Hiện thực hóa mục tiêu xuất khẩu năm 2025

Con số này phản ánh khát vọng vươn lên của Việt Nam, một quốc gia đang phát triển, đồng thời cũng là thước đo cho nỗ lực chuyển mình từ “công xưởng gia công” sang “trung tâm sản xuất giá trị cao”. Tuy nhiên, hành trình này đòi hỏi nhiều hơn những con số lạc quan, nó đặt ra bài toán cân bằng giữa cơ hội từ hội nhập và thách thức từ chính sự phụ thuộc vào các yếu tố bên ngoài.

Trên thực tế, Việt Nam đứng trước một cơ hội từ làn sóng dịch chuyển đầu tư và mạng lưới FTA rộng mở đang tạo đà cho xuất khẩu. Cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung cùng xu hướng “Trung Quốc + 1” đã đẩy mạnh dòng vốn FDI vào Việt Nam, đặc biệt trong lĩnh vực điện tử, linh kiện và năng lượng tái tạo. Tập đoàn Samsung đầu tư thêm 3,3 tỷ USD vào nhà máy tại Thái Nguyên, LG đầu tư thêm 1,4 tỷ USD tại Hải Phòng hay Lego xây dựng nhà máy 1 tỷ USD tại Bình Dương là minh chứng rõ nét.

Bên cạnh đó, hệ thống 17 FTA, bao gồm các hiệp định thế hệ mới như CPTPP, EVFTA, và RCEP, đã mở ra cánh cửa tiếp cận 60% dân số toàn cầu. Tuy nhiên, việc tận dụng các ưu đãi thuế quan vẫn còn hạn chế. Báo cáo của VCCI cho thấy chỉ 38% doanh nghiệp hiểu rõ quy tắc xuất xứ trong EVFTA. “Nhiều doanh nghiệp dệt may nhập vải từ Trung Quốc, nhưng không đáp ứng tiêu chí “từ sợi trở đi” nên không thể hưởng thuế 0% khi vào EU”, bà Nguyễn Thị Tuyết Mai, Phó Tổng Thư ký Hiệp hội Dệt may Việt Nam (VITAS), phân tích.

Để biến mục tiêu thành hiện thực, Chính phủ và doanh nghiệp đang triển khai đồng bộ các giải pháp. Trọng tâm là nâng cấp hạ tầng logistics, điểm yếu kéo lùi năng lực cạnh tranh. Dự án cảng biển nước sâu Lạch Huyện (Hải Phòng) và cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 2 đang được đẩy nhanh, kỳ vọng giảm 20% chi phí vận chuyển. Đồng thời, Bộ Công Thương phối hợp với Amazon Global Selling triển khai chương trình đào tạo xuất khẩu trực tuyến cho 10.000 doanh nghiệp vừa và nhỏ, giúp họ tiếp cận 300 triệu khách hàng toàn cầu.

Ngoài ra, công nghệ số hóa được xem là chìa khóa tháo gỡ điểm nghẽn. Sàn giao dịch xuất nhập khẩu quốc gia (Vietnam Import-Export Portal) vừa ra mắt tích hợp AI để dự báo thị trường và kết nối chuỗi cung ứng. Với nền tảng này, doanh nghiệp có thể tối ưu hóa lộ trình vận chuyển, giảm 30% thời gian thông quan.

Tuy nhiên, theo các chuyên gia kinh tế, thành công cuối cùng phụ thuộc vào khả năng chuyển đổi mô hình tăng trưởng và đa dạng hóa thị trường, sản phẩm. Thay vì tập trung vào Mỹ, EU, nhiều doanh nghiệp Việt đang khai phá các thị trường mới. Tập đoàn Dệt may Việt Nam (Vinatex) đã xuất khẩu thành công sang Ấn Độ với doanh thu tăng 40% trong quý II/2024. Trong lĩnh vực nông sản, thanh long và gạo hữu cơ của Việt Nam đã có mặt tại chuỗi siêu thị cao cấp ở UAE và Hàn Quốc.

Nhìn chung, mục tiêu 454 tỷ USD không đơn thuần là một con số, đó là thước đo cho sự chuyển mình từ “sản xuất giá rẻ” sang “sáng tạo giá trị”. Để vượt qua thách thức, Việt Nam cần một chiến lược dài hơi, đẩy mạnh đào tạo nhân lực chất lượng cao, thúc đẩy liên kết vùng để tạo cụm ngành công nghiệp hỗ trợ, và quan trọng nhất là xây dựng niềm tin rằng các sản phẩm “Make in Vietnam” có thể chinh phục thị trường khó tính bằng chất lượng và sự khác biệt.