Kiểm toán Dự án Cát Linh – Hà Đông: Hồi hộp chờ người “chịu trách nhiệm”!

Việc Tổng kiểm toán Nhà nước chính thức thực hiện kiểm toán toàn diện Dự án đường sắt trên cao Cát Linh - Hà Đông là đang nhân được sự đồng tình ủng hộ của dư luận và các chuyên gia.

Các nội dung kiểm toán bao gồm: Nguồn vốn đầu tư, chi phí đầu tư; việc tuân thủ pháp luật, chế độ quản lý đầu tư xây dựng, tài chính, kế toán và các chính sách pháp luật có liên quan kể từ khi triển khai dự án đến ngày 30/6/2018.

Có thể thấy, Dự án đường sắt đô thị Cát Linh – Hà Đông được người dân Hà Nội nói riêng, cũng như nhân dân cả nước đặc biệt quan tâm, bởi đây không chỉ là một trong những giải pháp giúp giảm ùn tắc giao thông nặng nề ở Thủ đô, mà còn là Dự án có vốn đầu tư lớn, nguồn vốn đó lại là ODA từ Trung Quốc… nên người ta càng muốn biết hiệu quả đầu tư, sử dụng nguồn vốn đó đến đâu.

Đúng vậy, sự quan tâm của dư luận quả không thừa, khi đây thật sự là một Dự án đầy tai tiếng. Nó “nóng” ngay từ thời điểm khởi công, thực hiện và giai đoạn vận hành thử nghiệm để chuẩn bị cho việc vận hành thông toàn tuyến, để lại nhiều bức xúc trong dư luận.

Chẳng hạn như: Dự án ngay từ đầu đã gây bức xúc bởi hàng loạt những điều chỉnh dự toán, tăng đơn giá dự án lên gấp nhiều lần. Tổng mức đầu tư ban đầu của dự án được phê duyệt năm 2008 là gần 8.800 tỷ đồng tương đương 553 triệu USD, nhưng qua nhiều lần điều chỉnh, hiện dự án phải tăng vốn gấp 1,6 lần, lên gần 870 triệu USD.

Tiếp đến, dự án lại liên tục chậm, giãn tiến độ, xin lùi thời gian hoàn thành. Rồi, những sai sót kỹ thuật như thanh ray rỉ sét, các con bu-lông cố định thanh ray long ra ngoài ở nhiều vị trí và khe hở rộng giữa đoàn tàu và ke ga. Ngoài vấn đề kỹ thuật, điều làm dư luận phẫn nộ liên quan đến biển đề tên ga và thẻ lên tàu có chữ Trung Quốc được ghi trước tiếng Việt với cỡ chữ to hơn…

Rõ ràng đây là những điều không bình thường đối với một Dự án lớn, Dự án trọng điểm quốc gia. Có lẽ vì thế mà đã có rất nhiều Đại biểu Quốc hội và giới chuyên gia đồng loạt lên tiếng kiến nghị Thanh tra Chính phủ, Kiểm toán Nhà nước thực hiện thanh tra, kiểm toán toàn diện Dự án để làm rõ những nguyên nhân dẫn tới lùi, hoãn, đội vốn...

GS.TS Đặng Đình Đào - nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu Kinh tế và Phát triển (Đại học Kinh tế Quốc dân) rất đồng tình động thái của cơ quan Kiểm toán.

“Chủ đầu tư sẽ là đơn vị phải chịu trách nhiệm trực tiếp với Chính phủ Việt Nam về tiến độ và chất lượng của Dự án này. Trong đó có trách nhiệm về việc nhiều lần xin điều chỉnh, đội vốn của Dự án lên gấp nhiều lần. Về phía các doanh nghiệp trong nước, cũng phải xác định rất rõ sai phạm thế nào? Trách nhiệm tới đâu? Qua đấy, sẽ xác định rõ trách nhiệm cụ thể của chủ đầu tư hay trách nhiệm do phía nhà thầu?” – GS.TS Đặng Đình Đào nói.

Có thể nói, Cát Linh – Hà Đông là một trong những dẫn chứng thiết thực nhất cho sự việc quản lý yếu kém nguồn vốn ODA. Hệ quả tác động đến kinh tế - xã hội đã thấy rõ, nhưng chưa có ai bị truy vấn trách nhiệm (cá nhân – tập thể) một cách rõ ràng về những sai phạm và sự kém hiệu quả của Dự án Đường sắt đô thị ngay giữa lòng Thủ đô.

Đã có những quan ngại về hoạt động kiểm toán Dự án này vì đây là dự án có yếu tố nước ngoài cùng tham gia, cụ thể là Ban quản lý dự án đường sắt (RPMU) làm chủ đầu tư và Tập đoàn cục 6 đường sắt Trung Quốc. Có điều, mọi doanh nghiệp, đối tượng đầu tư, kinh doanh trên đất nước Việt Nam đều phải tuân thủ pháp luật của Việt Nam là điều không có gì phải bàn cãi.

Chính vì vậy, dư luận đồng tình ủng hộ quyết tâm của Kiểm toán Nhà nước. Không biết ai sẽ là người chịu trách nhiệm cho cho việc quản lý một Dự án hàng tỷ USD mà không hiệu quả? Đồng thời, kỳ vọng nó sẽ mở đường cho việc kiểm toán, thanh tra các Dự án công khác có tính chất tương tự như Cát Linh – Hà Đông.