Gay cấn cuộc đua giành ngôi vị bá quyền thế giới

An Chi• 16/06/2020 15:00

Mỹ, Trung Quốc, Châu Âu hay thậm chí các công ty công nghệ đều đang có kế hoạch tìm lại quá khứ vàng son, bá quyền thế giới.

Đại dịch COVID-19 đã dẫn đến một chạy đua ngầm về việc quốc gia nào sẽ dẫn dắt các xu hướng của thế giới thời hậu dịch. Với những diễn biến hiện tại, nhiều ý kiến cho rằng Trung Quốc sẽ vươn lên thay thế Mỹ trở thành siêu cường của thế giới.

Thế giới đang chứng kiến cuộc cạnh tranh gay gắt giữa các cường quốc

Giả thuyết này không phải không có lý do. Trung Quốc đã chứng minh cho thế giới thấy đây là một cường quốc, và trong năm năm nữa sẽ thay Mỹ trở thành bá vương ở khu vực Tây Thái Bình Dương. Bên cạnh đó, đây là một cường quốc kinh tế và theo dự đoán của IMF, trong năm 2020, tổng sản phẩm quốc nội của Trung Quốc dự kiến sẽ cao hơn 40% so với Mỹ.

Bên cạnh đó, Trung Quốc sở hữu các công ty hàng đầu thế giới trong nhiều lĩnh vực công nghệ của tương lai, bao gồm cả trí tuệ nhân tạo. Quốc gia này còn có nguồn dự trữ tài chính đáng kể. Đồng Nhân dân tệ đã đạt được tầm ảnh hưởng thế giới khi đồng tiền này được IMF đưa vào giỏ tiền tệ quốc tế.

Trong khi đó, Mỹ - đối thủ lớn nhất của Trung Quốc trên đấu trường quốc tế lại đang rơi vào tình trạng hỗn loạn. Đại dịch COVID-19 chưa được kiểm soát, và cuộc đại dịch này đã dẫn tới cuộc khủng hoảng kinh tế trên toàn liên bang. Cuộc khủng hoảng này sẽ khiến nền kinh tế xứ cờ hoa bị kéo tụt lại tới 5 năm.

Đòn kép giáng xuống nền kinh tế Mỹ khi các cuộc biểu tình nổ ra trên khắp các bang. Tình trạng khủng hoảng hiện nay là thất nghiệp, cùng với sự phân hoá sâu sắc liên quan tới các vấn đề phân biệt chủng tộc…

Cuộc khủng hoảng lần này đang làm thay đổi nhận thức của phần nhiều thế giới về một xứ cờ hoa phồn vinh, với những toà nhà cao trọc trời. Nước Mỹ sẽ không còn được coi là hình mẫu để phần nhiều thế giới noi theo, bắt chước, sao chép hay thậm chí cố gắng vượt mặt. Mặc dù Trung Quốc vươn lên như vậy, mặc dù Mỹ có những bất lợi như vậy, nhưng điều đó không có nghĩa rằng Trung Quốc sẽ dễ dàng vươn lên soán ngôi vương của Mỹ!

Đầu tiên, Trung Quốc không phải là một siêu cường theo nghĩa thông thường. Trung Quốc không có một sức mạnh quân sự, một sức mạnh tài chính, một sức mạnh kinh tế, một sức mạnh pháp lý, một sức mạnh văn hóa đồng đều. Và điều quan trọng nhất là Trung Quốc không có khả năng áp đặt quy tắc, cũng như tạo ra tầm ảnh hưởng của mình đối với tất cả các lĩnh vực.

Sức mạnh quân sự của Trung Quốc vẫn chưa thể bằng Mỹ. Trung Quốc chỉ có hai tàu sân bay, trái ngược với 20 tàu sân bay của Mỹ. Mặt khác, Trung Quốc có căn cứ quân sự tại 40 quốc gia, trái ngược với Trung Quốc chỉ có ba.

Trong khi đó, Mỹ vẫn là cường quốc tài chính hàng đầu thế giới và có khả năng áp đặt các điều luật của mình đối với một phần lớn của thế giới. Các công ty công nghệ Mỹ vẫn là bậc thầy về dữ liệu.

Trên thực tế, cả Mỹ và Trung Quốc đều là những cường quốc rất lớn trong thế kỷ 21, nhưng theo giới quan sát, cả hai quốc gia này sẽ khó mà giữ được vị trí bá chủ thế giới. Cả Trung Quốc và Mỹ đều có quá nhiều vấn đề nội bộ phải giải quyết. Lãnh đạo hai nước này cần “tề gia trị quốc” trước khi “bình thiên hạ”.

Có nhiều ý kiến cho rằng, nếu không có quốc gia nào có thể áp đặt sự cai trị của mình đối với thế giới, thì việc đó có thể được dành cho một vài "siêu" tập đoàn đa quốc gia. Trên thực tế, một số các tập đoàn lớn đã có sức ảnh hưởng giống như một quốc gia. Các tập đoàn này đang chuẩn bị để tạo ra một đồng tiền tệ của riêng họ và giám sát hành vi của người dân dưới danh nghĩa là doanh nghiệp, chứ không phải nhân danh chính phủ.

Do không thể tiên đoán về sự phát triển toàn cầu nên sẽ rất khó để trả lời câu hỏi ngôi vương toàn cầu sẽ về tay ai. Sự gia tăng của các lực lượng xuyên quốc gia và các chủ thể phi nhà nước, chưa kể những cường quốc mới nổi cho thấy có sự thay đổi lớn sắp diễn ra.