của phương tiện từ cơ sở dữ liệu trực tiếp. Sau đó, đơn vị đăng kiểm tải dữ liệu về và ghi nhận vào cơ sở dữ liệu kiểm định; nhập thông tin hành chính, chụp ảnh thực tế phương tiện, chỉ kiểm tra nhận dạng phương tiện và thực hiện lập Hồ sơ phương tiện cho xe, in giấy chứng nhận kiểm định (có mã QR Code), tem kiểm định, tem thu phí sử dụng đường bộ. Chủ phương tiện nộp lệ phí cấp giấy chứng nhận và phí sử dụng đường bộ được quy định theo đầu phương tiện.

Đơn vị đăng kiểm dán tem kiểm định, tem thu phí sử dụng đường bộ lên xe và cấp giấy chứng nhận kiểm định cho chủ xe hoặc cấp giấy hẹn cấp giấy chứng nhận kiểm định đối với phương tiện mới chỉ được cấp giấy hẹn cấp đăng ký xe.

Theo luật sư Nguyễn Đức Biên, như vậy, chủ xe vẫn phải mang xe tới trung tâm đăng kiểm nên mục tiêu giảm tải cho tình trạng căng thẳng hiện nay không mấy hiệu quả. Vì vậy, luật sư Biên cho rằng, nếu nghiên cứu, phối hợp để giảm bớt hoặc chia sẻ "quy trình" này ra thì sẽ giảm áp lực cho các trung tâm đăng kiểm và cả chủ xe.

“Không chỉ là trong việc đăng kiểm xe ô tô mà chúng ta còn có thời gian để tái cơ cấu các trung tâm cũng như đào tạo nguồn nhân lực đang thiếu hụt trầm trọng hiện nay một cách bài bản, chuyên nghiệp mà không bị áp lực bởi nhu cầu thúc ép phía sau”, luật sư Biên phân tích.

Theo thống kê của Cục Đăng kiểm Việt Nam, tính đến ngày 1/3, cả nước có 281 trung tâm đăng kiểm với 489 dây chuyền kiểm định, trong đó có 59 trung tâm tạm dừng hoạt động (51 đơn vị bị dừng do phục vụ điều tra và 8 đơn vị dừng do không đủ điều kiện hoạt động). Cụ thể, tại Hà Nội có 18/31 đơn vị đăng kiểm với 34 dây chuyền kiểm định; Thành phố Hồ Chí Minh có 9 trung tâm đăng kiểm với 17 dây chuyền kiểm định bị tạm dừng hoạt động; nhiều địa phương cũng đang bị tạm dừng hoạt động trung tâm đăng kiểm khiến tình trạng ùn tắc đăng kiểm tái diễn từ ngày 27/2 đến nay và hiện đang ngày một nghiêm trọng hơn.