Đưa Việt Nam trở thành “một con hổ mới” của kinh tế châu Á

Chiều ngày 17/1, phiên Đối thoại chính sách cấp cao của Diễn đàn kinh tế Việt Nam được tổ chức với chủ đề “Củng cố nền tảng cho tăng trưởng nhanh và bền vững" với sự tham dự của Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc.

Thách thức tăng trưởng nhanh và bền vững

Diễn đàn Kinh tế Việt Nam do Chính phủ và Ban Kinh tế Trung ương chủ trì, nhằm tạo diễn đàn quốc tế, tập hợp trí tuệ của cộng đồng các chuyên gia trong và ngoài nước trong việc hoạch định chiến lược phát triển đất nước. Sự kiện thường niên này là sáng kiến của Ban Kinh tế Trung ương. Ở lần thứ 3 diễn ra năm nay, có gần 2.000 đại biểu tham dự - quy mô lớn nhất từ trước tới nay. 

Theo Trưởng Ban Kinh tế Trung ương Nguyễn Văn Bình, lần đầu tiên kể từ năm 2008, tăng trưởng kinh tế đạt 7,08%, trong nhóm các nước tăng trưởng cao nhất trong khu vực và trên thế giới, và vượt qua mọi con số dự báo trước đó. Trong năm 2018, Việt Nam thu hút được gần 35,5 tỷ USD vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài, tỷ lệ giải ngân tiếp tục đạt mức tăng trưởng ấn tượng 9,1% với kỷ lục mới về số vốn giải ngân đạt 19,1 tỷ USD.

Tuy nhiên, theo Trưởng Ban Kinh tế Trung ương: “Khi đang đứng ở trên thành công chính là lúc chúng ta cần tĩnh tâm tư duy để xác định các vấn đề lớn mang tính cốt yếu, chiến lược, tạo nền tảng để phát triển cho giai đoạn tới”.

Do đó, bên cạnh những thành tựu, cũng cần thẳng thắn nhìn nhận những tồn tại, hạn chế của nền kinh tế. “Một quốc gia muốn hóa rồng, hóa hổ thì trước tiên phải duy trì được tốc độ tăng trưởng cao và ổn định. Việt Nam hiện đã đạt đến một trình độ phát triển kinh tế mà để tiếp tục tiến bước trở thành một nước có thu nhập cao hơn, cần phải có một sự đột phá trong chính sách. Cần lựa chọn bứt phá để Việt Nam không phải chỉ là “một còn mèo nhỏ” mà phải trở thành “một con hổ mới” của kinh tế châu Á”, ông Bình nhấn mạnh. 

Do đó, ông Nguyễn Văn Bình chỉ ra một số vấn đề, thứ nhất, hiệp định CPTPP đã chính thức có hiệu lực, như vậy, Việt Nam đã có 16 hiệp định thương mại tự do (FTA) tạo ra cơ hội lớn. 

“Tuy nhiên, với nền công nghiệp phụ trợ còn yếu và thiếu, nhiều doanh nghiệp Việt Nam vẫn chủ yếu gia công ở giai đoạn cuối trong chuỗi sản xuất, giá trị gia tăng thấp nên khi các FTAs có tính đến quy tắc xuất xứ và năng lực của công nghiệp hỗ trợ thì Việt Nam sẽ gặp nhiều bất lợi. Vì vậy cần làm rõ chiến lược thu hút FDI trong thời gian tới là gì? Làm thế nào để kết nối được các doanh nghiệp Việt Nam với các doanh nghiệp FDI cùng tham gia vào chuỗi giá trị, sản xuất toàn cầu, và cùng khai thác được các lợi thế của các FTA thế hệ mới mang lại?”, Bình đặt vấn đề.

Thứ hai, về cơ bản, kinh tế số, xã hội số sẽ tiếp tục là những câu chuyện lớn ít nhất trong cả thập kỷ tới, do đó đây là cơ hội của Việt Nam bởi trong lĩnh vực này, tất cả các quốc gia đều cùng một vạch xuất phát. Trong thời đại công nghệ gắn với đổi mới sáng tạo thì những rào cản công nghệ truyền thống không còn là khoảng cách lớn nữa, cơ hội được chia đều và mọi quốc gia đều có thể vươn lên bứt phá.

Vấn đề đặt ra là Việt Nam cần làm gì để tận dụng hiệu quả những cơ hội mà nền kinh tế số đem lại, để không bỏ lỡ chuyến tàu công nghiệp 4.0, để đưa nền kinh tế số thực sự trở thành một động lực mới cho tăng trưởng kinh tế nhanh và bền vững trong thời gian tới.

Thứ ba, trong bối cảnh dư địa chính sách tài khóa, chính sách tiền tệ không còn nhiều, thì những chính sách cơ cấu nhằm giải phóng và tạo năng lực sản xuất mới như phát triển kinh tế tư nhân, cơ cấu lại doanh nghiệp nhà nước... hoàn toàn có khả năng tạo ra đột phá về cải thiện năng suất lao động, về tốc độ tăng trưởng.

Đẩy mạnh phát triển kinh tế tư nhân cho mục tiêu trung hạn

Do đó, Trưởng Ban Kinh tế Trung ương nhấn mạnh cần tiếp tục cải thiện môi trường kinh doanh một cách thực chất gắn với hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa để tạo điều kiện kinh tế tư nhân phát triển nhanh và bền vững. Đồng thời, tăng cường khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp Việt Nam.

“Thúc đẩy đổi mới sáng tạo trong đó doanh nghiệp đóng vai trò là hạt nhân trung tâm và hun đúc tinh thần khởi nghiệp và tinh thần doanh nhân chân chính để làm giàu hợp pháp và đóng góp xứng đáng cho xã hội”, ông Bình nhấn mạnh.

Có cùng quan điểm, Giám đốc quốc gia Ngân hàng phát triển châu Á (ADB) Eric Sidgwick cũng cho rằng, để đảm bảo lộ trình phát triển kinh tế trung hạn cho Việt Nam, cần đảm bảo hài hoà sự tham gia của tư nhân, đảm bảo môi trường kinh doanh lành mạnh. Đảm bảo dự trữ cũng như tiết kiệm tăng cường khả năng tự cường bền bỉ của nền kinh tế. tăng cường tính hiệu quả của các cơ quan và bộ máy nhà nước.

“Đặc biệt, hỗ trợ tạo ra các động lực mới chất lượng cao trong bối cảnh chịu tác động lớn từ biến đổi khí hậu. Bởi Việt Nam hiện được khuyến nghị giảm năng lượng gây khí thải và cần đẩy mạnh sử dụng năng lượng sạch cũng như đưa ra các quyết sách đúng đắn cho mục tiêu tăng trưởng dài hạn”, ông Eric Sidgwick nói. 

Trước đó, yêu cầu tiên quyết mà Giám đốc quốc gia ADB đưa ra là Việt Nam cần tăng cường hiệu suất nền kinh tế thông qua đẩy mạnh xuất khẩu, đảm bảo tính minh bạch trong điều hành của Chính phủ.

Bởi theo ông Eric Sidgwick nhận định, Việt Nam đứng trước nhiều thách thức, cần tận dụng cơ hội hiện nay tạo dựng nền tảng vững chắc để đứng vững bằng cách cho nhiều hơn không gian về tài khoá, nâng cao tính linh hoạt của chính sách vĩ mô để chống những “cú sốc” từ bên ngoài. Đồng thời, thúc đẩy chính sách tái cơ cấu nền kinh tế.

“Chúng ta nhấn mạnh khả năng phát triển bao trùm, bền vững trong mục tiêu phát triển tăng trưởng cao và đảm bảo các mục tiêu xã hội cũng như môi trường”, ông Eric Sidgwick nhấn mạnh.

Cũng theo Giám đốc quốc gia ADB, qua từng năm, Việt Nam đã tiến lên từ nước đang phát triển trở thành quốc gia có thu nhập trung bình. Tuy nhiên, phát triển kinh tế hướng tới trung hạn và dài hạn sẽ có những bước thăng trầm khi muốn đảm bảo tăng trưởng kinh tế đồng thời đảm bảo các mục tiêu bền vững.