Doanh nghiệp thủy sản “kêu cứu”: Kim ngạch xuất khẩu giảm sâu

>> Trầm lắng xuất khẩu thủy sản

Trao đổi với DĐDN, ông Trương Đình Hoè, Tổng Thư ký Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP) cho biết, lãi suất vay quá cao và bất hợp lý đang gia tăng thêm gánh nặng chi phí khiến doanh nghiệp thuỷ sản “khó càng thêm khó”.

- Thưa ông, nhiều doanh nghiệp thuỷ sản đều khẳng định tình hình đang khó khăn hơn cả giai đoạn đỉnh dịch Covid-19?

Đúng vậy! Xuất khẩu thuỷ sản 5 tháng đầu năm 2023 tiếp tục sụt giảm hai con số so với năm ngoái, chỉ đạt gần 3,37 tỷ USD, giảm gần 28%, lượng đơn hàng xuất khẩu giảm 20-50%, dẫn đến tồn kho tăng cao.
Theo đó, doanh nghiệp thủy sản tiếp tục bị áp lực nặng nề vì thị trường tiêu thụ lao dốc, giá xuất khẩu sụt giảm mạnh trong khi sản xuất, chế biến trong nước bị gánh nặng các loại chi phí tăng cao. Những lợi thế về thị trường trong quý IV/2022 đã không còn vì lạm phát đã “ngấm sâu” vào các lĩnh vực tiêu thụ trên thị trường thế giới. Kim ngạch xuất khẩu năm nay chỉ dự tính ở mức khoảng 9-10 tỷ USD, giảm 1-2 tỷ USD so với năm 2022.

- Vậy đâu là những điểm nghẽn cần phải xử lý, thưa ông?

Vốn - tín dụng - lãi suất vay đang là áp lực lớn trong điều kiện duy trì sản xuất chờ thị trường phục hồi. Cụ thể, doanh nghiệp thủy sản chủ yếu là sản xuất hàng xuất khẩu thường vay USD. Trong khi đó, từ quý III/2022, nhiều ngân hàng đã thông báo và áp dụng ngay sau đó việc tăng lãi suất vay USD từ 2,1-2,8% lên 3-3,3% và thậm chí đến 4,5%, và hiện tại thì đa phần đang ở mức cao 4,1-4,9%, có những doanh nghiệp phải chịu mức cao hơn 5%.

Một vấn đề đáng quan ngại nữa là việc “siết tín dụng”, hạn chế cho vay dưới mức tín dụng được cấp, các khoản vay mới chỉ được giải ngân tương ứng với khoản vay cũ khi phải trả nợ trước đó.

Không chỉ lãi suất cao, nếu tính cả các khoản phí khác của ngân hàng như: phí chuyển tiền từ nước ngoài về (0,05%), phí thanh toán L/C (0,1%), phí ký hậu Bill , phí xử lý chứng từ, phí chấp nhận L/C trả chậm… tiếp tục là áp lực với doanh nghiệp.

Đặc biệt, việc áp trần chi phí lãi vay theo Khái niệm về “Các bên có quan hệ liên kết” quy định tại điểm d khoản 2 Điều 5 Nghị định số 132/2020 về quản lý thuế đối với doanh nghiệp có giao dịch liên kết không hợp lý, gây ảnh hưởng đến kết quả kinh doanh, cũng như dòng tiền của doanh nghiệp.

Cùng với đó, Điểm c, khoản 3 Điều 16 Nghị định số 132/2020 có xác định các đối tượng không thuộc phạm vi áp dụng quy định về trần tổng chi phí lãi vay được trừ khi xác định thu nhập chịu thuế thu nhập doanh nghiệp, trong đó không có các doanh nghiệp sản xuất.

>> Doanh nghiệp "đói" đơn hàng, xuất khẩu nông, lâm, thuỷ sản "lao dốc”

- Vậy Hiệp hội có đề xuất gì với Chính phủ cũng như các Bộ ngành liên quan để tháo gỡ khó khăn này cho doanh nghiệp, thưa ông?

Chúng tôi đề xuất điều chỉnh lãi suất vay USD xuống dưới 4% và lãi suất vay VNĐ xuống dưới 7% để hỗ trợ cho doanh nghiệp xuất khẩu. Cho phép các doanh nghiệp thủy sản được giãn nợ 4-6 tháng cho các khoản vay đến lịch phải trả trong Quý 2-3/2023 và tiếp tục được vay theo hạn mức để các doanh nghiệp có thể thu gom nguyên liệu của nông-ngư dân và chế biến, trữ hàng chuẩn bị cho xuất khẩu ở các quý tiếp theo trong năm 2023.

Đồng thời, có chính sách hướng tín dụng vào sản xuất kinh doanh, lĩnh vực ưu tiên – bao gồm thủy sản, doanh nghiệp nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao.

Đặc biệt, kiến nghị sửa đổi lại điểm d khoản 2 Điều 5 Nghị định số 132/2020 để hủy bỏ quy định coi giao dịch đi vay giữa ngân hàng và doanh nghiệp vay dài hạn để đầu tư là giao dịch liên kết.

Hiệp hội kiến nghị Ngân hàng Nhà nước tiếp tục xem xét có gói kích cầu 10.000 tỷ đồng cho thủy sản nuôi ở Đồng Bằng Sông Cửu Long. Gói kích cầu dành cho các doanh nghiệp xuất khẩu thực sự mua dự trữ nguyên liệu từ nay để xuất khẩu sau 3-6 tháng nữa trong năm 2023 và quý 1/2024, ứng phó với tình trạng đơn hàng xuất khẩu giảm sút hiện nay.

- Xin cảm ơn ông!